نویسنده: علی داود زاده
دراسلام حجاب به این معنا که زن درمعاشرت بامردان نامحرم واجتماعاتی که نامحرمان درآنها حضور دارند ، بدن خود را بپوشاند وازجلوه گری وخودنمایی ، خودداری کند لازم شمرده شده است. البته این لزوم نه به منظور ایجاد محدودیت برای زن ، بلکه درراستای پاسداری ازحقوق انسانی وعفت وکرامت وشخصیت زن می باشد .حجاب همچون دژی استوار ، ازشخصیت وارزش زن پاسدرای می کند وازاین که کرامت انسانی او به وسیله رهزنان حیا و عفاف به تاراج رود ، جلوگیری می نماید . قرآن کریم درآیه 59 سوره احزاب می فرماید :« ای پیامبر ،به همسران ودخترانت وزنان مومنان بگو ، جلباب ها ( روسری های بلند ) خود را برخویش افکنند که این کار برای این که آنها ( به عفت وحریت ) شناخته شوند و موردآزار قرار نگیرند ، بهتر است وخداوند همواره غفور ورحیم است.»
آنچه که ازظاهر آیه برمی آید این است که افراد لاابالی واراذل واوباش که درپی ارضای امیال شهوانی خویش هستند به دنبال زنانی می روند که با پوشش خویش ، این گونه افراد را جلب وبرای آزار وایجاد مزاحمت تشویق می کنند ولذا خداوند با مقرر داشتن حجاب برای زنان ، خواسته است شرایطی فراهم گردد که زنان ودختران مومنان ازشر آزار اوباش رهایی یابند .به بیان دیگر ، رعایت پوشش برای زن سبب وقار ومتانت و شخصیت است وحجاب،همین پیام را نیز به مزاحمین نوامیس منتقل می نماید ودریافت این پیام ازسوی آنان موجب می شود رفتارشان تحت ثاثیر قرارگرفته واز آزار واذیت زنان ودختران با ایمان ودارای حجاب خودداری کنند
استاد شهید آیت الله مرتضی مطهری درارتباط با آیه مذکور می فرماید : « مطلبی که ازاین آیه استفاده می شود ویک حقیقت جاودانی است ، این است که زن مسلمان باید چنان درمیان مردم رفت وآمد کند که علایم عفاف ووقار وسنگینی و پاکی ازآن هویدا باشد وبا این صفت شناخته شود دراین وقت است که بیماردلان که دنبال شکارمی گردند ازآنها مایوس می شوند
اگر نقش حجاب درآرمش روانی اعضای خانواده ، استحکام روابط زن و شوهر وافزایش مودت ومحبت دربین آنان ونیز تاثیر مثبت آن درتربیت فرزندان را مد نظر قراردهیم ، بی تردید رعایت حجاب رابه عنوان یکی از شاخصه های مهم خانواده سعادتمند ، محسوب خواهیم شد.
وفکر بهره کشی ازآنها درمخیله شان خطور نمی کند .(1)
قرآن ، دربخشی ازآیه 31 سوره نورنیز می فرماید : « وبه زنان با ایمان بگو چشم های خود را فرو گیرند و دامان خویش را حفظ کنند وزینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است ، آشکار ننمایند وروسری های خود را بر سینه خودافکنند وزینت خود را آشکار نسازند….»
که براساس این بخش ازآیه مذکور، زن مسلمان باید :
1- ازچشم چرانی ونظربازی ، اجتناب کند ؛
2- پاکدامن باشد ،
3- پوشش داشته باشد وآرایش وزیور خود را بردیگران آشکار نسازد ودرصدد تحریک وجلب توجه مردان برنیاید
رعایت حجاب ازسوی زنان درروایات نیز مورد توجه قرارگرفته است. امیرمومنان علی (علیه السلام) می فرماید : « به همراه فاطمه زهرا (سلام الله علیها) خدمت رسول اکرم (صلی الله علیه واله) مشرف شدم ، دیدم آن حضرت به شدت گریه می کند .
عرض کردم :« پدرم ومادرم فدایت باد ای رسول خدا ، چه چیز موجب گریه شماشده است ؟ » فرمود : « یا علی آن شب که مرا به آسمان ها عروج دادند (معراج ) برخی اززنان امتم را درعذاب شدید دیدم وازمشاهده حال آنها ناراحت شده وگریه کردم » و سپس حضرت رسول اکرم شروع کرد به توصیف عذاب های آنان تااین که فاطمه زهرا (سلام الله علیها) عرض کرد : « عمل این زنان چه بوده است ؟» رسول خدا فرمودند :« اما آن زن که ازمویش آویخته شده بود ، زنی بود که موی خویش را ازمردان (نامحرم) نمی پوشانید …. و آن زن که گوشت بدن خویش را می خورد، زنی بود که بدن خویش را برای مردم آرایش می نمود .» (2)
بنابراین ، هیچ تردیدی باقی نیست دراین که زن مسلمان باید درجهت مراعات حجاب همت گمارد و خود را ازمردان نامحرم بپوشاند . چنان که فقهای بزرگوار شیعه نیزبراین امر تصریح کرده وآن رامورد تاکید قرار داده اند .برای نمونه صاحب کتاب عروه الوثقی می فرماید :
« برزن واجب است که تمامی بدن خود را ( به جز دست ها تا مچ وگردی صورت ) ازمرد نامحرم بپوشاند واین درصورتی است که به قصد تلذذ وریبه نگاه نکنند والا درصورت نگاه کردن به قصد تلذذ وربیه پوشیدن حتی ازمحارم نیزلازم است .(3)
وبه این ترتیب ، هیچ یک اززنان مسلمان مجاز نیستند بدون رعایت پوشش اسلامی درمقابل چشمان مردان نامحرم حتی درمحیط های خانوادگی .ظاهرشوند .علاوه براین هیچ زن مسلمانی نباید درمعاشرت بانامحرمان کاری بکند که موجب تحریک وجلب توجه آنان گردد ، وبرهمین اساس است که استعمال عطرهای تند وآرایش هایی درچهره که نظر نامحرمان را جلب نماید برای زنان ممنوع است.همچنین برهمه زنان لازم است همواره حریم خود با مردان نامحرم مورد توجه قرارداده وآن را رعایت کنند .زیرا عدم رعایت حریم میان زنان ومردان نامحرم ، مفاسد جبران ناپذیری درپی دارد که اگروضعیت اسف بارفعلی جوامع غربی را که به علت بی بندو باری زنان و مردان شهوت پرست به وجود آمده مورد توجه قرار دهیم به این مفاسد آگاه خواهیم شد.
واما درمورد اینکه حدود پوشش زنان چیست ، استاد شهید مرتضی مطهری می فرماید : « دراین که پوشانیدن غیروجه وکفین برزن واجب است ازلحاظ فقه اسلام هیچگونه تردیدی وجود ندارد .این قسمت جزء ضروریات ومسلمات است وازنظر قرآن وحدیث وفتاوی ، در این باره اختلاف وتشکیکی وجود ندارد.»(4)
نکته دیگری که دراین جا باید به آن توجه شود ، وضعیت پوشش افراد اناث دردرون خانه ودرمقابل دیدگان افراد ذکوری است که جزء محارم محسوب می شوند .( مانند فرزندان ذکورویا برادران )
سئوال این است که اگر دردرون خانه ‌، افراد مذکری که محرم محسوب می شوند ، ازروی تلذذ وریبه نگاه کنند آیا زنانی که محارم آنها محسوب می شوند، می توانند بدون پوشش درمقابل دیدگان ایشان ظاهرشوند ؟ در پاسخ باید گفت چنان که مردان محرم به قصد لذت بردن ازروی ریبه به زنانی که محارم آنها محسوب می شوند ، نظرکنند برزنان لازم خواهد بود که بدن خود راازآنان هم بپوشانند . این مطلب را درفتوای صاحب عروه الوثقی ملاحظه نمودیم .
« تلذذ ؛ یعنی لذت بردن، ونگاه ازروی تلذذ، یعنی نگاه به قصد لذت بردن باشد. واما ریبه یعنی نظر به خاطر تلذذ وچشم چرانی نیست ولی خصوصیت ناظر ومنظور الیه مجموعاً طوری است که خطرناک است و این خوف وجود دارد که لغزشی به دنبال نگاه کردن ایجاد شود .(5)
به هرحال دراسلام، حجاب برای جلوگیری ازمفاسدی تشریع شده که بی حجابی درپی دارد . به این لحاظ چنانچه عدم رعایت پوشش درنزد محارم نیزمفسده به دنبال داشته باشد ، رعایت آن درنزد آنان نیز لازم خواهد بود.
آیت الله ابراهیم امینی می نویسد: « مادری که فرزندان پسرودختر درخانه دارد ، نمی تواند بابدن نیمه عریان وصورت کاملاً آرایش کرده درمنزل زندگی کند ، پدران ومادران وظیفه دارند به منظور تربیت صحیح فرزندان وجلوگیری ازانحراف آنها ، حیا وعفت را در منزل رعایت کرده وازانجام کارهایی که امکان دارد موجب تحریک وبیدارشدن غریزه جنسی کودکان گردد، جداً خودداری نمایند .» (6)

پی نوشتها :

1- مطهری ، مرتضی ،مسئله حجاب ، انتشارات صدرا ، بی تا ، قم ، ص 160
2- مدنی بجستانی، سیدمحمود. فساد ، سلاح تهاجم فرهنگی ، قم، دفتر انتشارات اسلامی ، 1374 ، ص 250
3- همان ، ص 270
4- مطهری ، مرتضی ، مسئله حجاب ، قم انتشارات صدراء بی تا ، ص 164
5- همان ‌، ص 165
6- امینی ، ابراهیم . اسلام وتعلیم وتربیت، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، 1384 ، ص 257
منبع: ماهنامه آشنا