مقدمه:
مراد از دوستی در این روایات دوست داشتن دنیا برای غیر خدا و دلبستگی به آن می
باشد، به نحوی که دنیا و مادیات آن هدف انسان قرار گیرد.

1. قال رسول الله –
صلّی الله علیه و آله – : إن أولَ ما عُصِیَ الله عزوجل به ستٌّ: حبُّ الدنیا و
حبَّ الرئاسه و حبُ الطعامِ و حبُّ النَومِ و حبُّ الراحهِ و حبُّ النساءِ.

«الکافی، ج 2، ص 289»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: سرآغاز نافرمانی خدا – عزوجل – شش
چیز است: 1. دوستی دنیا. 2. دوستی ریاست. 3. دوستی خوراک. 4. دوستی خواب 5. دوستی راحتی
6. دوستی زنان.

2. قال رسول الله – صلّی الله علیه و آله
– : إنه ما سَکَنَ حبُّ الدنیا قَلْبَ عَبدٍ إلا التاطَ فیها بثلاث: شُغلٍِ لا
ینفَدُ عناءهُ، و فقرٍ لا یُدرک غِناه، و أملٍ لا ینالُ مُنْتهاه.

«بحارالانوار،
ج 74، ص 188»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: دوستی دنیا در دل بنده ای جای
نگرفت جز اینکه سه خصلت در آن پیوسته وجود دارد: 1. مشغولیتی که رنجش پایان نپذیرد.
2. فقری که توانگریش درک نشود. 3. آرزوئی که به پایانش نرسد.

3. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: . . . الحُبُّ أَفضَلُ مِنَ الخَوفِ ثُمَّ قالَ وَ الله ما أَحبَّ اللهَ مَن
أَحبَّ الدُّنیا وَ والَی غَیرَنا وَ مَن عَرَفَ حَقَّنا و أحبَّنا فَقَد أَحبَّ
اللهَ تَبارکَ و تَعالَی.

«الکافی،
ج 8، ص 128»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: دوستی از ترس برتر است سپس فرمود: سوگند
به خدا کسی که دنیا را دوست داشته باشد خدا را دوست نداشته است و غیر ما را دوست
داشته و کسی که حق ما را شناخته و ما را دوست داشته باشد البته خدای تبارک و تعالی
را دوست داشته است.

4. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: کانَ فیما وَعَظَ اللهُ تبارک و تعالی به عیسی بن مریم – علیه السّلام – : . . .
وِ اَعلَم أنَّ رأسَ کُلَّ خطیئهٍ و ذنبٍ حُبُّ الدنیا، فلا تُحِبَّها فَإنّی لا
أُحِبُّها.

«الکافی،
ج 8، ص 140»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: از جمله موعظه های خداوند به حضرت عیسی
– علیه السّلام – این بود که: . . . و بدان که ریشه هر خطا و گناه، دوستی دنیاست
پس آن را دوست نداشته باش و البته من آن را دوست ندارم.

5. قال الامام الباقر – علیه السّلام – :
مَثَلُ الحَریصِ عَلَی الدنیا مَثَل دُودَهِ القَزّ، کُلَّما اِزادادَت مِنَ
القَزِّ علی نَفسِها لَفّاً کان أَبعَدَ لها من الخروج حتی تَموتَ.

«الکافی،
ج 2، ص 316»

امام باقر – علیه السّلام – فرمود: شخص حریص بر دنیا مانند کرم ابریشم است
که هر چه بیشتر ابریشم بر خود می پیچید راه خروجش دورتر و بسته تر می گردد تا
اینکه بمیرد.

6. قال الامام علی – علیه السّلام – :
إنّک لن تُلقیَ اللهَ سبحانَه بعَمَلٍ أَضَّرَ عَلیک من حبِّ الدنیا.

«غرر
الحکم، ص 2998»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: التبه خدا را ملاقات نخواهی کرد با عملی
که از دوستی دنیا دارای ضرر بیشتر باشد.

7. قال الامام علی – علیه السّلام – :
حبُّ الدنیا رأسُ الفِتَنِ و أَصلُ المِحَنِ.

«غرر
الحکم، ص 139»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: دوستی دنیا ریشه فتنه ها و اساس
گرفتاریها است.

8. قال الامام علی – علیه السّلام – :
شَرُّ المِحَنِ حبُّ الدنیا.

«غرر
الحکم، ص 139»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: بدترین گرفتاریها دوستی دنیا است.

9. قال الامام علی – علیه السّلام – :
اَعظم الخَطایا حبُّ الدنیا.

«غرر
الحکم، ص 140»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: بزرگ ترین خطاها و گناهان دوستی دنیا است.

10. قال الامام علی – علیه السّلام – :
سَبَبُ الشِقاءِ حبُّ الدنیا.

«غرر
الحکم، ص 140»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: سبب بدبختی و شقاوت دوستی دنیا است.

11. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: رَأسُ کلِّ خطیئهٍ حبُّ الدنیا.

«الکافی،
ج 2، ص 315»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: سرآغاز هر گناه، دوستی دنیا است.

12. قال الامام علی – علیه السّلام – :
إیّاکَ و حبّ الدنیا فإنها أصلُ کل خطیئهٍ و مَعدِنُ کلِّ بَلَیَّهٍ.

«غرر
الحکم، ص 142»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: از دوستی دنیا بپرهیز زیرا آن سرآغاز و
ریشه هر گناه و جایگاه هر بلایی است.

13. قال الامام علی – علیه السّلام – :
قُرنَتِ المِحنَهُ بِحبِّ الدنیا.

«غرر
الحکم، ص 139»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: گرفتاری قرین و همراه با دوستی دنیا است.

14. قال الامام علی – علیه السّلام – :
رَأسُ الآفاتِ الوَلَهُ بالدنیا.

«غرر
الحکم، ص 140»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: سرآغاز فتنه ها عشق به دنیاست.

15. قال الإمام علی – علیه السّلام – :
إنکم إن رَغِبتُم فی الدنیا أفْنَیْتُمْ أَعمارَکُم فیما لا تبقُونَ له و لا یَبقی
لکم.

«غرر
الحکم، ص 142»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: براستی اگر شما به دنیا رغبت کنید،
عمرتان را در چیزی که برای آن باقی نمی مانید و آن نیز برای شما باقی نمی ماند،
فنا کرده اید.

16. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: ما فَتَحَ اللهُ علی عبدٍ باباً من امرِ الدنیا إلا فَتَحَ اللهُ علیه من الحرصِ
مِثلَه.

«الکافی، ج
2، ص 319»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: خداوند دری از امور دنیا را بر بنده
نگشاید جز اینکه مانند آن دری از حرص بر او بگشاید.

17. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: یَا مُوسَى إِنَّ عِبَادِیَ الصَّالِحِینَ زَهِدُوا فِی الدُّنْیَا بِقَدْرِ عِلْمِهِمْ
وَ سَائِرَ الْخَلْقِ رَغِبُوا فِیهَا بِقَدْرِ جَهْلِهِمْ.

«الکافی،
ج 2، ص 317»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: در مناجات موسی – علیه السّلام – آمده
است که: ای موسی بندگان شایسته من به اندازه دانششان در دنیا زهد ورزیدند و دیگران
به اندازه نادانیشان بدان رغبت کرده اند . . . .

18. قال الإمام الصّادق – علیه السلام –
: من أصبَحَ و أمْسی و الدنیا أَکبَرُ همِّه جَعَلَ اللهُ تعالی الفَقرَ بین
عَیْنَیْه و شَتَّتَ أَمرَه و لم یَنِلْ من الدنیا إلاّ ما قَسَّمَ اللهُ له و مَن
أصبَح و أمسی و الآخرهُ أکبرُ همِّه جَعَلَ اللهُ الغنی فی قلبه و جَمَعَ له أمره.

«الکافی،
ج 2، ص 319»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: هر کس بامداد کند و روز را به شب رساند
و بزرگ ترین هم و غمش دنیا باشد خداوند متعال فقر را جلوی چشمش قرار داده و کارش
را پریشان می سازد و بجز آنچه خداوند روزی او کرده به دنیا دست پیدا نمی کند و هر
کس بامداد کند و روز را به شب رساند و بزرگترین هم و غمش آخرت باشد خداوند بی
نیازی را در دل او قرار داده و کارش را منظم می سازد.

19. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: بینا عیسی بن مریم – علیه السّلام – فی سیاحتهِ إذ مَرَّ بقریه فَوَجَدَ أهلُها
مَوتی فی الطریق و الدور. . . .

«علل
الشرائع، ج 2، ص 466»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: حضرت عیسی بن مریم – علیه السّلام – در
سیاحتش به روستائی گذشت که اهل آن در خانه ها و راهها مرده بودند و به ایشان گفته شد:
ای روح خدا آنها را صدا بزن ایشان فرمود: ای اهل روستا، یک نفر از اهل آن جواب داد:
بله ای روح خدا. ایشان فرمود: حال و داستان شما چگونه است؟ وی گفت: ما شبی را به
خوشی بسر بردیم و بامدادان در هاویه افتادیم. ایشان فرمود: هاویه چیست؟ وی گفت: دریاهایی
از آتش که در آنها کوههائی از آتش است. ایشان فرمود: چه چیزی شما را به این عاقبت
دچار کرد؟ گفت: دوستی دنیا و پرستش طاغوت. ایشان گفت: دوستی دنیا در چه حدی بود؟
گفت: مانند دوستی کودک به مادرش که هر گاه مادرش به او رو می آورد کودک خوشحال می
شد و هنگامی که رو می گرداند غمناک می شد.

20. قال الامام علی – علیه السّلام – :
کیفَ یَدّعی حبَّ الله مَنْ سَکَن قلبه حُبُّ الدنیا؟!

«غرر
الحکم، ص 141»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: چگونه ادعای دوستی خدا می کند کسی که در
دلش دوستی دنیا جای گرفته است.

21. قال الامام علی – علیه السّلام – :
ما أن الشمس و اللیل لا یجتمعان کذالک حب الله و حب الدنیا لا یجتمعان.

«غرر
الحکم، ص 141»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: همان گونه که خورشید و ماه (در یک جا)
جمع نمی شوند دوستی خدا و دوستی دنیا نیز جمع نمی شوند.

22. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: فیما ناجی الله عزّوجل به موسی – علیه السّلام – : یا موسی لو وَکَلتُکَ إلی
نفسک لتّنظر لها إذا لَغلب علیک حب الدنیا و زهرتها. . . . . و اعلم أن کل فتنه
بدؤها حب الدنیا.

«الکافی،
ج 2، ص 135»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: از مناجاتهای خدای عزوجل با موسی – علیه
السّلام – این بود که ای موسی اگر تو را به خودت واگذارم که به آن بنگری دوستی و
رونق دنیا بر تو چیره شود. . . . و بدان آغاز هر فتنه ای دوستی دنیا است.

23. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: . . . ما أعطِیَ أحدٌ منها شیئا إلا نَقَصَ حَظُّه فی الاخره. . . .

«بحارالانوار،
ج 70، ص 127 – 128»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: به کسی از دنیا داده نشد جز آنکه از
بهره اش در آخرت کم شد. مردی به ایشان عرض کرد: سوگند به خدا ما دنیا را طلب می
کنیم. ایشان فرمودند: با آن چکار می کنی؟ عرض کرد: با آن به خود و خانواده ام سود
می رسانم و از آن صدقه داده و صله رحم انجام می دهم و به حج می روم. امام صادق –
علیه السّلام – فرمود: این طلب دنیا نیست بلکه این طلب آخرت است.

24. قال الامام علی – علیه السّلام – :
إنَّ الدنیا و الآخرهَ عدَّوانِ متفاوتانِ و سبیلانِ مُختلفان، فمَن أحَبَّ الدنیا
وَ توَّلاها أَبغَضَ الآخرهَ و عاداها و هما بمنزلهِ المشرِقِ و المغربِ و ماشَ
بینهما، کلما قرُبَ من واحدٍ بَعُدَ من الاخر، و هما بعد ضَرّتان.

«نهج
البلاغه، حکمت 103»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: دنیا و آخرت دو دشمن متفاوت و دو راه
جدای از یکدیگرند پس کسی که دنیا را دوست داشته و بدان عشق ورزد به آخرت کینه ورزد
و با آن دشمنی کند و آن دو همانند شرق و غرب از هم دورند و رونده به سوی آن دو هر
گاه به یکی نزدیک شود از دیگری دور گردد و آن دو همواره به یکدیگر ضرر رسانند.

25. کَتَبَ أمیر المؤمنین – علیه السّلام
– إلی بعض أصحابه یَعظِهُ. . . . فارفَضِ الدنیا فإن حبَّ الدنیا یُعمی و یُصِمُّ
و یُبکِمُ و یُذِلُّ الرِقابَ.

«الکافی،
ج 2، ص 136»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: دنیا را رها کن که دوستی دنیا کور و کر و
لال و خوار کند.

26. قال الامام الکاظم – علیه السّلام –
: . . . یا هشام مَن أَحبَّ الدُّنیا ذَهَبَ خوفُ الآخرهِ مِن قَبله و ما اُوتیَ
عبدٌ علماً فَازدادَ للدنیا حباًً إلا من الله بُعداً و ازدادُ الله علیه غَضَباً.

«تحف
العقول، ص 399»

امام کاظم – علیه السّلام – فرمود: ای هشام کسی که دنیا را دوست داشته باشد
ترس آخرت از دلش برود و اگر به بنده ای دانش داده شود و سپس بر دوستی دنیایش زیاد
شود، بر خشم و غضب خدا بر او افزوده گردد.

27. قال رسول الله – صلّی الله علیه و
آله – : من تَعلّم القرآن فلم یَعمل به وآثَرَ علیه حبُّ الدنیا و زینتَها
اِستوجَبَ سَخَطَ الله و کانَ فی الدرجهِ مع الیهود و النصاری الذین یَنْبِذُون
کتاب الله وراءَ ظَهُورِهم.

«وسائل
الشیعه، ج 6، ص 183»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: کسی که قرآن را یاد بگیرد و بدان
عمل نکند و دوستی دنیا و زینت آن را بر قرآن برگزیند مستحق خشم خداست و با یهودیان
و مسیحیان، که کتاب خدا را پشت سر می اندازند، در یک درجه خواهد بود.

28. قال الامام علی – علیه السّلام – :
حبُّ الدنیا یُفسِد العقلَ، و یُهِمُّ القّلبَ عن سماعِ الحکمهِ، و یُوجب الیمَ
العقاب.

«مستدرک
الوسائل، ج 12، ص 42»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: دوستی دنیا عقل را فاسد و دل را از شنیدن
حکمت اندوهگین می سازد و موجب عذاب دردناک می شود.

29. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: من تعلَّقَ قلبُه بالدُّنیا تَعَلَّقَ قَلْبُه بثلاثٍ خصال: هَمٌّ لا یَفنی، و
أَمَل لا یُدرَکُ، و رجاءٌ لا یُنالُ.

«الکافی،
ج 2، ص 230»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: هر کس به دنیا دل بندد به سه خصلت دل
بسته می شود: 1. اندوهی که پایان ندارد. 2. آرزوئی که درک نشود. 3. امیدی که بدان
نرسد.

30. قال الإمام الصّادق – علیه السّلام –
: من کَثُر اِشْتِباکُه بالدنیا کان أشَدُّ لِحَسْرَتَهِ عند فراقِها.

«الکافی،
ج 2، ص 230»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: هر که به دنیا بیشتر آلوده باشد شدت افسوسش
هنگام جدائی از آن بیشتر است.

31. قال الامام علی – علیه السّلام – :
لَحُبُّ الدنیا صَمَّت الأسماعَ عن سماعِ الحکمهِ و عَمِّیَت القلُوب عن نورِ
البصیرهِ.

«غرر
الحکم، ص 65»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: البته دوستی دنیا گوشها را از شنیدن حکمت
کر می کند و دلها را از دیدن نور بصیرت کور می کند.

32. قال الإمام الصّادق – علیه السلام –
: إن فی کتاب علی – صلوات الله علیه – : إنما مَثلُ الدنیا کمَثل الحَیّهِ ما ألین
مَسُّها و فی جوفها السمُّ الناقعُ، یَحذُرها الرجلُ العاقلُ، و یَهوی إلیها
الصَبّیُ الجاهلُ.

«الکافی،
ج 2، ص 136»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: در کتاب علی – صلوات الله علیه – است که
به درستی مثل دنیا مثل مار است که پوستش نرم است و زهر کشنده در درون دارد، مرد
عاقل از آن بپرهیزد و کودک نادان به او گرایش یابد.

33. قال الإمام علی – علیه السّلام – :
حبُّ الدنیا یوجِبَ الطمع.

«غرر
الحکم، ص 142»

امام علی – علیه السّلام – فرمود: دوستی دنیا سبب طمع می شود.

34. قال الامام الصّادق – علیه السّلام –
: مَن زَهدَ فی الدنیا أَثَبتَ اللهُ الحکمهَ فی قلبه و أَنْطقَ بها لسانَه و
بَصَّره عیوبَ الدنیا داءَها و دواءَها و أَخرَجَه من الدنیا سالماً إلی دار
السلام.

«الکافی،
ج 2، ص 128»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: کسی که به دنیا بی رغبت باشد خداوند
حکمت را در قلبش ثابت کند و زبانش را به آن گویا سازد و او را به عیبهای دنیا و
درد و درمانش بینا گرداند و او را از دنیا سالم بیرون برد و وارد بهشت دارالسلام
کند.

35. قال الامام الصّادق – علیه السّلام –
: جُعِل الخیرُ کلُّه فی بیتٍ و جُعِلُ مفتاحُه الزهدُ فی الدنیا.

«الکافی،
ج 2، ص 128»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: همه خیرها در خانه ای قرار داده شده و
کلید آن بی رغبتی به دنیا قرار داده شده است.

36. قال رسول الله – صلّی الله علیه و
آله – : مالی و لِلدنیا إنما مَثَلی و مثلُها کمثل الراکبِ رُفِعَت له شجرهٌ فی
یوم صائفٍ فقال تَحتَها ثم راحَ و تَرَکَها.

«الکافی،
ج 2، ص 134»

رسول خدا – صلّی الله علیه و آله – فرمود: مرا با دنیا چکار؟ مثل من و دنیا
مثل سواری است که در روز گرمی درختی برایش بپا شده و او زیر درخت خواب کوتاهی
نموده سپس کوچ کرده و درخت را وا گذاشته است.

37. قال الإمام الصّادق – علیه السلام –
: ما أَعجَبَ رسول الله – صلّی الله علیه و آله – شئٌ من الدنیا إلا أن یکون فیها
جائعاً خائفاً.

«الکافی،
ج 2، ص 129»

امام صادق – علیه السّلام – فرمود: چیزی از دنیا جز گرسنگی و ترس (از خدا)،
رسول الله – صلّی الله علیه و آله – را خوشحال نمی ساخت.

38. قال الامام الباقر – علیه السّلام –
: أَکثِر ذِکرَ الموتِ، فإنه لم یُکثِر إنسانٌ ذکرَ الموت إلا زَهِدَ فی الدنیا.

«الکافی،
ج 2، ص 131»

امام باقر – علیه السّلام – فرمود: مرگ را بسیار یاد کن، زیرا انسان مرگ را
زیاد یاد نمی کند جز آنکه به دنیا بی رغبت شود.