1. قال الإمام علی – علیه السلام – : کن عفوا فی قدرتک، جوادا فی
عسرتک، مؤثرا مع فاقتک، یکمل لک الفضل.

«غرر الحکم، ح 7179»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: زمانی که قدرت داری با گذشت باش و در
زمان تنگدستی بخشنده و در عین نیازمندی ایثارگر، تا فضل تو به کمال رسد.

2. قال رسول الله – صلی الله
علیه و آله – : تجاوزوا عن ذنوب الناس یدفع الله عنکم بذلک عذاب النار.

«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 120»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: از گناهان مردم درگذرید، تا
خداوند بدین سبب عذاب دوزخ را از شما دور گرداند.

3. قال الإمام علی – علیه
السلام – : شر الناس من لا یعفو عن الزله و لا یستر العوره.

«غرر الحکم، ح 5735»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: بدترین مردم کسی است که لغزش را نمی بخشد
و عیب و خطا را نمی پوشاند.

4. قال الإمام الصادق – علیه
السلام – : ثلاث من مکارم الدنیا والآخره: تعفو عمن ظلمک، وتصل من قطعک، وتحلم إذا
جهل علیک.

«الکافی، ج 2، ص 107»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: سه چیز از
خصلتهای ارزشمند دنیا و آخرت است: بخشودن کسی که به تو ستم کرده است، پیوستن به کسی که از تو بریده است و بردباری ورزیدن هر گاه نسبت به تو
رفتار جاهلانه ای شود.

5. قال رسول الله – صلی الله
علیه و آله – : إذا عنت لکم غضبه فادرؤوها بالعفو، إنه ینادی مناد یوم القیامه: من
کان له علی الله أجر فلیقم، فلا یقوم إلا العافون، ألم تسمعوا قوله تعالی: «فمن
عفا وأصلح فأجره علی الله».

«أعلام الدین، ص 337»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: هر گاه خشمی برای شما پیش آمد، با
عفو و گذشت آن را از خود دور کنید، زیرا در روز قیامت منادی ای ندا می دهد: هر که
به گردن خدا مزدی دارد، برخیزد و کسی جز بخشایندگان برنخیزند، آیا نشنیده اید که
خدای متعال فرمود: «پس هر که گذشت کند و آشتی ورزد، مزدش با خداست».

6. قال الإمام الصادق – علیه
السلام – : إنّا أهل بیت مروتنا العفو عمن ظلمنا.

«أمالی شیخ صدوق، ص 238»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: ما خاندانی هستیم، که مردانگی ما گذشت از
کسی است که به ما ستم کرده است.

7. قال رسول الله – صلی
الله علیه و آله – : علیکم بالعفو، فإن العفو لا یزید العبد إلا عزا، فتعافوا
یعزکم الله.

«الکافی، ج 2، ص 108»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: بر شما باد به گذشت، زیرا که
گذشت جز بر عزت بنده نمی افزاید. پس از یکدیگر گذشت کنید تا خداوند شما را عزت
بخشد.

8. قال رسول الله – صلی الله
علیه و آله – : من عفا عن مظلمه أبدله الله بها عزا فی الدنیا والآخره.

«أمالی شیخ طوسی، ص 182»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: هر که از ستمی که در حقّ او شده
گذشت کند، خداوند به جای آن در دنیا و آخرت به او عزت بخشد.

9. قال الإمام علی – علیه
السلام – : العفو تاج المکارم.

«غرر الحکم، ح 520»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: بخشودن، تاج خصلتهای والای انسانی است.

10. قال رسول الله – صلی
الله علیه و آله – : من کثر عفوه مد فی عمره.

«أعلام الدین، ص 315»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: هر که گذشتش زیاد باشد، عمرش
دراز شود.

11. قال الإمام الباقر – علیه
السلام – : الندامه علی العفو أفضل وأیسر من الندامه علی العقوبه.

«الکافی، ج 2، ص 108»

امام باقر – علیه السلام – فرمود: پیشمانی از گذشت، برتر و آسانتر از
پشیمانی حاصل از کیفر دادن است.

12. قال الإمام الرضا – علیه
السلام – : ما التقت فئتان قط إلا نصر أعظمهما عفوا.

«الکافی، ج 2، ص 108»

امام رضا – علیه السلام – فرمود: هرگز دو گروه با هم رویاروی نشدند مگر این
که با گذشت ترین آنها پیروز شد.

13. قال رسول الله – صلی
الله علیه و آله – : تجاوزوا عن الذنب ما لم یکن حدا.

«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 120»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: از گناه، تا زمانی که مستوجب حدی
نباشد، درگذرید.

14. قال رسول الله – صلی
الله علیه و آله – : تجاوزوا عن عثرات الخاطئین یقیکم الله بذلک سوء الأقدار.

«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 120»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: از لغزشهای خطاکاران درگذرید، تا
بدین سبب خداوند شما را از مقدرات ناگوار نگه دارد.

15. قال الإمام علی – علیه
السلام – : شیئان لا یوزن ثوابهما: العفو و العدل.

«غرر الحکم، ح 5769»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: دو چیز است که ثواب آنها وزن نمی شود: گذشت
و عدالت.

16. قال الإمام علی – علیه
السلام – : قله العفو أقبح العیوب، والتسرع إلی الانتقام أعظم الذنوب.

«غرر الحکم، ح 6766»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: کم گذشتی، زشت ترین عیبهاست و شتاب در
انتقامگیری، بزرگترین گناهان است.

17. قال الإمام الصادق – علیه
السلام – : ما أقبح الانتقام بأهل الأقدار.

«تحف العقول، ص 359»

امام صادق – علیه السلام – فرمود: چه زشت است انتقام گیری قدرتمندان.

18. قال الإمام علی – علیه
السلام – (من کتابه للأشتر لما ولاه مصر): ولا تکونن علیهم سبعا ضاریا (ضاربا)
تغتنم أکلهم، فإنهم صنفان: إما أخ لک فی الدین، أو نظیر لک فی الخلق … .

«نهج البلاغه، نامه 53»

امام علی – علیه السّلام – (در فرمان حکومت مصر به مالک اشتر) فرمود: نسبت
به آنان چونان حیوان درنده ای مباش که خوردنشان را غنیمت شماری، زیرا مردم دو
گروهند: یا برادر دینی تویند، یا همنوع تو، که از ایشان لغزش سر می زند و در معرض
درد و گرفتاریها قرار دارند و دانسته و ندانسته خلاف می کنند. بنابر این، همان
گونه که خود دوست داری خداوند تو را ببخشاید و از خطاهایت درگذرد، تو نیز آنان را
ببخش و از خطاهایشان درگذر، از بخشش و گذشت هرگز پشیمان مباش و از کیفر دادن
خوشحالی مکن.

19. قال الإمام زین العابدین
– علیه السلام – فی قوله تعالی «فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمِیلَ» (الحجر/85): العفو
من غیر عتاب.

«أمالی شیخ صدوق، ص 276»

امام سجاد – علیه السّلام – درباره آیه «پس گذشت کن، گذشتی نیکو» فرمود: مقصود،
گذشت بدون سرزنش است.

20. قال الإمام علی – علیه
السلام – : من لم یحسن العفو أساء بالانتقام.

«غرر الحکم، ح 8959»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: هر که کار خوب گذشت را انجام ندهد، کار
ناپسند انتقام را مرتکب شود.

21. قال الإمام الحسین – علیه
السلام – : إن أعفی الناس من عفا عند قدرته.

«الدره الباهره، ص 29»

امام حسین – علیه السلام – فرمود: باگذشت ترین مردم، کسی است که در زمان
قدرت داشتن گذشت کند.

22. قال الإمام علی – علیه
السلام – : إذا قدرت علی عدوک فاجعل العفو عنه شکرا للقدره علیه.

«نهج البلاغه، حکمت 11»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: هر گاه بر دشمنت قدرت یافتی، گذشت از وی
را شکرانه قدرت یافتنت بر او قرار ده.

23. قال الإمام علی – علیه
السلام – : والعفو زکاه الظفر.

«نهج البلاغه، حکمت 211»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: گذشت، زکات پیروزی است.

24. قال الإمام علی – علیه
السلام – : العفو زکاه القدره.

«غرر الحکم، ح 924»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: گذشت، زکات قدرت است.

25. قال الإمام علی – علیه
السلام – : العفو زین القدره.

«غرر الحکم، ح 773»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: گذشت، زیور قدرت است.

26. قال الإمام علی – علیه
السلام – : العفو مع القدره جنه من عذاب الله سبحانه.

«غرر الحکم، ح 1547»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: گذشت کردن از روی قدرت، سپری است در
برابر عذاب خدای سبحان.

27. قال الإمام علی – علیه
السلام – : أحسن العفو ما کان عن قدره.

«غرر الحکم، ح 3184»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: بهترین گذشت، آن است که از روی قدرت باشد.

28. قال الإمام علی – علیه
السلام – : کن عفوا فی قدرتک، جوادا فی عسرتک، مؤثرا مع فاقتک، یکمل لک الفضل.

«غرر الحکم، ح 7179»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: زمانی که قدرت داری با گذشت باش و در
زمان تنگدستی بخشنده و در عین نیازمندی ایثارگر، تا فضل تو به کمال رسد.

29. قال الإمام علی –
علیه السلام – : جاز بالحسنه وتجاوز عن السیئه ما لم یکن ثلما فی الدین أو وهنا فی
سلطان الإسلام.

«غرر الحکم، ح 4788»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: (بدی یا خوبی را) به نیکی پاداش ده و از
بدی درگذر، به شرط آن که به دین لطمه ای نزند یا موجب وهن و ضعفی در قدرت اسلام
نشود.

30. قال الإمام زین العابدین
– علیه السلام – : حق من أساءک أن تعفو عنه، وإن علمت أن العفو عنه یضر انتصرت، قال
الله تبارک و تعالی: «وَ لَمَنِ انتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُوْلَئِکَ مَا
عَلَیْهِم مِّن سَبِیلٍ» (الشوری/41).

«الخصال، ج 2، ص 570»

امام سجاد – علیه السلام – فرمود: حقّ کسی که به تو بدی کند، این است که از
او درگذری، ولی اگر دانستی که گذشت از او زیانبار است آن گاه انتقام بگیر. خدای
تبارک و تعالی فرموده است: «و هر که پس از ستم (دیدن) خود یاری جوید (و انتقام
گیرد) راه (نکوهشی) بر ایشان نیست»

31. قال رسول الله – صلی
الله علیه و آله – : تعافوا تسقط الضغائن بینکم.

«کنز العمال، ح 7004»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: از یکدیگر گذشت کنید تا کینه های
میان شما از بین برود.

32. قال رسول الله – صلی
الله علیه و آله – : إن الله عفو یحب العفو.

«کنز العمال، ح 7005»

رسول خدا – صلی الله علیه و آله – فرمود: خداوند بسیار باگذشت است و گذشت
را دوست دارد.

33. قال رسول الله – صلی
الله علیه و آله – : رأیت لیله اسری بی قصورا مستویه مشرفه علی الجنه، فقلت: یا
جبرئیل لمن هذا؟ فقال: للکاظمین الغیظ والعافین عن الناس والله یحب المحسنین.

«کنز العمال، ح 7016»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: شبی
که به آسمان برده شدم، کاخهایی بلند و مشرف بر بهشت را دیدم، گفتم: ای جبرئیل! این
کاخها از آن کیست؟ گفت: برای آنان که خشم خویش را فرو می خورند و از خطای مردم در
می گذرند و خداوند نیکوکاران را دوست می دارد.