نویسنده: حجت الاسلام والمسلمین سیدرضا تقوی دامغانی

بسم الله الرّحمن الرّحیم. الحمدلله ربّ العالمین و الصّلاه و السّلام علی سیّدنا و نبیّنا اباالقاسم المصطفی محمّد و علی آله الطّیّبین الطّاهرین لا سیّما بقیّه الله فی الأرضین و لعنه الله علی أعدائهم أجمعین.
قال الله الحکیم فی کتابه: الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالاَتِ اللَّهِ وَ یَخْشَوْنَهُ وَ لاَ یَخْشَوْنَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ وَ کَفَى‏ بِاللَّهِ حَسِیباً.(1)

غدیر، برکه نیست یک دریاست…
واژه «غدیر» به معنای برکه است. گودال هایی که در بیابان ها به صورت طبیعی ایجاد شده اند، هنگام نزول باران مقداری از آب باران را در خود جمع می کنند، به این حوض های بیابانی و طبیعی، غدیر گرفته می شود.
و به علت وقوع حادثه ای که در کنار یکی از این گودال ها، اتفاق افتاده است، این پدیده را به عنوان همین نقطه جغرافیایی تحت عنوان غدیر، نام گذاری کرده اند.
حادثه غدیر، بسیار ویژه و مهم است، اگر از این موضع به غدیر نگاه کنیم، دیگر یک برکه نیست، بلکه یک دریاست.

باید به عمق رخدادها و حوادث تاریخی پرداخت…
حوادث تاریخی و پدیده هایی که در جوامع مختلف روی می دهد و جلوه می کند، دارای یک ظاهر و یک باطن هستند، که افراد معمولی ظاهر آن رخداد و پدیده را می نگرند، و این انسان های متفکر و اندیشمند هستند. که لایه های پنهان آن رخداد و پدیده را نیز جستجو می کنند.
با توجه به اینکه در این زمان، شاهد رشد علمی و فکری در جوامع مختلف هستیم، توقع اینست که، به ظاهر پدیده ها بسنده نکنیم و به عمق آنها بیاندیشیم.
هرچه یک حادثه تاریخی، مهم تر باشد عمق بیشتری دارد. به عنوان مثال، قرآن کریم خداست، لا رَیبَ فیه و شکی در آن نیست. ائمه ما برای قرآن یک ظاهر را معرفی می کنند و یک باطن را، آن هم نه یک بطن، و لبطن بطنه بطنا، تا هفت بطن و در بعضی روایات تا 70 بطن را برای قرآن کریم، معرفی کرده اند؛ لذا قرآن دریایی است و غواص ماهر، آن کسی است که در بطن این دریا فرو رود و گوهرهای گرانبها را از عمق آن استخراج کند.

هر پدیده ای پیامی دارد…
رخدادها و پدیده های مختلف سیاسی و اجتماعی نیز، همین طور است، دارای ظاهر و باطن هستند، به تعبیر دیگر هر پدیده ای پیامی دارد، که باید پیام آن پدیده را بگیریم و اگر به این پیام ها توجه نکنیم و با رخدادها، سطحی برخورد کنیم، هیچ تحولی در جامعه، نمی تواند بیدارگر و سازنده باشد؛ بنابراین آن مردمی از رخدادهای تاریخی بهره می گیرند که پیام آن پدیده را گرفته باشند.

هر کسی قدرت تحلیل خبر را ندارد…
حادثه غدیر، چه پیامی دارد؟ ظاهر حادثه این است که، پیغمبر «صلی الله علیه و آله و سلم»، قصد تعیین جانشین خود را دارد. اما باطن این قضیه چیست؟ باید باطن، مشخص شود تا حقیقت پیام معلوم گردد.
هر یک از حوادث تاریخی که در دنیای ما اتفاق می افتد، در اثر مقدمات، تعامل و روابطی به وجود آمده اند. اینکه، این حادثه به چه منظوری به وجود آمده و چه کسانی را هدف جذب یا طرد خود قرار می دهد، بحث تحلیل خبر است.
اکثر مردم، خبر را می شنوند اما هر کسی قدرت تحلیل ندارد و یک قدرت خاص و اطلاعات ویژه ای لازم دارد، مثلاً حزب الله لبنان در جنگ 33 روزه، ارتش صهیونیستی را زمین گیر کرد و اسرائیل شکست خورد، این ظاهر قضیه است اما عمق این مسأله چه بود؟ چه عواملی باعث شد، رژیم صهیونیستی، همان رژیمی که اگر در تلاویو، تصمیم حمله به لبنان را می گرفت، 2 ساعت بعد پرچم خود را بر روی یکی از ساختمانهای لبنان نصب می کرد، اینگونه ذلیلانه لبنان را ترک کند؟! لذا تحلیل این موضوع نیاز به ساعت ها وقت و مطالعه دارد.

امامت خطی است که از ابراهیم «علیه السلام» آغاز شد و به غدیر رسید…
نکته دیگری که لازم است اشاره کنم این است که، هر حادثه ای در یک مقطع زمانی ویژه ای اتفاق می افتد که ظرف زمان حادثه، برای تحلیل آن رخداد به ما کمک زیادی می کند از طرفی مکان حادثه نیز، برای فهم حادثه مدد کننده خوبی است. اینکه حادثه بر محور چه موضوعی شکل گرفته و شخصیت محوری حادثه کیست، گامی دیگری در راه شناخت یک پدیده است.
شما ملاحظه می کنید، در جریان غدیر، زمان حادثه ماده ذی الحجه است و مکان آن نزدیک کعبه و حرم امن الهی می باشد. موضوع حادثه چیست؟ امامت و جانشینی. شخصیت محوری حادثه کیست؟ علی ابن ابیطالب «علیه السلام». از طرفی گرداننده حادثه نیز، در فهم پیام به ما کمک می کند، حال در حادثه غدیر، گرداننده کیست؟ علی الظاهر و در سطح جامعه، شخص نبی اکرم «صلی الله علیه و آله و سلم» اما در حقیقت گرداننده حادثه، ذات اقدس الهی است. آیا هر یک از واقعیات و اطلاعات، گویای مهم بودن این پیام و حادثه نیست؟! این جریان، جریان خاصّی است و یک خط است. همان خطی که از ابراهیم «علیه السلام» آغاز گردید و در 18 ذی الحجه به غدیر رسید: وَ إِذِ ابْتَلَى‏ إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُکَ لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَ مِنْ ذُرِّیَّتِی قَالَ لاَ یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ.(2)

پیام های غدیر…
1-نبوت با امامت ارتباط دارد، اولین پیام غدیر، اینست که نبوت با امامت رابطه دارد، یک رابطه ناگسستنی، زیرا خداوند خطاب به پیامبر «صلی الله علیه و آله و سلم» می فرماید: یَا اَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَآ اُنْزِلَ إِلَیْکَ مِن رَبِّکَ وَ إِن لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَ اللّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللّهَ لاَ یَهْدِی الْقَوْمَ الْکَافِرِینَ. یعنی اگر این مأموریت را انجام ندهی، زحمات 23 سال رسالت تو، به ثمر ننشسته است و این ثمره، باید در غدیر جلوه کند تا نبوت ابتر نماند.
هر چند ختم نبوت با وجود نبی اکرم «صلی الله علیه و آله و سلم» صورت گرفته است، اما مقام نبوت، مقام تشریع و قانون گذاری است و این مقام امامت است که، وظیفه تفسیر و اجرای دین را عهده دار است.

اجرای حکم از سوی پیامبر «صلی الله علیه و آله و سلم» از موضع امامت است…
پیغمبر ما هم نبی است و هم امام است. برخی از پیامبران، فقط ابلاغ می کردند: وَ مَا عَلَى الرَّسُولِ اِلَّا الْبَلاَغُ (3) اما پیامبر اسلام «صلی الله علیه و آله و سلم» هم ابلاغ می کند و هم اجرا. الزَّانِیَهُ وَ الزَّانِی فَاجْلِدُوا کُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِائَهَ جَلْدَهٍ وَ لاَ تَأْخُذْکُم بِهِمَا رَأْفَهٌ فِی دِینِ اللَّهِ (4)… وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَهُ فَاقْطَعُوا أَیْدِیَهُمَا (5)؛ لذا اگر پیغمبر «صلی الله علیه و آله و سلم»، حکم را اجرا می کند، از موضع امامت است.

در تفکر شیعه امام محور خلقت و ادامه دهنده خط نبوت است…
حال وظیفه امام چیست؟ امام باید، احکامی را که نبی، آورده ادامه دهد. در تفکر شیعه، امامت ادامه دهنده خط نبوت است، برادران اهل سنت به این نوع امامت اعتقاد دارند که:
ماتَ و لم یعرف امام زمانهُ ماتَ میتهً جاهلیَّه.(6)
لذا در کلام شیعه، جهان هیچگاه، بدون امام نیست. اگر امام نباشد، نظام خلقت از هم می پاشد، در روایت داریم که: لَو لا الحُجّه لَساخت الأرضُ بِاهلها.
ما معتقدیم، این انسان کامل همیشه وجود دارد، الان نیز اگرچه در پس پرده غیبت است، اما وجود دارد یا ظاهر مکشوف است یا غایب است و روزی باید جهان را از عدل و داد پر سازد، او مردی از فرزندان صدیقه طاهره «سلام الله علیها» و نبی اکرم «صلی الله علیه و آله و سلم»، حضرت مهدی «عج الله تعالی فرجه الشریفه» است.
2ـ در مسیر اعلام حق، نباید تردید داشت…
دومین پیام غدیر قاطعیت و عدم شک و تردید در مسیر اعلام حق است: و اللهُ یَعصِمُکَ مِنَ النّاس، خدا تو را از آسیب مردمان حفظ خواهد کرد. پیامبر «صلی الله علیه و آله و سلم» دو دل بود که اگر این مطلب را بگوید، ممکن است، عده ای آن را نپذیرند و اختلاف ایجاد شود؛ لذا حق را باید با وضوح و روشنی و شجاعت اعلام کرد.
حضرت امام «رحمه الله علیه» فرمود: من هیچگاه نترسیدم. در راه خدا، نباید ترسی وجود داشته باشد، ملت ما این پیام را از غدیر گرفت و در سخت ترین شرایط نهراسید و سخن خود را با شجاعت، بیان کرد. این یک ارزش است و از درس های معلم انقلاب، حضرت امام «رحمه الله علیه» و مقام معظم رهبری به ملت می باشد، رهبر معظم با شجاعت و رشادت، این پرچم آزادی و استقلال و جمهوری اسلامی را بر دوش جان می کشد.

آنان که بخواهند روحانیت را بشکنند، غدیری نیستند…
ملت ما با قدرت در برابر همه مستکبران ایستاده است و در این زمینه از امام و رهبر خود تبعیت می کند. آنهایی که بخواهند روحانیت را بشکنند، باید بدانند که غدیری نیستند، زیرا روحانیت، پرچمدار غدیر است و صراحت و شجاعت را از غدیر، گرفته است و ملّت با توکّل به خدا و تکیه بر ذات اقدس متعال، که همه قدرت ها از او نشأت می گیرد به پیش می رود: لا وَ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلاَ هُمْ یَحْزَنُونَ.(7)
آری ملت باید شجاعانه بایستد و تا الآن ایستاده است. بحمدالله این روحیه در ملت ما موج می زند و نشأت گرفته از امام و رهبری است. امروز دولت و ملت با این روحیه با نشاط، در برابر زیاده خواهی استکبار ایستاده است.
3- کارها را باید تمام کرد…
پیام سوم غدیر اینست که، کارها را بایستی تمام کرد. اگر کار را با مطالعه، آغاز کردیم بایستی به پایان برسانیم، نباید بین راه، کار را رها کرد.
4-باید با صدای رسا رهبری را تأئید کرد…
پیام دیگر غدیر، این است که باید، با صدای رسا و قاطع از رهبری حمایت کرد: اَلستَ اُولی بالمؤمنینَ مِن أنفسهم، آیا من به جان مسلمین، از خود آنها اولی و احق نیستم؟ قالوا: بلی، فقال: مَنْ کنتُ مولاه فهذا علیٌّ مولاه اللّهمَّ و الِ من والاه و عاد من عاداه و انصر من نصره و اخذل مَنْ خذله.
پیغمبر «صلی الله علیه و آله و سلم»، اینگونه از رهبری امت، حمایت کرد، با صدای رسا و بدون تعارف در ملاء عام.
این روحیه نیز در ملت ما وجود دارد و در دوران انقلاب نشان داد:

امام اگر فرمان دهد غسل شهادت می کنم
از مرز و بوم کشورم، با خون حمایت می کنم

قطعاً تا چنین روحیه و بینشی در مردم ما وجود داشته باشد، پیروزند.
5 – بیعت با رهبری…
پنجمین پیام غدیر، بیعت است. بیعت؛ یعنی تعهد سپردن به رهبری و ولایت. پیام شکنی و بیعت شکنی، ضد جریان غدیر است.
6- دین با ولایت کامل می شود…
ششمین پیام غدیر، اینست که دین با ولایت کامل می شود: فَکانَ کَمالُ الدّین بولایه علی بن ابیطالب، دین با ولایت علی «علیه السلام» کامل می شود.
خداوند فرمود: الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِیناً.(8)
7- شایسته سالاری…
شایسته سالاری پیام دیگر غدیر است؛ یعنی ملام انتخاب رهبر، فضائل و کمالات اوست نه سن و طایفه و قبیله اش. لیس الأکبر هو الأفضل بَلِ الأفضل هو الأکبر؛ یعنی هر که سنش بیشتر است، برتر نیست هر کس برتر است او بزرگتر است، لذا علی «علیه السلام»، به امر خدا برگزیده می شود. کسی که پیامبر «صلی الله علیه و آله و سلم» در باب فضائلش فرمود: انا المدینهُ العِلم و علیٌّ بابُها، من شهر علم هستم و علی درب آن است. و یا فرمود: علیٌّ اوّلُ مَنْ آمنَ بالله (بعد النّبی) انت اوّلُ مَنْ صدقنی. باید از غدیر الگو بگیریم و کسانی را در کارها انتخاب کنیم که شایسته ترند و تقوا و فضیلتشان بیشتر است.
8- آینده نگری…
پیام دیگر غدیر، آینده نگری است. پیغمبر «صلی الله علیه و آله و سلم» تا زمانی که در قید حیات است، باید راه را مشخص کند. باید برای آینده برنامه ریزی شود، چو فردا شود، فکر فردا کنیم غلط است. بعضی ها در گذشته متوقف اند، بعضی نیز تنها به آرزوهای آینده، فکر می کنند که هر دو دسته اشتباه می کنند. باید گذشته را به عنوان منبع تجربه استفاده کرد و برای آینده نیز، برنامه ریزی کنیم، مانند اصل معاد که آینده نگری است و یا انتظار فرج.
9- بهره گیری از حج.
10- اهل بیت، مرجعیت فکری و اعتقادی…
دهمین پیام غدیر اینست که مرجعیت فکری و اعتقادی مسلمین، اهل بیت پیغمبر «علیهم السلام» باشند: إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً.(9)
11- دین شمولی…
پیام دیگر غدیر، جامعیت و دین شمولی است، الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی. نبوت نعمت است و امامت اتمام این نعمت می باشد.
این ها، پیام های غدیر است. ان شاء الله، بتوانیم در زندگی به این پیام ها عمل کنیم و اگر غدیر را با این نگاه مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم، درس های مختلفی را در زندگی به ما می آموزد…
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»

پی نوشت ها :

1.احزاب / 39.
2.بقره / 124.
3.قُلْ أَطِیعُوا اللَّهَ وَ أَطِیعُوا الرَّسُولَ فَإِن تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَیْهِ مَا حُمِّلَ وَ عَلَیْکُم مَا حُمِّلْتُمْ وَ إِن تُطِیعُوهُ تَهْتَدُوا وَ مَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاَغُ الْمُبِینُ. نور / 54.
4.الزَّانِیَهُ وَ الزَّانِی فَاجْلِدُوا کُلَّ وَاحِدٍ مِّنْهُمَا مِائَهَ جَلْدَهٍ وَ لاَ تَأْخُذْکُم بِهِمَا رَأْفَهٌ فِی دِینِ اللَّهِ إِن کُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ لْیَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَهٌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ. نور / 2.
5.وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَهُ فَاقْطَعُوا أَیْدِیَهُمَا جَزَاء بِمَا کَسَبَا نَکَلاً مِّنَ اللّهِ وَ اللّهُ عَزِیزٌ حَکِیمٌ. مائده / 38.
6.هر کس بمیرد و امام زمان خود را نشناسد به مرگ جاهلیت مرده است. پیامبر اکرم «ص».
7.إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَ النَّصَارى‏ وَ الصَّابِئِینَ مَنْ ءامَنَ بِاللّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ وَ عَمِلَ صَالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَ لاَ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لاَ هُمْ یَحْزَنُونَ. بقره / 62.
8. … الْیَوْمَ یَئِسَ الَّذِینَ کَفَرُوا مِن دِینِکُمْ فَلاَ تَخْشَوْهُمْ وَ اخْشَوْنِ الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلاَمَ دِیناً… مائده / 3.
9.احزاب / 33.
منبع :حسینی مقدم، سید اسماعیل؛ (1387)، گلواژه غدیر، نشر وابسته به اداره کل اوقاف و امور خیریه استان کرمانشاه، چاپ اول 1387.