احترام گذاشتن به مقدسات و تبرک جستن از آنها امری است که در ادیان مختلف دیده می‌شود. در مسیحیت به امور مختلف تبرک می‌جویند که از جمله آنها نان و شراب در عشای ربانی است. در اسلام نیز برخی‌مکان‌ها و اشیاء تقدس خاصی دارند و مورد احترام مسلمانان است.
آیا تبرک جستن به حجرالاسود بت پرستی است؟
وقتى امام سجاد (علیه السلام) به شبلى فرمود: شبلى! آیا دست تو به حجرالاسود رسید یا نه، صیحه‌اى زد که نزدیک بود مَدهوش شود! سپس فرمود: مى‌دانى این حجرالاسود چیست؟! این یمین الله و دست خدا در زمین است. گرچه خداوند متعال «کِلتا یَدَیْهِ یَمِین» [۱] است و دستى به گونه انسان‌ها ندارد، تا دست راست و چپ داشته باشد. او منزّه از جسم و جسمانیّات است بلکه این تشبیه معقول به محسوس و تمثّل و تنزّل معقولى است به صورت محسوس، که گفته شده: انسان با دست خدا تماس گرفته است و حجرالاسود دست خدا است در روى زمین و الاّ ذات اقدس الهى جسم و دیدنى نیست. او مجرّد محض و هستى صِرف است ولیکن براى این که در نشأه طبیعت و حسّ، الگویى داشته باشد، کعبه‌اى ساخت و در رکن مخصوص، سنگ خاصى به دستورش به عنوان «یمین الله فى ارضه» قرار گرفت. معنا و سرّ دست زدن به حجر اسود این است که:
«خدایا! من تعهّد کردم و با تو پیمان بستم که دیگر دست به گناه دراز نکنم» ربا ندهم و نگیرم، رشوه ندهم و نگیرم، امضاى باطل نکنم و …
و سرّ این که متشرّعین اصرار دارند استلام حجر کنند، آن است که مى‌خواهند این تعهّد را امضا کنند و این پیمان را ببندند.
آن همه اصرار و بیان بر استلام، از سوى ائمه (علیهم السلام) به جهت رازى است که در استلام نهفته است و آن این که:
خدایا! دستم به دست تو رسید، هرگز دست به بیگانه نمى‌دهم. اگر کسى مسؤول سیاسى مملکت بود و موفّق شد حجر اسود را استلام کند، دیگر نه به شرق دست سیاسى مى‌دهد و نه به غرب. او دستش را در دست سیاست بازان نمى‌گذارد.
. بحار الانوار، ج۹۹، ص۲۲۸/ صحیح مسلم، اماره، ۱۸ .
منبع:
برگرفته از کتاب عرفان حج، آیه الله جوادی آملی
