سامری، که قرآن کریم از آن به عنوان شخصی فریبکار و همعصر حضرت موسی ـ علیه السلام ـ نام میبرد، با نام شهر سامّرا تفاوت دارد. سامرا نام فرد است و منسوب به شهر سامرا نیست. سامرّا شهری در عراق است که بین بغداد و تکریت بر شرق دجله قرار دارد. گفته شده که این شهر به وسیله سام بن نوح بنا شد و به فارسی «سام راه» میگویند.، این شهر چند بار تخریب شد و سال 221 هجری معتصم عباسی در آنجا فرود آمد و به عمران آن همت گماشت و نام آن را «سرّ من رأی» (هر کسی او را ببیند خوشحال و مسرور میشود) گذاشت و مخفف آن سامرّاء شد.
در شهر سامرّا مرقد مطهر دو تن از امامان معصوم ـ علیهما السلام ـ شیعه به نام حضرت علی بن محمد الهادی و حسن بن علی العسکری قرار دارد.[1]
ولی سامری که در قرآن از آن به عنوان فرد گمراه کننده بنیاسرائیل نام میبرد، شخصی بود که به موسی بن ظفر از اهالی عراق منسوب بود که به عبادت بتها میپرداخت. (این واژه سه بار در قرآن شریف آمده است.)
او در زمان حضرت موسی ـ علیه السلام ـ به مصر آمد و به آن حضرت ایمان آورد و بعد از بدست آوردن فرصت سوء استفاده کرد و به گمراهی بنیاسرائیل پرداخت.[2] ریشه ی سامری، «سمر» است. سامری یعنی صاحب گوساله،[3] «یاء» در سامری «یاء» منسوب نیست بلکه همراه نام فرد است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1 . ر.ک: ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، سال 1367 ش، ج 13، ص 282 ـ 291.
2 . ر.ک: آشنایی با اماکن مقدس عراق، محمدرضا قمی،قم، انتشارات مشعر، چاپ دوم، 1380 ش.
پی نوشت ها:
[1] . ر.ک: حسینی دشتی، سید مصطفی، معارف و معاریف، تهران، انتشارات مفید، چاپ دوم، 1376 ش، ج 6، ص 168 ـ 169.
[2]. ر.ک: مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1367، ج 13، ص 282 ـ 291.
[3]. الطراعی، ناصر، فخر الدین، مجمع البحرین، تهران، المکتبه المرتضویه، بی تا، ص 336.