روز ملی دختران؛ ضرورت ها و فرصت ها[1]

در سال 1385 رویدادی تأثیرگذار برای دختران کشورمان اتفاق افتاد. شورای عالی انقلاب فرهنگی، براساس پیشنهاد فرهنگسرای دختران، روز مبارک تولد حضرت فاطمه معصومه(س)، کریمه اهل بیت را به عنوان «روز ملی دختران» تصویب و اعلام نمود و بر همین اساس نیز طی جشنی در روز میلاد آن حضرت، اولین سالروز ملی دختران گرامی داشته شد و فرهنگسرای دختران به عنوان دبیرخانه دائمی روز ملی دختران انتخاب گردید.

بدون تردید، توجه به اهمیت و ضرورت این روز و فرصت های آن، همچنین دقت به وضعیت دختران در جامعه که برای اصلاح و بهبود آن به عزم و اهتمام ملی نیاز است، می تواند از روز ملی دختران، فرصتی مغتنم برای کار جمعی در مورد دختران بسازد که زمینه های حرکت های بزرگ و تغییر و تحولات درخشان برای توسعه و بهبود زندگی دختران را فراهم نماید. این فرصتی است که شاید لازم بود خیلی پیش از اینها اتفاق می افتاد و اکنون که زمینه آن فراهم شده است، بی توجهی به آن، با توجه به سرعت تحولات حوزه مسائل زنان و دختران، ممکن است زیان های فرهنگی اجتماعی بزرگی را به همراه داشته باشد.

چرا روز تولد حضرت معصومه به عنوان روز ملی دختران انتخاب شد؟

بی شک اهل بیت پیامبر اعظم(ص) چهره های پرفروغی به جهانیان عرضه کرده اند که نامشان مانند ستارگان درخشان در آسمان فضایل می درخشد. درخشان ترین ستاره در میان بانوان خاندان پیامبر، هفتمین منظومه ولایت فاطمه، فرزند پاکیزه موسی بی جعفر است، بانویی که در پاکی و درست کاری او، سخنان زیادی گفته شده است؛ چه پس از شهادت پدر بزرگوار آن حضرت، امام هشتم شیعیان امام رضا (ع) عهده دار امر تعلیم و تربیت او را بر عهده گرفت.

دختری که در خاندان پیامبر، لقب کریمه اهل بیت را به خود اختصاص داد و نگین شهر قم شد. کرامات حضرت معصومه(س) چنان است که بر آن تأکید بی شمار شده است؛ به ویژه که امام رضا (ع) و امام جعفر صادق (ع)، زیارت کنندگان آن حضرت را وعده بهشت داده اند.

به یقین می توان گفت درک ابعاد وجودی حضرت معصومه(س) و رسیدن به جایگاه معنوی آن حضرت، ضرورت تعیین راهکارهایی را برای پیاده کردن آن در جامعه مشخص می سازد تا بانوان و به ویژه دختران ما، با الگوبرداری از آن کریمه اهل بیت، مظهر عفاف و تقوا و حیا باشند. از این رو، نام گذاری روز ملی دختران در زادروز آن حضرت، حرکتی نمادین برای گوشزد کردن شخصیت حضرت معصومه(س) و ترویج ابعاد وجودی این دختر اهل بیت در میان دختران مسلمان و در نهایت الگوسازی از شخصیت آن حضرت برای دختران این مرز و بوم است.

چرا باید روزی را بطور خاص به دختران اختصاص بدهیم؟

جدای از سهم مهم دختران در بافت جمعیتی جامعه، می توان به جایگاه و نقش دختران در فرهنگ عمومی کشورمان اشاره کرد که پیوسته سلامت و توانمندی فرهنگی و اجتماعی خود را، به پرورش دختران آگاه، توانمند، الگو و عفیف وابسته می داند. بر این اساس، مهم ترین ضرورت های انتخاب روز ملی دختران، شامل موارد زیر بوده است:

1. احیا، بهبود و تقویت ارزش های فرهنگی ـ اجتماعی مطلوب دختران؛

2. معرفی، ترویج و احیای ارزش های فرهنگی با تکیه بر فرهنگ و سیره مکتب تابناک اهل بیت؛

3. بهبود و توسعه سلامت روانی ـ اجتماعی دختران ؛

4. اهتمام ملی برای بهبود وضعیت دختران در جامعه ؛

5. اصلاح و بهبود فرهنگ عمومی در مورد دختران ؛

6. انسجام بخشی و پرهیز از چنددستگی و پراکندگی در برنامه ریزی برای دختران ؛

7. احیا و توسعه مقام و منزلت مادری برای دختران ؛

8. تعمیق و گسترش آموزه های دینی برای دختران ؛

محورهای کاری اهتمام ملی برای دختران

ـ نیازها و مشکلات دختران؛

ـ توانمندی های دختران و چگونگی شکوفایی آنها؛

ـ موانع و چالش های پیش روی دختران؛

ـ چگونگی فراهم سازی فرصت ها و ظرفیت های اجتماعی برای دختران؛

ـ خطراتی که در جامعه دختران را تهدید می کند؛

ـ محدودیت های پیش روی دختران؛

ـ باورها و دیدگاه های رایج در مورد دختران؛

ـ کیفیت زندگی دختران؛

ـ وضعیت شاخص های توسعه انسانی دختران؛

فرصت های روز ملی دختران

1. ارتقا و بهبود جایگاه دختران در جامعه؛

2. بهبود نگرش ها و دیدگاه های فرهنگ عمومی در مورد دختران؛

3. توانمندسازی دختران؛

4. ارتقا و افزایش ظرفیت های اجتماعی برای دختران؛

5. بهبود وضعیت فرهنگی دختران؛

6. تعمیق هویت دینی و گسترش آموزه های دینی در بین دختران؛

7. معرفی و برجسته سازی ارزش ها و هنجارهای مطلوب فرهنگی به دختران؛

8. بهبود وضعیت الگوهای مرجع دختران؛

9. بهبود سلسله مراتب ارزش های فرهنگی دختران؛

10. ایجاد زمینه های مساعد برای ارتقای هویت فرهنگی اسلامی و ملی دختران؛

11. فراهم سازی زمینه های دست رسی دختران به منابع اجتماعی؛

12. فراهم سازی زمینه های شکوفایی استعدادها و توانایی های دختران؛

13. ارتقای سلامت روانی ـ اجتماعی دختران؛

14. کوشش عمومی برای تأمین نیازها و رفع مشکلات دختران؛

15. معرفی و احیای حقوق، مسئولیت ها و نقش زنان در جامعه برای دختران.

نکته و روایت

نهال اسلام در زمانی جوانه زد که مردمان زمانش، جاهلانه ارزشی برای زن و دختر قائل نبودند؛ همان زنانی که وجودشان مقدمه پدیدآیی مردان بود. در این زمانه دشوار فرهنگی، یکی از اهداف اساسی رسالت پیامبر اعظم(ص)، تغییر پندارهای نادرست و توجه دادن همگان به جایگاه والای زنان و دختران در جامعه بود. این تلاش فرهنگی، پس از چند سال به بار نشست و با تولد دختری بهشتی که خداوند به پیامبر هدیه داده بود، به اوج رسید. دختری که از مردان بسیاری گوی سبقت در فضیلت و کمال ربود و لقبی جاودانه یافت: «برترین زن هستی». از برکت این کوثر الهی و به مدد الگوگیری از آن حضرت، نگاه جامعه اسلامی به زنان و دختران اصلاح شد و پس از آن، دختران دیگری یکی پس از دیگری جاده تکامل و تعالی را سپری کردند و فاطمه­گونه، پای در مسیر عصمت و پاکی نهادند که یکی از آن مهتران، فاطمه معصومه (س) دختر پاک نهاد امام هفتم و خواهر محبوب امام رضا (ع) است که به یمن قدومش، «روز ملی دختران» در ایران اسلامی بسان ستاره­ای در آسمان، در تقویم ملی درخشیدن گرفت. تولدش گرامی باد!

پدر دختران

پیامبر گرامی اسلام (ص) که خداوند هیچ نعمتی را از ایشان دریغ نداشته و حبیب و دوست حق­تعالی بوده­اند، خود پدر چند دختر بوده­اند که نامشان در تاریخ ثبت شده و آرامگاه­های آنان همواره مورد تکریم مسلمانان بوده است. وقتی خداوند آخرین فرزند پیامبر را به ایشان هدیه می­دهد، به رسم جاهلان عرب و به دلیل وجود کج­اندیشی­های رایج آن زمان، سیل طعنه­ها به سوی حضرتش جاری می­شود و ایشان را به دلیل نداشتن فرزند، «ابتر» نامیدند؛ یعنی امیدی به ادامه نسل ایشان نمی­دادند، غافل از اینکه خیر فراوان بر خانه محمد (ص) فرود آمده بود و آنچه جاهلان را یاری درک آن نبود، در حال رخ دادن بود. فاطمه (س) مادر فرزندانی گشت که نظیرش را هستی به خود ندیده بود. او «ام الائمه» گردید و والاترین مقامی را که یک بانو می­توانست بدان دست یابد، از آن خود کرد.

جایگاه دختران در روایات

در کتاب­های روایی اصیل شیعه، بخش­های جداگانه­ای درباره دختران و جایگاه آنان آمده است. برای نمونه، در کتاب شریف کافی «باب فضل البنات؛ درباره فضیلت دختران»[2]، در وسائل الشیعه بابی به نام «باب استحباب طلب البنات و اکرامهن؛ مستحب بودن طلب دختر از خداوند و تکریم دختران»[3]، و « باب زیاده الرقه علی البنات و الشفقه علیهن اکثر من الصبیان؛ درباره دل سوزی و محبت بیشتر به دختران در مقایسه با دیگر فرزندان»[4]، و نیز روایاتی درباره نهی از بد دانستن نوزاد دختر و نیز حرمت آرزوی مرگ دختران، وارد شده است که نشان دهنده توجه والای اسلام به دختران است.

روایات

پیامبر اعظم(ص):

بهترین فرزندان شما دختران هستند.[5]

پیامبر اعظم(ص):

هرکه را دختری است، خداوند یاری دهنده او، برکت بخش به او و آمرزنده او خواهد بود.[6]

پیامبر اعظم(ص):

مهر ویژه خداوند بر پدر دختران باد. دختران مبارک و دوست داشتنی­اند و پسران بشارت دهندگانند و دختران باقیات صالحاتند.[7]

پیامبر اعظم(ص):

هر خانه­ای که در آن دختر باشد، هر روز دوازده برکت و رحمت از آسمان ارزانی­اش می­شود و زیارت فرشتگان از آن خانه قطع نمی­گردد، در حالی که در هر شبانه روز برای پدر آن دختران عبادت یکسال نوشته می­شود.[8]

پیامبر اعظم(ص):

هر کس سرپرستی دو یا سه دختر را داشته باشد، با من در بهشت خواهد بود.[9]

در روایات آمده است:

به پیامبر خدا(ص) بشارت تولد دختری دادند. حضرت با نگاهی به چهره اصحاب دریافت که آنها از این خبر ناخرسندند؛ از این روی فرمود: شما را چه شده، گلی به من داده شده که او را ببویم و روزی­اش بر عهده خداوند متعالی است.[10]

امام صادق(ع):

پسران نعمتند و دختران حسنه و نیکی، و خداوند از نعمت­ها می­پرسد، ولی بر نیکی­ها پاداش می­دهد.[11]

امام صادق(ع):

آن­که سرپرستی دو دختر را عهده دار شود، این کار او را از آتش و عذاب باز خواهد داشت.[12]

امام صادق(ع):

آن­گاه که مردی صاحب دختری شد، خداوند فرشته­ای به سوی نوزادش روانه می­کند که بال بر سر و سینه او کشد و گوید: کودکی ضعیف آفریده شده است. انفاق کنندگان بر او از سوی خداوند یاری خواهد شد.[13]

امام رضا(ع):

خداوند بر دختران مهربان­تر از پسران است و هر کسی بانویی از محارم خود را شاد کند، روز قیامت از سوی خداوند شاد می­گردد.[14]

دختران

روز ملی دختران، روز برداشتن برداشت­های غلط از جامعه دختران است.

دختران یا بهتر بگوییم مادران آینده، بال­های پرواز فرزندانشان به سوی کمال و سعادت خواهند بود؛ اگر بخواهند.

دخترم! وقتی تو اعتماد به نفست را از دست می­دهی و در پیله آهنین تنهایی فرو می­روی، تنها کسی که از تو یاد می­کند «انتظار بیهوده» است.

اگر بر زمینی به نام قانون گام بگذاری و از راه­های مطمئن عبور کنی، آن گاه به دختر بودنت افتخار خواهی کرد.

روز ملی دختران، روز هم­زبانی، هم دلی، هم­پیمانی، هم­نوایی و همبستگی دختران ِ ایرانی است.

این حقیقتی است که فواید دختران از ده انگشت دست همه مردم دنیا بیشتر است.

روز ملی دختران، فرصتی است که دختران نگاهشان را به دقت نگاه کنند!

دختران شاد و دختران غمگین! آیا شما برای شادی­ ها و غم­ هایتان دلیل عاقلانه ­ای دارید؟

دخترانه بکوشیم. چنان باشیم که به هر کس بگوییم مثل من رفتار کن.

دخترانه بکوشیم. رفتارمان را اصلاح کنیم که از شکل و اندام خوب بهتر است.

پرفایده بودن ِ تو، زمانی بر اطرافیانت آشکار می­شود که در مقابل ِ فرمان ِ عقلت، سر تعظیم فرود آوری.

اکنون که خداوند «دختر بودن» را به تو هدیه کرده است، سپاس گزار باش و این عطیه را قدر بدان و در حفظ آن بکوش!

جامعه خوب، دخترانی خوب تربیت می­کند، و دختران خوب، جامعه خوب را.

دختران

دختران امروز، مادران فردای جامعه ­اند.

با تربیت صحیح دخترانمان، آینده جامعه را در دست گیریم.

دختران، آیینه تمام­ نمای لطافت و احساس ند. مراقب باشیم این آینه­ های پاک، زنگار نگیرند.

خدای بزرگ، ذوق و سلیقه و هنر را در وجود دختر، به حد اعلای آن رسانده است.

دختر، منشأ خیر و برکت و نیکی است.

دختران امروز، باید به دختران اسوه تاریخ، چون حضرت فاطمه معصومه(س) اقتدا کنند.

دختر مسلمان، نماد حجب و حیا و پاک دامنی است.

دختران، گل­های خوشبوی باغ زندگانی و فرشتگان عطوفت و مهربانی اند.

پی نوشت:

[1]. برگرفته از سایت فرهنگسرای دختران.

[2] . الکافی، ج6، صص 5-7.

[3] . وسائل الشیعه، ج 21، صص 362 و 363.

[4] . وسائل الشیعه، ج21، ص 367.

[5] . مستدرک­الوسائل، ج15، ص116، ح17708.

[6] . همان، ح17702.

[7] . همان، ح17700.

[8] . همان، ح17709.

[9] . همان، ح17701.

[10] . من لایحضره­الفقیه، ج3، ص482، ح 4693.

[11] . الکافی، ج6، ص5، ح12.

[12] . من لا یحضره­الفقیه، ج3، ص 482، ح4699.

[13] . همان، ح 4700.

[14] . الکافی، ج6، ص5، ح7.