عصمت و مقام والای آن بستگی به درجات و مراتب ایمان اشخاص دارد و لذا هر انسانی نسبت به برخی از گناهان و معاصی که ایمان و باور به پیامدهای آن و خطراتی ناشی از ارتکاب آن دارد دارای عصمت است مثلاً انسانی که خطر در آتش انداختن و یا از ارتفاع به پایین افتادن را به خوبی درک کرده و به آن باور و ایمان دارد هرگز مرتکب چنین کاری نخواهد شد. بر خلاف یک کودک که به خطر هیچ کدام آگاهی و باور ندارد به آسانی خود را در معرض چنین اعمال و خطرات آن قرار می دهد.
بنابراین عصمت یک امر اکتسابی بوده و بستگی به درجه ایمان و باور افراد دارد. هر چه باورها و ایمان انسان قوی باشد به همان اندازه دارای عصمت نیز خواهد بود. و هر چه ایمان انسان دارای مراتب عالیه باشد عصمت او از گناهان بیشتر است و لذا ائمه طاهرین ـ علیهم السلام ـ و پیامبران الهی چون دارای باور و ایمان کامل هستند به آن گونه که امیر المؤمنین ـ علیه السلام ـ می فرماید: اگر پرده ها کنار برود و حقایق آن گونه که هست آشکار گردد بر یقین من افزوده نمی گردد، یعنی ایمان و باور آن بزرگواران به حدی رسیده است که در نهان همان را می بینند که در عیان می بینند و لذا دارای مقام تام عصمت می باشند.
مقام امامت که عصمت از لازمه آن است بر اساس شایستگی و وجود اوصاف و ویژگی هایی که در ائمه طاهرین ـ علیهم السلام ـ وجود دارند به آن بزرگواران عطا شده است و محدودیت ائمه و امامان در دوازده نفر قطعاً بر اساس محدودیت افرادی هستند که دارای اوصاف و شرایط امامت بوده اند، همان گونه که پیامبران الهی نیز محدود بوده اند و این محدودیت به جهت عدم اوصاف و شرایط و لیاقت در سایر افراد بشر بوده و خداوند متعال بر اساس علم لدنی خود و بر اساس حکمتش که بر گرفته شده از علم ازلی او به همه امور است عده خاصی را به خاطر وجود شرایط و اوصاف لازم برای نبوت و امامت، برای این امر مهم انتخاب فرموده است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ امامت و رهبری، شهید مطهری
2ـ امامت، آیت الله مکارم شیرازی.
3ـ کتاب الحجه، اصول کافی، ج2.