حدیث (1) امام على علیه السلام :
اَلعَفوُ تاجُ المَکارِمِ؛
گذشت، اُوج بزرگواریهاست.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص245 ،ح5001
حدیث (2) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
إِذَا کَانَ یَوْمُ الْقِیَامَهِ نَادَى مُنَادٍ مَنْ کَانَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ فَلْیَدْخُلِ الْجَنَّهَ فَیُقَالُ مَنْ ذَا الَّذِی أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ فَیُقَالُ الْعَافُونَ عَنِ النَّاسِ
هنگامى که بندگان در پیشگاه خدا مى ایستند، آواز دهنده اى ندا دهد: آن کس که مزدش با خداست برخیزد و به بهشت رود. گفته مى شود: چه کسى مزدش با خداست؟ مى گوید: گذشت کنندگان از مردم.
بحارالانوار(ط-بیروت) ج64، ص266
حدیث (3) رسول اکرم صلى الله علیه و آله :
مَن کَثُرَ عَفوُهُ مُدَّ فى عُمُرِهِ؛
هر کس پر گذشت باشد، عمرش طولانى شود.
اعلام الدین ص 315
حدیث (4) امام رضا علیه السلام :
مَا التَقَت فِئَتانِ قَطُّ إِلاّ نُصِرَ أَعظَمُهُما عَفوا؛
هرگز دو گروه با هم رویاروى نشدند، مگر این که با گذشت ترین آنها پیروز شد.
کافى(ط-الاسلامیه) ج2، ص108، ح8
حدیث (6) امام حسین علیه السلام :
إِنَّ أَعفَى النّاسِ مَن عَفا عِندَ قُدرَتِهِ؛
با گذشت ترین مردم، کسى است که در زمان قدرت داشتن، گذشت کند.
الدره الباهره ص 23
حدیث (7) پیامبر صلى الله علیه و آله :
تعافوا یسقط الضّغائن بینکم
از یکدیگر گذشت کنید، تا کینه هاى میان شما از بین برود.
نهج الفصاحه ص385 ،ح1155
حدیث (8) امام رضا علیه السلام :
فى قَولِهِ تَعالى: (فَاصفَحِ الصَّفحَ الجَمیلَ) ـ : عَفوٌ مِن غَیرِ عُقوبَهٍ و َلا تَعنیفٍ وَ لا عَتبٍ؛
درباره آیه «پس گذشت کن گذشتى زیبا…» فرمودند: مقصود، گذشت بدون مجازات و تندى و سرزنش است.
اعلام الدین ص307
حدیث (9) امام على علیه السلام :
شَرُّ النّاسِ مَن لا یَعفو عَنِ الزَّلَّهِ و َلا یَستُر ُالعَورَهَ؛
بدترین مردم کسى است که خطاى دیگران را نبخشد و عیب را نپوشاند.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص245 ،ح5016
حدیث (10) امام على علیه السلام :
جَازِ بِالْحَسَنَهِ وَ تَجَاوَزْ عَنِ السَّیِّئَهِ مَا لَمْ یَکُنْ ثَلْماً فِی الدِّینِ أَوْ وَهْناً فِی سُلْطَانِ الْإِسْلَامِ
(بدى یا خوبى را) به نیکى پاداش ده و از بدى درگذر، به شرط آن که به دین لطمه اى نزند یا در قدرت اسلام ضعفى پدید نیاورد.
تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص245 ،ح5014
حدیث (11) امام صادق علیه السلام :
أَ لَا أُحَدِّثُکَ بِمَکَارِمِ الْأَخْلَاقِ الصَّفْحُ عَنِ النَّاسِ وَ مُوَاسَاهُ الرَّجُلِ أَخَاهُ فِی مَالِهِ وَ ذِکْرُ اللَّهِ کَثِیر
آیا به شما بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالى به برادر (دینى) خود و بسیار به یاد خدا بودن.
وسایل الشیعه ج15 ، ص199 ، ح20273 {شبیه این حدیث در معانى الأخبار ص 191، ح2 }
حدیث (12) امام على علیه السلام :
عَلَیْکَ بِمُدَارَاهِ النَّاسِ وَ إِکْرَامِ الْعُلَمَاءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلَّاتِ الْإِخْوَانِ فَقَدْ أَدَّبَکَ سَیِّدُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ بِقَوْلِهِ ص اعْفُ عَمَّنْ ظَلَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ أَعْطِ مَنْ حَرَمَک
تو را سفارش مى کنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینى)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسى که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با
کسى که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسى که از تو دریغ نموده است».
اعلام الدین، ص 96 – بحار الانوار(ط-بیروت)ج75 ، ص71 ،ح34
حدیث (13) پیامبر صلى الله علیه و آله :
ألا اُخبِرُکُم بِاَشبَهِکُم بى؟ قَالوا: بَلى یا رَسولَ اللّهِ. قالَ: اَحسَنُکُم خُلقا وَ اَلیَنُکُم کَنَفا وَ اَبَرُّکُم بِقَرَابَتِهِ وَ اَشَدُّکُم حُبّا لاِخوانِهِ فى دینِهِ وَ اَصبَرُکُم عَلَى الحَقِّ وَ اَکظَمُکُم لِلغَیظِ وَ اَحسَنُکُم عَفوا وَ اَشَدُّکُم مِن نَفسِهِ اِنصافا فِى الرِّضا وَ الغَضَبِ؛
آیا شما را از شبیه ترینتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر کس خوش اخلاقتر، نرمخوتر، به خویشانش نیکوکارتر، نسبت به برادران دینى اش دوستدارتر، بر حق شکیباتر، خشم را فروخورنده تر و با گذشت تر و در خرسندى و خشم با انصاف تر باشد.
کافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص 240 و 241 ، ح 35
حدیث (14) پیامبر صلى الله علیه و آله :
اَوصانى رَبّى بِسَبعٍ: اَوصانى بِالاخلاصِ فِى السِّرِّ وَ العَلانیَهِ وَ اَن اَعفُوَ عَمَّن ظَلَمَنى و اُعطىَ مَن حَرَمَنى و اَصِلَ مَن قَطَعَنى و اَن یَکونَ صَمتى فِکرا وَ نَظَرى عِبَرا؛
پروردگارم هفت چیز را به من سفارش فرمود: اخلاص در نهان و آشکار، گذشت از کسى که به من ظلم نموده، بخشش به کسى که مرا محروم کرده، رابطه با کسى که با من قطع رابطه کرده، و سکوتم همراه با تفکّر و نگاهم براى عبرت باشد.
کنزالفوائد ج2 ، ص 11
حدیث (15) پیامبر صلى الله علیه و آله :
مَن یَغفِر یَغفِرِ اللّهُ لَهُ وَ مَن یَعفُ یَعفُ اللّهُ عَنهُ؛
هر کس از خطاها درگذرد، خدایش از او درگذرد و هر کس گذشت کند خدا نیز از او گذشت کند.
نهج الفصاحه ص734 ، ح 2809
حدیث (16) امیرالمومنین علی علیه السلام :
ألعَفوُ یُفسِدُ مِنَ اللَّئیمِ بِقَدر إصلاحِهِ مِنَ الکَریمِ
عفو و گذشت به همان اندازه که در اصلاح شخص بزرگوار موّثر است شخص فرومایه را تباه می کند.
کنز الفوائد ج2 ، ص182 – بحار الانوار(ط-بیروت) ج74، ص419
حدیث (17) امام صادق علیه السلام:
ثَلاثٌ مـَن کـُنَّ فِیهِ کـانِ سَیِّـداً: کَظمُ الغَیظِ و َالعَفـوُ عَن المَسیىءِ و الصِّله بِـالنَفـسِ و َالمـالِ
سه چیز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن ،گذشت از بدکـردار، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.
تحف العقول ص 317
