1. قال الامام علی –
علیه السلام – : مِن أشْرَفِ الشّرَف، ألکَفُّ عَن التّبذیر وَ السَّرَف.
«غررالحکم، ص 370»
امام علی – علیه السلام – فرمود: از برترین شرافت‌ها، خود داری از زیادهروی
و اسراف است.
2. قال الامام علی – علیه السلام – : من المروّه أنْ تقصد فَلا
تُسْرف.
«غررالحکم، ص 376»
امام علی – علیه السلام – فرمود: از نشانه‌های جوانمردی آن است که میانه‌روی
کنی و از زیادهروی پرهیز نمایی.
3. النّبی – صلی الله علیه و آله – انَّه مَرَّ بِسَعد و هو
یتوَضّأ، فقال: ما هذا السَّرَفُ یا سعد؟ قال: أفی الوضوء سَرَف؟ قال – صلی الله
علیه و آله – نَعَم و أن کنتَ عَلی عینٍ جارٍ.
«تفسیر صافی، ص 283»
رسول اکرم – صلی الله علیه و آله – از کنار سعد در حالی که وضو می‌گرفت،
گذشت و فرمود: ای سعد! این چه اسرافی است؟ عرض کرد: آیا در وضو گرفتن هم اسراف وجود
دارد؟ حضرت فرمود: آری، هرچند کنار چشمه ای جاری باشی.
4. قال الامام علی – علیه السلام – : إنَّ إعطاءَ الْمال فی غیر
حقّه تبذیرٌ و إسرافٌ و هو یَرفعُ صاحبَه فی الدّنیا و یَضَعَهُ فی الآخره.
«نهج البلاغه، خطبه 126»
امام علی – علیه السلام – فرمود: بخشش‌های بی جا (از مال و ثروت) زیاده روی
و اسراف است و آن مال بخشنده اش را در دنیا رفعت می دهد و در آخرت به زیر می‌کشد
(خوار و ذلیل می‌کند).
5. قال الامام الصادق – علیه السلام – : إنَّ القصدَ أمرٌ یُحِبّهُ
الله – عزَّ وَ جلَّ – و إن السَّرَف یُبغِضُه الله حتّی طَرحُک النَّواه فانّها
تَصلح لشئ و حتّی صَبُّک شرابَک.
«بحار الانوار، ج 71، ص 346»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: میانه‌روی را خدای بزرگ و بلند مرتبه
دوست دارد و بر اسراف و زیاده روی خشم می‌ورزد، حتی به اندازه دور انداختن هسته
خرمایی؛ زیرا قابل مصرف است و یا به مقدار دور ریختن باقی مانده نوشیدنی.
6. قال الامام علی – علیه السلام – : أقبحُ البَذلِ السَّرَف.
«غررالحکم، ص430»
امام علی – علیه السلام – فرمود: زشت‌ترین بذل و بخشش، اسراف و زیادهروی
است.
7. قال الامام علی – علیه السلام – : لا غِنی مع الاسْراف.
«غررالحکم، ص 116»
امام علی – علیه السلام – فرمود: بی‌نیازی (و ثروت) با اسراف و زیادهروی
حاصل نمی‌شود.
8. قال الامام الصادق – علیه السلام – : إنّما الاسرافُ فیما أتلفَ
المالَ و أضَرَّ بالبدن.
«بحار الانوار، ج 75، ص 303»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: اسراف آن است که مال را از بین ببرد و به
بدن زیان برساند.
9. قال الامام علی – علیه السلام – : الاسراف مذمومٌ فی کُلِّ شئ
إلّا فی أفعال البِرّ.
«غررالحکم، ص 15»
امام علی – علیه السلام – فرمود: زیاده روی در همه چیز ناپسند است، مگر در
کارهای نیک.
10. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : لا خیرَ فی السَّرَف
و لا سَرَفَ فی الخیر.
«بحار الانوار، ج 77، ص 169»
رسول اکرم – صلی الله علیه و آله – فرمود: در اسراف و زیادهروی خیری نیست
و در امور خیر اسراف نیست.
11. قال الامام العَسْکری – علیه السلام – : علیْکَ بِالاِقْتصاد و
ایّاک و الاِسْرافَ فانَّه مِنْ فِعلِ الشَّیطنه.
«سفینه البحار، ج 1، ص 616»
امام حسن عسکری – علیه السلام – فرمود: میانه‌روی کن و از اسراف برحذر باش؛
زیرا اسراف و زیادهروی از کارهای شیطان است.
12. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : ما عالَ إمْرء
إقْتَصَدَ.
«بحار
الانوار، ج 100، ص 21»
رسول اکرم – صلی الله علیه و آله – فرمود: هر که میانه‌روی کند، تهیدست نمی‌گردد.
13. قال الامام الکاظم – علیه السلام – : مَنِ اقْتَصد وَ قَنَعَ
بَقیتْ علیه النِّعمه و مَن بذَّر و أسرف زالتْ عنه النّعمه.
«تحف العقول، ص 301»
امام موسی کاظم – علیه السلام – فرمود: کسی که در زندگی میانه‌روی و قناعت
کند، نعمتش باقی می‌ماند، و کسی که اسراف و زیاده روی نماید، نعمتش زایل شود.
14. قال الامام علی – علیه السلام – : القَصدُ مثراهٌ و السَّرَفُ
مَثواه.
«وسائل الشیعه، ج 15، ص 258»
امام علی – علیه السلام – فرمود: میانه روی، سبب افزایش مال و اسراف سبب
نابودی آن می شود.
15. قال الامام الصادق – علیه السلام – : إنَّ السَّرَفَ یُورِثُ
الفَقْرَ و إنَّ القصدَ یورث الغِنی.
«وسائل الشیعه، ج 12، ص 41»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: همانا اسراف، فقر و تنگدستی آورد و میانه‌روی
بی‌نیاز گرداند.
16. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَنِ اقْتصد فی
مَعیشَته رَزَقَهُ الله و مَن بذَّر حرمه الله.
«وسائل الشیعه، ج 15، ص 259»
رسول اکرم – صلی الله علیه و آله – فرمود: کسی که در زندگی‌اش میانه‌روی
کند، خدا او را روزی می‌دهد و کسی که اسراف و زیادهروی کند، محرومش سازد.
17. قال الامام علی – علیه السلام – : الاسرافُ یُفنِی الجَزیلَ.
«غررالحکم، ص 15»
امام علی – علیه السلام – فرمود: اسراف، نعمت فراوان را نابود می سازد.
18. قال الامام الصادق – علیه السلام – : إنَّ معَ الاِسراف قِلَّه
البَرکه.
«وسائل الشیعه، ج 15، ص 361»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: به درستی که با اسراف و زیادهروی، کمی
برکت است.
19. قال الامام علی – علیه السلام – : الاسرافُ یُفنِی الکَثیر.
«غررالحکم، ص 15»
امام علی – علیه السلام – فرمود: اسراف و زیادهروی، (مال) بسیار را تباه
می‌سازد.
20. قال الامام علی – علیه السلام – : التّبذیرُ عنوانُ الفاقَه.
«غررالحکم، ص 21»
امام علی – علیه السلام – فرمود: زیادهروی، مقدمه فقر و تنگدستی است.
21. قال الامام علی – علیه السلام – : سببُ الفَقرِ الاِسراف.
«غررالحکم، ص 226»
امام علی – علیه السلام – فرمود: زیادهروی، سبب فقر و تهیدستی است.
22. قال الامام العَسْکری – علیه السلام – : إنَّ للسَّخاءِ
مِقداراً فَإنْ زادَ علیه فهوَ سَرف.
«بحار الانوار، ج 78، ص 377»
امام حسن عسکری – علیه السلام – فرمود: گشاده دستی اندازه ای دارد که اگر
از آن بگذرد، اسراف به شمار می‌آید.
23. قال الامام علی – علیه السلام – : مَنِ افْتَخَرَ بالتَّبذیر
اُحتُقِر بالأفلاس.
«غررالحکم، ص 332»
امام علی – علیه السلام – فرمود: کسی که به زیادهروی افتخار کند، با فقر
و تنگدستی خوار و زبون می‌گردد.
24. قال الامام الصادق – علیه السلام – : ضَمِنْتُ لِمَنِ اقْتَصد
أنْ لا یَفْتقِرَ.
«خصال، ح 32»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: ضمانت می‌کنم که هرکس در زندگی خود میانه‌رو
باشد، هرگز تهیدست نشود.
25. قال الامام علی – علیه السلام – : وَیْحَ الْمُسرِفَ ما أبعدَه
عن صَلاح نَفسه و استدراک أمره.
«تصنیف غررالحکم، ص 359»
امام علی – علیه السلام – فرمود: وای بر اسراف‌کار که چقدر از مصحلت خویش و
اصلاح کار خود، دور است.
26. قال الامام علی – علیه السلام – : مَنْ اقتصَدَ فِی الغِنی و
الفقر استعدَّ لنوائِب الدَّهر.
«غررالحکم، ص 332»
امام علی – علیه السلام – فرمود: هر کس در توانگری و تهیدستی، میانه‌روی را
پیشه خود سازد، خود را برای گرفتاری‌های روزگار آماده کرده است.
27. قال الامام الصادق – علیه السلام – : … لِلْمُسرِف ثلاثُ
عَلاماتٍ: یَشْترِی ما لیس له و یَلْبِسُ ما لیس له و یأکُلُ ما لیس له … .
«بحار الانوار، ج 72، ص 206»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: اسراف‌کننده سه نشانه دارد: چیزهایی را
می‌خرد و می‌پوشد و می‌خورد که در شأن او نیست.
28. قال الامام علی – علیه السلام – : کُنْ سَمِحاً و لا تکُنْ
مُبذِّراً و کُنْ مُقَدِّراً وَ لا تَکنْ مُقَتِّراً.
«نهج البلاغه، حکمت 32»
امام علی – علیه السلام – فرمود: گشاده دست باش ولی زیادهروی مکن، و (در
زندگی) حسابگر باش، امّا سخت‌گیر مباش.
29. قال الامام الصادق – علیه السلام – : إتَّق الله وَ لاتُسْرِفْ
و لا تُقَتِّر ولکِنْ بَینَ ذلک قَوامٌ.
«تفسیر نورالثقلین، ج 3، ص 156»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: تقوای الهی پیشه کن (و از خدا بترس) و
اسراف مکن و برخود سخت مگیر، بلکه (میانه‌رو باش که) میانه روی مایه استواری است.
30. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : مَن أعطی فی غَیر حقّ
فقد أسرف، و مَنْ منع مِنْ حقّ فقد قتر.
«تفسیر نورالثقلین، ج 4، ص 31»
رسول اکرم – صلی الله علیه و آله – فرمود: کسی که در غیر راه حق هزینه کند،
اسراف کرده است و کسی که از راه حق باز دارد (وخودداری کند)، سخت‌گیری کرده (و بخل
ورزیده) است.
31. مِن کتابِ علی – علیه السلام – إلی زیاد: فدَعِ الإسراَف
مُقتصداً و اذکُرْ فِی الْیَوم غداً و أمسِک مِن المال بقدر ضرورتک و قَدِّم
الفَضلَ لَیوم حاجتک.
«نهج البلاغه، نامه 21»
حضرت علی – علیه السلام – در نامه‌ای که برای زیاد نوشت، فرمود: از اسراف
بپرهیز و میانه‌روی را برگزین و از امروز به فکر فردا باش و به اندازه نیازمندی
خود از مال (دنیا) نگهدار و زیادی آن را برای روز نیازمندیت (آخرت) پیش فرست.
32. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : ثلاث منجیات: (فذکر
الثالث) القصدُ فی الغِنی و الفَقر.
«وسائل الشیعه، ج 15، ص 258»
رسول اکرم – صلی الله علیه و آله – فرمود: سه چیز باعث نجات و رستگاری است،
… (سومی آن) رعایت اعتدال و میانه‌روی، در حال توانگری و تهیدستی است.
33. قال الامام علی – علیه السلام – : مَنْ أسرف فی طَلبِ الدّنیا
ماتَ فَقیراً.
«غررالحکم، ص 329»
امام علی – علیه السلام – فرمود: هر کس بیش از حد در طلب دنیا برآید، فقیر
ازدنیا می‌رود.
34. قال الامام علی – علیه السلام – : ما فَوقَ الْکَفاف إسرافْ.
«غررالحکم، ص 384»
امام علی – علیه السلام – فرمود: آن چه از حد کفایت بیشتر باشد، اسراف و
زیادهروی است.
35. قال رسول الله – صلی الله علیه و آله – : إنّ مِنَ السَّرَف
أنْ تأکل کلَّ ما اشتَهیت.
«تنبیه الخواطر، ص 456»
رسول اکرم – صلی الله علیه و آله – فرمود: از جمله مصادیق اسراف این است که
هرچه دلت خواست (و میلت کشید)، بخوری.
36. قال الامام علی – علیه السلام – : ذَرِ السَّرَفَ فانَّ
المُسرفَ لایُحمَد جُودُه و لا یُرحَم فقره.
«غررالحکم، ص 207»
امام علی – علیه السلام – فرمود: اسراف و زیادهروی را واگذار؛ زیرا اسراف
کننده نه بخشش‌اش ستایش می شود و نه به تهیدستی و فقرش ترحّم می‌شود.
37. قال الامام زین العابدین – علیه السلام – فی دعاء مکارم
الأخلاق: … و امنعْنی مِنَ السَّرَف و حصِّن رزقی مِنَ التَّلف.
«صحیفه سجادیه، دعای 20»
امام سجاد – علیه السلام – در دعاء مکارم الاخلاق (به خداوند) عرضه می‌دارد:
… مرا از اسراف و زیادهروی باز دار و روزی‌ام را از تباه شدن حفظ فرما.
38. قال الامام الصادق – علیه السلام – : مَن أنفق شیئاً فی غَیر
طاعه الله فهو مُبذِّر و مَنْ أنفق فی سبیل الله فَهو مُقتصِد.
«بحار الانوار، ج 75، ص 302»
امام صادق – علیه السلام – فرمود: کسی که چیزی (مالی هر چند اندک) را در
غیر راه خدا بدهد، اسراف کار و کسی که چیزی را در راه خدا بدهد، میانه‌رو است.
39. قال الامام علی – علیه السلام – : من المروّه أنْ تقصد فَلا
تُسْرف.
«غررالحکم، ص 376»
امام علی – علیه السلام – فرمود: از نشانه‌های جوانمردی آن است که میانه‌روی
کنی و از زیادهروی پرهیز نمایی.
40. قال الامام علی – علیه السلام – : مَنْ اقتصَدَ فِی الغِنی و
الفقر استعدَّ لنوائِب الدَّهر.
«غررالحکم، ص 332»
امام علی – علیه السلام – فرمود: هر کس در توانگری و تهیدستی، میانه‌روی را
پیشه خود سازد، خود را برای گرفتاری‌های روزگار آماده کرده است.
