ارتباط و سر زدن اهل برزخ با بازماندگان و عالم دنیا، بر اساس قوانین عالم برزخی که بر اهل دنیا محسوس نیست، از بسیاری روایات به دست می آید تا آنجا که در کتاب شریف کافی باب جداگانه ی پیرامون همین موضوع آمده است.
امام صادق ـ علیه السلام ـ فرمود: وقتی مؤمن به دیدار اهلش می آید، کارهای که موجب رضایت و خوشنودی او است را می بیند، اما کارهای که موجب ناراحتی او می شود از او پوشیده می شود، اما کافر وقتی به دیدار اهلش می آید آنچه موجب ناراحتی اش می شود می بیند اما کارهای که موجب خوشحالی او می شود از او پوشیده می شود.[1] مومن و کافر به دیدار اهل خود می آیند، وقتی مؤمن می بیند اهلش کارهای خوب انجام می دهد، حمد خدا می گوید. اما وقتی کافر می بیند اهلش کار خوب انجام می دهد حسرت می برد.[2] از این دو حدیث و احادیث دیگر دو نکته به دست می آید:
1. سنت دیدار اهل برزخ با اهل دنیا ماهیت عذاب یا نعمت دارد و بدون هدف نیست.
2. توفیق دیدار نسبت به جایگاه مؤمن و کافر متفاوت است، اگر این دیدار مایه  خشنودی و کمال مؤمن باشد و مومن نیز درجه  ایمان اش بالا باشد هر روز می آید و گرنه هفته  یکبار و یا… در مقابل کافر اگر در کفرش عمیق باشد و این دیدار مایه  شرمساری او باشد هر روز و گرنه هفته  یکبار و… می بیند.[3] پس ارتباط برای اهل برزخ محدود و بر اساس ضوابط است.
اهل برزخ بسیار آرزو دارند که چیزهای را که دیده اند و همین طور از احوال شان زنده های در دنیا آگاه شوند، قرآن مجید از زبان مومن آل یاسین از دنیای برزخ حکایت می کند که می گفت: ای کاش بستگانم و قوم من می دانستند چگونه خداوند مرا آمرزید و مورد کرم و رحمت خویش قرار داد.[4] از رسول خدا نقل شده که فرمود: برای مردگان خود هدیه (صدقه و دعا) بفرستید، ارواح مومنان هر جمعه به آسمان دنیا می آیند، در برابر منازل خود با چشم گریان می گویند: ای اهل و فرزندان و پدر و مادر و خویشان من! از آن اموالی که در دست ما بود و حالا در دست شما است و عذاب و حساب آن بر ما است مهربانی کنید به درهمی قرص نانی، لباسی که خداوند شما را از لباس های بهشت بپوشاند، سپس پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه وآله ـ و همراهان گریه کردند و… [5] در منابع اهل سنت نیز از ارتباط و حضور ارواح برزخی با عالم دنیا مطالب فراوانی یافت می شود و از جمله این که:
رسول خدا فرمود: کسی که به زیارت قبر برادری می رود، (روح آن میت) با او اُنس می گیرد پاسخ سلام می دهد; کارهای شما بر اقوام و اقارب شما (که در برزخ اند) عرضه می شود و موجب خوشحالی یا ناراحتی آنها می شود.[6] حدیث مشهوری که از امّ سلمه نقل شده و طی آن از شهادت امام حسین ـ علیه السلام ـ خبردار شده را مشروح نقل کرده اند که خود بهترین دلیل بر ارتباط بین این دو جهان است.
ام سلمه می گوید: رسول خدا ـ صلی الله علیه وآله ـ را در خواب دیدم در حالی که بر سر و محاسن مبارک شان خاک نشسته بود، عرض کردم چه شده ای رسول خدا، فرمود: دیروز شاهد شهادت حسین بودم.[7]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1. معاد شناسی، ج1 و 2، علامه سید حسین تهرانی.
2. معاد، شهید دستغیب.
3. منازل الآخره، شیخ عباس قمی.

پی نوشت ها:
[1]. کلینی، الفروع من الکافى، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، تابستان 1364، ج3، ص230، کتاب الجنائز، باب انّ المیت یزور اهله، حدیث 1.
[2]. همان، حدیث 2.
[3]. ر.ک: کلینی، الفروع من الکافى، ج3، ص31 ـ 230، کتاب الجنائز، باب ان المیت یزور اهله; شبّر، عبدالله، حق الیقین، ج2، ص374.
[4]. یس/ 27.
[5]. قمى، عباس، منازل الآخره، ص 40 ـ 39.
[6]. سیوطى، شرح الصدور، ص 273 و 342 و 351.
[7]. همان.