گرچه انگیزه و علت خلقت حضرت حوا همانند سایر پدیده ها بطور کامل و همه جانبه برای کسی جز خداوند مشخص نیست، اما از دقت در بعضی از آیات، می توان نکته هایی را درباره خلقت حوا بدست آورد که دراین جا به چند نمونه از آن آیات اشاره می شود:
1. در سوره مبارکه اعراف می فرماید: (هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَهٍ وَ جَعَلَ مِنْها زَوْجَها لِیَسْکُنَ إِلَیْها)[1] یعنی او خدائی است که شما را از نفس واحد آفرید و همسرش را نیز از جنس او قرار داد تا در کنار او بیاساید و آرام گیرد.
باید توجه داشت که مراد از کلمه (زوجها) در این آیه، همسر آدم یعنی حوا است و با عنایت به تعبیر (لیسکن الیها)، انگیزه خلقت (حوّا) بدست خواهد آمد، که خداوند برای آرامش و اُنس آدم (ابوالبشر) حوا را آفریده است.[2] 2. در آیه دیگر به نکته های دیگری درباره خلقت همسر اشاره نموده و می فرماید: «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّهً وَ رَحْمَهً إِنَّ فِی ذلِکَ لآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ»[3] یعنی از نشانه های او این است که از (نوع) خودتان، همسرانی برای شما آفرید تا بدانها آرام گیرید، و میان تان دوستی و رحمت نهاد، آری در این نعمت برای مردمی که می اندیشند قطعاً نشانه های است.
گرچه این آیه، اختصاص به جریان خلقت (حوا) ندارد، اما (حوا) به عنوان همسر آدم (ابوالبشر) نیز از این قاعده کلی و اصل عمومی بیرون نیست. از نظر این آیه می توان  آفرینش (حوا) را اولاً به عنوان آیتی از آیات خدا دانست چون اگر خلقت همسران سایر انسان ها از نظر قرآن، آیت الهی قلمداد شده پس خلقت (حوا) به طریق اولی آیت خدا است. ثانیاً: اگر انگیزه خلقت همسر برای سایر انسان ها برای آرامش آنان معرفی شده، خلقت (حوا) به عنوان همسر آدم به طریق اولی می تواند چنین باشد چون در آن زمان غیر از آدم هیچ انسانی وجود نداشته است تا آدم با او اُنس و آرامش بگیرد. از طرفی مرد و زن در واقع مکمِل هم هستند و آن دو به تنهایی در حقیقت ناقص اند و گویا چیزی کم دارند لذا برخی مفسرین در این باره گفته اند: به راستی وجود همسر با ویژگی هایی که در آیه اشاره شده، برای انسان، مایه آرامش زندگی است و یکی از مواهب بزرگ الهی محسوب می شود، این آرامش از این جا ناشی می شود که این دو جنس مکمِل یکدیگر و مایه شکوفائی و نشاط و پرورش یکدیگرند بطوری که هر یک بدون دیگری ناقص است و طبیعی است که میان یک موجود و مکمل وجود او چنین جاذبه نیرومندی وجود داشته باشد.[4] تمام این قواعد کلی که درباره همسران سایر انسان ها مطرح است درباره همسر آدم یعنی (حوا) نیز مطرح است بلکه به طریق اولی مطرح است. بنابراین تمام علل و انگیزه هایی که در خلقت همسران سایر انسان ها وجود دارد درباره خلقت (حوا) نیز وجود دارد.
3. از نظر قرآن کریم همه انسان ها از آدم و همسرش (حوا) پدید آمده اند لذا فرمود: (خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ واحِدَهٍ وَ خَلَقَ مِنْها زَوْجَها وَ بَثَّ مِنْهُما رِجالاً کَثِیراً وَ نِساءً)[5] یعنی شما را از نفس واحد آفرید و جفتش را (نیز) از او آفرید و از آن دو، مردان و زنان بسیاری پراکنده کرد. پس یکی از انگیزه های خلقت (حوا) آن بوده است که از طریق او نسل آدم و نوع انسان گسترش پیدا کند. و برخی از بزرگان اهل تفسیر با استناد به آیه یاد شده بدین نکته اصرار دارند که هیچ موجودی غیر از نوع انسان در ازدیاد و گسترش نسل آدم، نقش نداشته است.[6] 4. نکته ی مهم دیگر این که هر دلیل و انگیزه و عاملی که برای آفرینش سایر موجودات و یا لااقل مردها مطرح است می تواند درباره خلقت (حوا) نیز مطرح باشد مثلاً اگر قرآن کریم می فرماید: (وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ)[7] یعنی من جن و انس را نیافریدم جز برای این که عبادتم کنند؛ پس اگر خلقت انسان ها برای عبادت خداوند است، خلقت (حوا) نیز می تواند برای چنین هدفی باشد، چون هیچ دلیلی وجود ندارد که انگیزه عبادت در آفرینش دیگران مطرح باشد اما در آفرینش (حوا) مطرح نباشد.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. ناصر مکارم، تفسیر نمونه، ج 22، ص 384، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1379ش.
2. علامه طباطبائی، المیزان، ج 8، ص 390، نشر دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1372 ش.
3. ناصر مکارم، تفسیر نمونه، ج 19، ص 379، نشر پیشین.
4. ناصر مکارم، تفسیر نمونه، ج 7، ص 50، نشر پیشین.

پی نوشت ها:
[1] . اعراف/ 188.
[2] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، 1379 ش، ج 7، ص 51.
[3] . روم/ 21.
[4] . مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، نشر پیشین، ج 16، ص 389؛ و طباطبائی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، تهران، نشر دارالکتب الاسلامیه، 1372ش، ج 16، ص 173.
[5] . نساء/ 1.
[6] . طباطائی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، نشر پیشین، ج 4، ص 145.
[7] . ذاریات/ 36.