در این مورد دو دسته روایت موجود است؛ بنا بر برخی، امام عصر به مرگ طبیعی از دنیا میرود و بنا بر برخی دیگر، آن حضرت شهید میشود. از امام صادق علیهالسلام سؤال شد: آیا رجعت حق است؟ آن حضرت فرمود: «آری». سؤال شد: اولین کسی که رجعت خواهد کرد، کیست؟ فرمود: «امام حسین علیهالسلام پس از حضرت قائم، همراه یاران خود و هفتاد پیامبر برخواهد گشت. آنگاه حضرت قائم انگشتر خود را به امام حسین میدهد و از دنیا میرود. امام حسین علیهالسلام او را غسل میدهد و کفن و دفن میکند».[۱]
علامه مجلسی رحمهالله میگوید: اگر کسی سؤال کند: «امام حسین علیهالسلام را چه کسی غسل خواهد داد؟». در جواب میگوییم: چون امام حسین علیهالسلام در این دنیا شهید شده است، احتیاج به غسل ندارد یا اینکه امامان بعد از او که به دنیا باز میگردند، ایشان را غسل میدهند و بر او نماز میگذارند».[۲]
در روایت دیگری از امام صادق علیهالسلام در تفسیر آیه «ثُمَّ رَدَدْنا لَکُمُ الْکَرَّهَ عَلَیْهِم؛[٣] آنگاه دوباره غلبه بر آنها را به شما بازگردانیم» نقل شده است که حضرت فرمود: «مقصود رجعت حسین است با هفتاد تن از یاران وفادار خود که کلاهخودهاى طلائى دو رو بر سر دارند. این افراد به مردم ابلاغ میکنند که این حسین است که رجعت کرده و بیرون آمده تا جاییکه هیچ مؤمنى درباره آن حضرت شک و تردید نکند و نپندارد که او دجال یا شیطان است. در این حال هنوز حجت (بن الحسن) میان مردم است و چون مؤمنان همگی یقین کردند که او حسین است مرگ امام دوازدهم که حجت است فرا رسد و همان امام حسین است که او را غسل مىدهد و کفن میکند و حنوط مىنماید و در گورش بخاک مىسپارد، و تجهیز جنازه وصى را جز وصى و امام به عهده نمیگیرد».[۴]
و از امام حسن، امام صادق و امام رضا علیهمالسلام نقل شده: «ما منّا إلّا مسموم أو مقتول؛ هیچیک از ما نیست مگر اینکه کشته یا مسموم میشود».[۵] عام بودن این روایت، در نگاه اول امام زمان را نیز شامل میشود، ولی در کتابهای معتبر، بحثی از چگونگی شهادت امام مهدی علیهالسلام نیامده است، اما شیخ احمد احسایی در ذیل فراز «مؤمن بإیابکم مصدّق برجعتکم» از زیارت جامعه، نوشته است: در روایت منتخبالبصائر، درباره امام مهدی علیهالسلام آمده است: که پس کشته میشود و زنی از طایفه تمیم به نام سعیده که محاسنی همانند مردان دارد، قاتل اوست. وقتی آن حضرت از کوچهای عبور میکند، آن زن از روی بام خانه خود، سنگی بر سر آن حضرت میزند».[۶]
البته باید توجه داشت که روایت کشتهشدن امام زمان توسط یک زن، از لحاظ سندی بسیار ضعیف است و قابل اعتماد نیست، از سویی دلیلی نداریم که روایت «ما منّا إلّا مسموم أو مقتول» حتماً در مورد امام زمان نیز صادق است؛ چهاینکه بسیاری از عمومات در مورد امام زمان تخصیص خورده و یقین داریم که اوضاع و شرایط حیات آن حضرت بهکلی متفاوت است؛ چنانکه در مسائلی چون تقیه، قضاوت و… چنین است.
بنابراین باید گفت دلیل قطعی بر کشتهشدن امام زمان وجود ندارد.
پینوشتها
۱. حق الیقین، علامه مجلسی، ص ۳۵۲؛ بصائر الدرجات، حسین بن سلیمان حلی، ص ۴۸.
۲. حق الیقین، علامه مجلسی، ص ۳۵۱.
۳. اسراء، ۶.
۴. کافی، کلینی، ج٨، ص٢٠۶.
۵. ر.ک: بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۷، ص۲۱۷.
۶. شرح زیاره الجامعه الکبیره، شیخ احمد احسائی، ،ج۳ ، ص۵۳.