در «مجمع البیان» در ذیل آیه:
[إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ]*.مسلماً خدا این که به او شرک ورزیده شود نمىآمرزد، و غیر آن را براى هر کس که بخواهد مىآمرزد. و هر که به خدا شرک بیاورد، مسلماً گناه بزرگى را مرتکب شده است.
آمده است:
وحشى و یارانش پس از به شهادت رساندن «حمزه» عموى پیامبر به مکّه فرار کردند، سرانجام از عمل خود پشیمان شدند، نامهاى به پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله نوشتند که ما بر کرده خود پشیمانیم و علاقهمندیم به آیین اسلام رو کنیم؛ ولى یکى از آیات قرآن مانع ماست آنجا که مىفرماید:
[وَ الَّذِینَ لا یَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لا یَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَ لا یَزْنُونَ].و آنان که معبود دیگرى را با خدا نمىپرستند، و کسى را که خدا خونش را حرام کرده است، جز به حق نمىکشند، و زنا نمىکنند.
چون ما مرتکب گناهِ شرک و قتل و زنا شدهایم، امید به رحمت نداریم.
در جواب نامه وحشى این آیه نازل شد:
[إِلَّا مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلًا صالِحاً فَأُوْلئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ].مگر آنان که توبه کنند و ایمان آورند و کار شایسته انجام دهند که خدا بدىهایشان را به خوبىها تبدیل مىکند.
پیامبر صلى الله علیه و آله شخصى را مأمور کرد تا به مکّه رفته و این آیه را براى وحشى و یارانش بخواند. پس از آن که از آیه مورد نظر با خبر شدند گفتند: این شرطى شدید و تکلیفى دشوار است، ما مىترسیم از عمل کنندههاى این آیه نشویم.
حق تعالى این آیه را فرستاد:
[إِنَّ اللَّهَ لا یَغْفِرُ أَنْ یُشْرَکَ بِهِ وَ یَغْفِرُ ما دُونَ ذلِکَ لِمَنْ یَشاءُ]*.مسلماً خدا این که به او شرک ورزیده شود نمىآمرزد، و غیر آن را براى هر کس که بخواهد مىآمرزد.
چون پیامبر صلى الله علیه و آله این آیه را فرستاد گفتند: مىترسیم از گروه [لِمَنْ یَشاءُ]* (براى کسى که بخواهد) نباشیم.
در این هنگام این آیه نازل شد:
[قُلْ یا عِبادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلى أَنْفُسِهِمْ لا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ].بگو: اى بندگان من که [با ارتکاب گناه] بر خود زیاده روى کردید! از رحمت خدا نومید نشوید، یقیناً خدا همه گناهان را مىآمرزد؛ زیرا او بسیار آمرزنده و مهربان است
پایگاه عرفان
