امام صادق علیه السّلام در ماه شوّال سال 148 هجرت، بر اثر زهرى که همراه انگور به او خوراندند به شهادت رسید، آن حضرت در روز 25 شوّال، و به گفته بعضى روز دوشنبه 15 رجب رحلت فرمود.
مقام رضا به خواست خدا از صفات مؤمن
در کتاب مشکاه الأنوار نقل شده:
یکى از یاران امام صادق علیه السّلام به عیادت امام صادق علیه السّلام، در آن هنگام که در بستر شهادت بود، رفت، دید آنچنان آن حضرت لاغر شده که بیش از رمقى، از او باقى نمانده است، گریه کرد. امام علیه السّلام به او فرمود: «چرا گریه مى کنى؟».او عرض کرد: «آیا من شما را در این حال مى نگرم، گریه نکنم». امام صادق علیه السّلام به او فرمود:
«گریه نکن، همانا همه نیکىها به مؤمن عرضه مى شود، اگر اعضاى بدن او قطعه قطعه شود، براى او خیر است، و اگر سراسر بین مشرق و مغرب را مالک گردد، باز براى او خیر است»
صله رحم تا این حدّ!
شیخ طوسى (ره) از «سالمه» کنیز امام صادق علیه السّلام نقل مى کند که گفت:
من هنگام وفات امام صادق علیه السّلام در محضر آن حضرت بودم، از هوش رفت، وقتى که به هوش آمد فرمود: به «حسن افطس هفتاد دینار بدهید، و به فلانى و فلانى، فلان مقدار بدهید …
من عرض کردم: «آیا به حسن افطس که قبلا با کارد بزرگ به شما حمله کرد و مى خواست شما را بکشد، پول بدهیم؟».
فرمود: آیا مى خواهى از افرادى [از صاحبان اندیشه] نباشم که خداوند در تمجید آنها می فرماید:
وَ الَّذِینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ (رعد/21)
«و آنها که پیوندهائى را که خدا به آن امر کرده است برقرار مى دارند، و از پروردگارشان مى ترسند، و از بدى حساب (روز قیامت، بیم دارند)» «1».
آرى، اى سالمه! خداوند متعال، بهشت را آفرید، آن را پاکیزه نمود، و بوى آن را خوش گردانید؛«و همانا بوى بهشت تا فاصله مسیر که در دو هزار سال پیموده مى شود، مى رسد، ولى همین بوى بهشت را انسانى که پدر و مادرش را بیازارد و یا قطع رحم کند، استشمام نخواهد کرد».
مکافات سبک شمردن نماز
به روایت شیخ صدوق (ره) ابو بصیر مى گوید:
پس از شهادت امام صادق علیه السّلام نزد امّ حمیده [کنیز امام صادق علیه السّلام] براى عرض تسلیت رفتیم، گریه کرد و ما نیز از گریه او گریه کردیم، سپس گفت: «اى ابا محمّد[لقب دیگر ابو بصیر] اگر امام صادق علیه السّلام را هنگام مرگ مى دیدى، چیز عجیبى مشاهده مى نمودى؛ چشمهاى خود را گشود و فرمود: بستگانم را حاضر کنید، ما همه آنها را حاضر کردیم، به آنها نگاه کرد و فرمود:
انّ شفاعتنا لا تنال مستخفّا بالصّلاه
«همانا شفاعت ما به کسى که نماز را سبک بشمرد، نرسد».
منبع: نگاهى بر زندگى چهارده معصوم علیهم السلام،شیخ عباس قمی, ص: 267
