مقدمه
به طور کلی، کلیه افرادی که در اماکن عمومی ( آبدارخانه و آشپزخانه ) و نیز تمام کسانی که با توزیع آب، چای یا هر نوع ماده غذایی سر و کار دارند باید کارت معاینه پزشکی معتبر داشته باشند. برای این افراد پوشیدن روپوش سفید، داشتن کلاهی که موهای آنها را بپوشاند و رعایت کامل بهداشت فردی الزامی است. داشتن موی سر و ریش کوتاه یکی از مصادیق رعایت بهداشت است.

دخانیات
سیگاری نبودن افراد فوق نیز یکی دیگر از مصادیق رعایت موازین بهداشتی است. بنابر این اگر فردی سیگاری است، هر چند در هنگام کار در مسجد سیگار نمی کشد، نمی تواند و نباید در تهیه یا توزیع مواد غذایی و نوشیدنی مشارکت داشته باشد. بنابر این، استعمال دخانیات توسط کارکنان مساجد ممنوع می باشد. سیگار نکشیدن نه فقط توسط خادمین و کمک کنندگان به آنها ممنوع است بلکه سایر نمازگزاران نیز باید در محوطه مسجد سیگار نکشند، زیرا هوا و فضای مسجد با گرد و غبار و دود سیگار آلوده می شود.
مطابق یک سنت غلط قدیمی در برخی مساجد هنوز زیر سیگاری وجود دارد. در حالی که در جلو درب ورودی همان مسجد، تابلو “استعمال دخانیات ممنوع” نصب شده است! مسئولین مسجد باید زیرسیگاری ها را جمع آوری نماید. زیرا وجود زیرسیگاری به معنای آزاد بودن مصرف سیگار است.

بیماران
مطابق دستورات اسلامی افرادی که بیماری مسری دارند، باید با احساس مسئولیت وارد اماکن عمومی مخصوصاً مساجد نشوند و افراد سالم را مبتلا نکنند، رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود : بیمار را بر افراد سالم وارد نکنید. ( 1 ) متأسفانه برخی افراد کم اطلاع به دلیل ترحم بر بیماران، وساطت می کنند و بیماران را حتی به قصد شفا به مساجد می آورند یا اگر کسی آنها را از ورود به مسجد برحذر دارد، بلافاصله می گویند: بیمار است، گناه دارد، بگذارید بیاید!
به افرادی که سبزیجات بودار مانند سیر و پیاز خورده اند نیز توصیه می شود که چون بعد از خوردن سیر و پیاز، بوی ناخوشایند آنها تا مدتی پس از مصرف باقی می ماند، موقتاً ( تا برطرف شدن بوی نامطبوع ) از حضور در مسجد خودداری نمایند. رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نیز فرموده است: کسی که سیر خورده است وارد مسجد نشود تا بوی آن کسی را ناراحت نکند. ( 2 ) در رساله های عملیه مراجع تقلید نیز آمده است کسی که پیاز و سیر و مانند اینها را خورده است که بوی دهانش مردم را اذیت می کند، مکروه است به مسجد برود. ( 3 ) امام علی نیز فرمود : کسی که چیزی را خورده است که بوی آن برای مردم آزار دهنده باشد، پس به مسجد نزدیک نشود. ( 4 ) از این حدیث می توان دریافت که اگر جوراب و پای کسی بوی ناخوشایندی دارد، باید قبل از ورود به مسجد آن را بشوید. ایشان در جای دیگری می فرماید: بوی بد را که موجب آزار دیگران است با آب برطرف کنید و مواظب طهارت و پاکی خود باشید. زیرا خداوند از میان بندگانش، افراد کثیف و آلوده را که موجب ناراحتی همنشین می شود دولت نمی دارد. ( 5 ) به همین دلیل توصیه می شود که نمازگزاران قبل از ورود به داخل مسجد، پاهای خود را در پاشویه هایی که به همین مناسبت پیش بینی شده است بشونید. البته بدین منظور باید دمپایی هایی وجود داشته باشد تا نمازگزاران به راحتی بتوانند پاهای خود را بشویند.
به هر حال از نظر بهداشتی، هر فردی باید پس از بازگشت از بیرون و از اجتماعات، حتی مساجد، دست های خود را با آب و صابون کاملاً بشوید تا آلودگی های احتمالی که از طریق تماس دست با افراد یا اشیای خارجی به سر و وصرت او منتقل شده است، زدوده شوند.

وضعیت ظاهری
مطابق روایات و احادیث رفتن به مسجد با لباس های تمیز و مرتب و سر و وضعی پاکیزه برای نماز جماعت مستحب است.
عطرآگین ساختن خود به هنگام ورود به مسجد و بر پا ساختن نماز و زدودن بوهای ناخوشایند از بدن بسیار مورد تأکید است تا جایی که پیشوایان دینی ما هزینه خرید عطر را به هیچ عنوان از مصادیق اسراف ندانسته اند و روایات متعددی در فضیلت عطرآگین ساختن خود وجود دارد. برای مثال: خواندن دو رکعت نماز شخصی که به خود عطر زده است از هفتاد رکعت نماز بدون معطر ساختن خود بالاتر است. ( 6 ) برای خوشبو سازی فضای مساجد با روش های مختلف روایاتی وجود دارد که از توجه خاص اسلام به خوشبوسازی فضای پاکیزه مسجد و حضور نمازگزاران پاکیزه و خوشبو در چنین فضای مقدسی حکایت می کند. ( 7 )
به همه افراد ( پیر یا جوان، زن یا مرد ) در همه حال ( سالم یا بیمار ) توصیه می شود که به هنگام خمیاز کشیدن، سرفه یا عطسه کردن با دستمال یا دست مقابل دهان خود را بگیرند. حتی در هنگامی که دستمال در دسترس شان نیست، از سرآستین خود استفاده کنند. زیرا بر اثر آلوده شدن دست، آلودگی به راحتی به دیگران منتقل می شود.
ادب و اخلاق حکم می کند که هرفردی در هر جایی که هست مخصوصاً در اماکن عمومی، به هنگام سرفه، عطسه و خمیازه کردن دستمال یا دست خود را جلو دهان بگیرد و حتی الامکان سر خود را به طرفی که کسی وجود ندارد، برگرداند. این کار علاوه بر اینکه احتمال سرایت و انتقال بیماری و عفونت را کاهش می دهد، نوعی احترام گذاردن به سایر حاضرین در مسجد نیز تلقی می شود. همچنین انداختن آب دهان در مسجد کراهت شدید دارد. حتی وقتی آب دهان را در دستمال کاغذی می اندازند، باید بلافاصله دستمال را در سطل زباله انداخت و از رها کردن دستمال کاغذی روی رادیاتور شوفاژ یا گوشه دیوار پرهیز کرد.
با وجود رعایت همه موارد فوق، توصیه می شود که: در امکان عمومی مثل مساجد که احتمال انتقال آلودگی از فردی به فرد دیگر وجود دارد، از دست دادن و روبوسی کردن پرهیز شود و در صورت ناچاری فقط به دست دادن بسنده کنند.
در اماکن عمومی مثل مساجد که احتمال انتقال آلودگی از فردی به فرد دیگر وجود دارد، از دست دادن و روبوسی کردن پرهیز شود و در صورت ناچاری فقط به دست دادن بسنده کنند.

بهداشت سجاده، مهر، تسبیح و خاک تیمم
پهن کردن سجاده یا جانماز در زیر مهر و محلی که می خواهیم سجده نماییم بسیار مفید است. اما چون این سجاده ها یا جانمازها در محل عمومی که افراد بسیاری با پای برهنه یا جوراب از آنجا عبور می کنند پهن می شود، باید هر چند وقت یکبار آنها را شسته و تمیز نماییم.
توجه به این نکته حائز اهمیت است که در موقع جمع کردن سجاده، آنها را طوری تا کنیم که قسمت داخلی آن روی هم قرار گیرد. بدین ترتیب قسمت پشت آن که با فرش تماس دارد هیچگاه با سطح داخلی آن تماس پیدا نمی کند.
مهرهای مسجد نیز بین نمازگزاران مشترک است و هر یک از مهرها توسط افراد متعددی برای سجده کردن استفاده می شوند. مهرها به مرور زمان تغییر رنگ داده و چرک آلوده می شوند. بنابراین باید سطح مهرها را با سوهان یا سمباده تمیز کرد.
هر چند توصیه می شود که مهرهایی انتخاب شوند که دو روی آن صاف و بدون نوشته و نقش و نگار باشند تا از هر دو طرف آن بتوان استفاده کرد، زیرا لابه لای نوشته ها زودتر چرکین می شود.
در صورتی که امام جماعت صلاح بداند، استفاده از مهرهای سنگی که قابل شستشو هستند نیز توصیه می شود. این مهرها از سنگ های طبیعی نظیر سنگ مرمر تراشیده شده اند و چون قابل شستشو هستند رعایت بهداشت آسان تر است.
تسبیح نیز به هنگام ذکر گفتن و به عنوان ذکر شمار مورد استفده مسلمانان قرار می گیرد. حتی بسیاری بر این عادت هستند که در دستان خود، و بدون ذکر گرفتن، تسبیح بچرخانند. لذا احتمالاً آلودگی های دست به تسبیح منتقل یا بالعکس تمام آلودگی های تسبیح به دست منتقل می شود. بنابر این اکیداً توصیه می شود که از تسبیح مشترک هرگز استفاده نشود و افراد از دست به دست چرخاندن آن خودداری کنند یا حتی موقتاً به عنوان شمارنده ذکر از تسبیح سایرین استفاده نشود. به هر حال اگر تسبیح قابل شستشو است، هر چند وقت یکبار آن را با مواد شوینده و گندزدا باید شستشو و گندزدایی کرد. استفاده از ذکر شمار ( شمارنده ) های دیجیتالی یا مکانیکی نیز ممکن است بهداشتی تر از تسبیح باشد.
برخی از افراد به دلایلی نمی توانند وضو بگیرند و باید با خاک تیمم کنند. به این افراد توصیه می شود که حتی الامکان در منزل خود تیمم کنند. هر چند در مساجد و در مجاورت جای مهرها مقدار خاک تیمم، که معمولاً از مهرهای شکسته شده است، وجود دارد. اما بهتر است با مشورت امام جماعت تخته سنگ طبیعی ( مرمر یا … ) به اندازه دو کف دست ( حدود 30 × 30 سانتیمتر ) برای تیمم نمازگزاران تهیه شود تا در فاصله های زمانی کوتاه بتوان آن را شسته و گندزدایی کرد.

نوارهای پارچه ای
از آنجایی که همه افراد نمی توانند با خود سجاده یا دستمال داشته باشند، پهن کردن نوارهای پارچه ای سفید یا سبز رنگ با عرض حدود 30 سانتی متر به هنگام اقامه نماز بسیار مفید است.
استفاده از این نوارها علاوه بر اینکه جهت قبله را مشخص می سازد، می تواند صف نمازگزاران را تنظیم و فاصله بین صفوف را نیز مرتب کند. مزیت دیگر آن این است که نمازگزاران به هنگام سجود، دستان خود را روی آنها می گذارند و از تماس مستقیم دست، بینی و دهانشان با فرش ها که احتمالاً منبع آلودگی هستند، جلوگیری می کند . این نوارها باید پس از اتمام نماز جمع آوری شود و فقط قبل از اذان پهن شود تا تمیز بماند. نمازگزاران نیز باید مواظب باشند پای خود را روی این نوارها نگذارند. به هر حال شستشوی هفتگی این نوارها با مواد گندزدا ضروری است.
جانبازان، معلولین و سالمندان
همواره بخشی از افراد جامعه را ناتوان ها شامل جانبازان، معلولین، بیماران و سالمندان تشکیل می دهند. این افراد به هر دلیلی که سلامت خود را، موقتی یا دائمی، از دست داده اند، باید از امکانات مناسب در مسجد برای شرکت در مراسم عبادی خود بهره مند شوند. یکی از این امکانات تعبیه راه عبور با ویلچر و بدون مانع است. این راه ویژه باید سطح شیب دار ملایمی باشد که آنها خودشان بتوانند بدون نیاز به کمک دیگران رفت و آمد کنند. هر قدر شیب این راه کمتر باشد، رفت و آمد جانباز و معلول راحت تر انجام می شود.
در داخل مسجد نیز باید جاهای ویژه ای برای این افراد وجود داشته باشد. علاوه بر آن، بسیاری از سالخوردگان به دلیل پادرد، کمر درد، درد زانو و آرتروز از نماز خواندن ایستاده همانند بقیه افراد ناتوانند و یا حتی دو زانو یا چهار زانو زدن برایشان دشوار است. باید برای این افراد صندلی مخصوص با میز ثابت تدارک دیده شود تا در مسجد بتوانند به راحتی حضور یابند و از آمدن به مسجد به دلیل ناتوانی محروم نشوند و یا خود مجبور نباشند چهارپایه و صندلی تاشو با خود بیاورند.
توصیه می شود این صندلی های ویژه در یک ردیف و در کنار دیوار مسجد چیده شود تا برای اتصال صف جماعت و یا عبور و مرور نمازگزاران مشکلی ایجاد نشود.

بهداشت جوراب ها
پا محل عرق کردن است زیرا در هر پا هزاران غده عرق وجود دارد. فعالیت غده های عرق در برخی افراد معمولی است ودر برخی دیگر مشکل ساز است به طوری که در هر روز باید برای رهایی از بوی عرق، پای خود را بشویند.
اگر کفش و جوراب نامناسب باشد به طوری که تبادل هوا به خوبی انجام نشود، باکتری های موجود در پوست پا در شرایط بی هوازی بوی نامطبوع و آزار دهنده ای را تولید می کنند.
در موقع عرق کردن پا، جوراب نقش عمده ای دارد. مخصوصاً جوراب های نخی به راحتی می توانند موجب جذب و تبخیر عرق پا در تماس با هوا شوند و از بوی ناخوشایند آن بکاهند.
عدم رعایت بهداشت پا، محبوس ماندن پا در کفش به مدت طولانی یا نامناسب بودن جنس جوراب و کفش، بوی آزار دهنده ای را به وجود می آورد که نیازمند شستشوی پا و جوراب می شود.
بنابر این شستشوی پا و جوراب در فاصله های زمانی کوتاه و تعویض آنها توصیه می شود. همچنین استفاده از جوراب های نخی، سفید و تمیز و کفش مناسب بسیار مفید است. زیرا در رفع خستگی و رفع بوی بد پا مؤثر است. این کار در اماکن عمومی مخصوصاً جاهای مقدسی مانند مسجد ضرورت و اهمیت بیشتری دارد.
استفاده از جوراب احتمال انتقال بیماری های پوستی پا را به حداقل می رساند. زیرا از تماس مستقیم پا با خارج جلوگیری می کند. زگیل ها و قارچ های کف پا و لای انگشتان از جمله بیماری های شایعی هستند که در اثر تماس پای برهنه با فرش یا زمین آلوده ممکن است به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل شود. لذا توصیه می شود در محیط های عمومی از جمله مساجد که افراد متعددی تردد می کنند با پای برهنه، یعنی پای بدون جوراب، راه نروید.
علاوه بر آن، جوراب می تواند تا حدود زیادی از خراشیدگی، ساییدگی و بریدگی پا محافظت کند. این محافظت مخصوصاً در افراد دیابتی که حس پای آنها دچار اختلال است، اهمیت بیشتری دارد.
از سخن امام علی ( علیه السلام ) مبنی بر اینکه اگر بوی چیزی که فردی خورده است برای مردم آزار دهنده باشد، نباید به مسجد نزدیک شود، می توان دریافت که بوی ناخوشایند جوراب و پاها را باید قبل از ورود به مسجد با شستن از بین برد.

بهداشت عبا، چادر و مقنعه
در برخی مساجد در قسمت مردان عباهایی گذاشته شده است تا نمازگزاران به هنگام اقامه نماز از آنها استفاده کنند. این عباها عمومی و مشترک است و معمولاً هر کسی که تمایل داشته باشد، می تواند از آنها استفاده کند و آنها را بر دوش خود بیندازند یا حتی در مواقع سرما بر سر خود هم بکشند. حسب روایات استفاده از عبا در هنگام نماز مستحب است.
در قسمت زنانه مساجد نیز عباهای زنانه و چادرهایی موسوم به چادر نماز و مقنعه برای استفاده نمازگزاران زن وجود دارد. این چادرها و عباهای زنانه و مقنعه ها به صورت عمومی و مشترک بین خانم های نمازگزار استفاده می شود.
از نظر بهداشتی استفاده از وسایل مشترک عمومی، حتی عبا و چادر و مقنعه، به دلیل اینکه احتمال انتقال بیماری و آلودگی ( مخصوصاً پوستی و تنفسی ) را بین افراد استفاده کننده افزایش می دهند، مجاز نمی باشد و ممنوع است. قوانین وزارت بهداشت هم توزیع هر نوع وسایل پوششی برای استفاده مشترک و عمومی مانند لباس های خاص عزاداری، چادر، مقنعه و … را ممنوع کرده است.
آشکارترین و واضح ترین مصداق انتقال آلودگی در هنگام عطسه کردن، سرفه و حتی صحبت کردن نمایان می شود که ناخودآگاه قطره های مخاطی از دهان فرد خارج و به این چادرها، عباها و مقنعه ها منتقل می شود و بلافاصله فرد استفاده کننده بعدی میزان ناخواسته همین قطره های مخاطی می شود.
به هنگام همین سرفه کردن و عطسه کردن، برخی افراد ممکن است به بهانه رعایت ادب و نزاکت و قبل از اینکه دستمال یا دست خود را جلو دهان و بین خود بگیرند، سر را به درون عبا یا چادر یا مقنعه فرو می برند تا ترشحات بینی و دهان آنها به روی دیگران یا در فشا پخش نشود. در این صورت و ناخودآگاه عبا، چادر و مقنعه مشترک حامل و منبع انواع آلودگی ها می شود.
حال اگر افراد بیمار باشند می توانند بیماری هایی نظیر سل، سرماخوردگی، عفونت های گوشی، چشمی، پوستی و … را به راحتی و از طریق همین مقنعه ها، عباها و چادرهای نماز به دیگران انتقال دهند.
بنابر این توصیه می شود، اگر تمایل به انجام عمل مستحبی در مساجد و به هنگام اقامه نماز داریم، هرگز از مقنعه، عبا یا چادری که برای استفاده عموم در مساجد گذاشته شده، استفاده نشود. بکوشید همواره برای خود مقنعه، چادر و عبای اختصاصی داشته باشید.
به دلیل اینکه حمل مقنعه، عبا و چادر برای برخی افراد از منزل یا محل کار به مسجد دشوار است، توصیه می شود که قفسه هایی در مسجد در نظر گرفته شود تا نمازگزاران عبا و چادر و مقنعه خود را پس از اتمام نماز تا کرده و در داخل ساک های دستی یا پوشش نایلونی قرار داده، مشخصات خود را بر روی آن نوشته و در داخل قفسه ای بگذارند تا در مراجعه بعدی از همان مقنعه، چادر و عبای اختصاصی استفاده نمایند. هر چند باید عبا و چادر و مقنعه فوق، زودتر از زمانی که فقط در منزل شخصی استفاده می گردد، شسته شوند.
سرانجام اگر در مسجدی امکانات مالی و بهداشتی خوبی وجود دارد و می خواهند مقنعه، چادر و عبا برای استفاده عمومی در مسجد بگذارند، باید از آنها به صورت یک بار مصرف استفاده شود. یعنی پس از استفاده توسط هر نمازگزار، آنها را در جای مخصوصی قرار دهند تا برای شستشو برده شوند و قبل از استفاده نفر بعدی، شسته شوند و در پوشش های استریل در دسترس فرد بعدی قرار داده شود.

عصا و چتر
کسانی که در مواقع برفی و بارانی از چتر استفاده می کنند باید از بردن چتر خود به داخل مسجد خودداری کنند. زیرا خیسی و رطوبت چتر بر اثر برف و باران به فرش های داخل مسجد منتقل می شود. بنابراین باید چتر خود را به قسمت کفشداری تحویل دهند.
برخی از سالمندان نیز برای سهولت در راه رفتن و پیشگیری از زمین خوردن از وسیله کمکی عصا استفاده می کنند. احتمال آلودگی سطح پایه ( ته ) عصا خیلی زیاد است. زیرا درست به اندازه کفش با زمین در تماس است. افراد عصادار باید حتی الامکان از بردن عصا به داخل مسجد خودداری کنند و آن را تحویل کفشداری داده و شماره دریافت کنند. چنانچه در داخل مسجد نیز به عصا نیاز دارند باید سطح پایین ( ته ) عصا را با پوشش نایلونی ( مانند روکش کفش ) بپوشانند یا حداقل لاستیک ته آن را بیرون آورند.
کفشداری ها نیز باید آویزهایی را ( مانند آویز دیواری لباس ) برای تحویل گرفتن عصا و چتر پیش بینی کنند و در مقابل هر چتر یا عصا شماره ای را به صاحب آن بدهند.
هر چند برای کسانی که در داخل مسجد نیاز به عصا دارند، وجود چند عصای یدکی به تعداد محدودی ( عصای تمیز و مخصوص داخل مسجد که در بیرون استفاده نشده باشد )، برای تعویض با عصای اصلی، در پیشگیری از انتقال آلودگی ها به داخل مسجد بسیار ضروری است.

بهداشت روانی
همانگونه که نظافت و تمیزی مسجد می تواند به همه اهل مسجد و نمازگزاران روحیه بخشد، مطلوب همه افراد است که برای نیایش و عبادت، به محیطی پا گذارند که در آن علاوه بر نظافت و پاکیزگی، آرامش نیز برقرار باشد. همانطور که در آیه 31 سوره اعراف آمده است که به هنگام رفتن به مسجد زینت های خود را برگیرید. از این موضوع می توان دریافت که استفاده کردن از زینت و آراستگی، علاوه بر اینکه نشانگر نظافت و پاکیزگی است، نیازمند آرامش خاطر و نداشتن دغدغه نیز هست. شاید به همین دلیل باشد که باز در قرآن آمده است: ( آگاه باشید که دل آرام گیرد با یاد خدای ) ( 8 ). مسجد که محل عبادت و یاد خدا است باید با آرامش خاطر و تمأنینه همراه باشد. از طرفی دیگر، خداوند فرموده است: کسی که از یاد من روی برگرداند، زندگی برایش دشوار خواهد شد. ( 9 )
بحث آرامش و آسایش خاطر نه فقط مخصوص جوانان است، بلکه همه اقشار جامعه به وجود آرامش و نبودن تنش اهمیت می دهند. بنابر این محیطی که در آن عبادت می کنند باید بدون تنش، ساکت، فارغ از جنجال ها و چالش ها روزمره و گذرا باشد.
مجموعه فعالیت هایی که در مسجد انجام می شود باید در کاهش استرس و فشارهای روانی جامعه و حداقل اهل مسجد نقل به سزایی داشته باشد. در ایجاد سلامت روانی، اجتماعی و معنوی جامعه از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. بدیهی است هیچ کس تمایل ندارد حتی برای لحظه ای پا به محیطی بگذارد که برخی به او و خواسته هایش به دیده ای متفاوت می نگرند و یا بعضاً از گزند زبان یا تمسخر آنها در امان نیست. لذا توصیه می شود که ائمه محترم جماعت با توجه به وضعیت روحی و روانی اجتماعی، از ایجاد مسایل تنش دار و دافعه دار جلوگیری نمایند تا اهل مسجد خود را در مسجد همچون ماهی در آب ببینند ( 10 ) و رفت و آمد به مسجد برایشان به منزله تجدید روحیه و انرژی زا باشد. در چنین محیطی است که روز به روز بر تعداد نمازگزاران و اهل مسجد افزوده می شود و می تواند یکی از مصادیق بارز عمران و آبادانی مسجد قلمداد شود. شاید بتوان فرمایش امام صادق ( علیه السلام ) را نصب العین خود قرار داد که :
همانا مؤمن به وسیله مؤمن آرامش می یابد، چنانکه تشنه لبی با آب خنک و گوارا آرامش می یابد. ( 11 )

تلفن همراه
بدون تردید حضور قلب، آرامش خاطر و فراغت از مسایل روزمره در هنگام عبادت شرط لازم برای خضوع و خشوع در مقابل پروردگار است که آمال و آرزوی قلبی هر نمازگزاری است. گاهی وقت ها تلفن های همراه نمازگزاران در مسجد روشن است ومشاهده می شود که در حین اقامه نماز جماعت به صدا در می آید. چنین زنگ های بی موقعی نه فقط حواس صاحب تلفن همراه را که می کوشد به هر نحوی صدای آن را خاموش کند، پرت می کند بلکه آرامش، سکوت و فضای معنوی حاکم بر مسجد را می شکند. بنابر این توصیه می شود که قبل از ورود به مسجد، تلفن همراه خود را خاموش کرده یا آن را در حالت سکوت بگذارید تا برای خود و بقیه نمازگزاران مزاحمتی ایجاد نشود. علاوه بر آن، توصیه اکید می شود که از عکس گرفتن، ارسال بلوتوث و بازی حتماً خودداری شود.

پی‌نوشت‌ها:

1. قال رسول الله ( ص ): لَایُورِدَنَّ ذُو عاهَهٍ عَلی مُصِحِّ. بحارالانوار، ج 76 ص 33 و جلد 65، ص 82.
2. قال رسول الله ( ص ): مَن اَکَلَ هَذَا الطَعامَ فَلَا یَدخُلُ مَسجِداً. ( وسائل الشیعه، باب 126 ).
3. رساله توضیح المسایل آیت الله العظمی امام خمینی، چاپ 1386 موسسه نشر و تنظیم آثار امام خمینی ص 145، مساله 915.
4. قال علی ( ع ): مَن اَکَلَ شَیئا مِنَ المُوذیاتِ رَیحَها فَلا یَقرِبَنَّ المَسجِد. وسائل الشیعه، ج 5، ص 227، ح 6403.
5. قال علی ( ع ): تَنَظِّفُوا بِالماءِ مِن نَتَنِ اَلرِّیحِ الَّذی یُتَأذَّی بِهِ تَعَهَّدوا اَنفُسَکُم فَاِنَّ اللهَ عَزِّوَجَل یُبغِضُ مِن عِبادِهِ القاذُورَهَ الَّذِی یَتَأنَّفُ بِهِ مَن جَلَسَ اِلَیهِ.
6. عن ابی عبدالله ( ع ): رَکعَتان یُصَلَّیهُما مُتِعَطِّراً اَفضَل مِن سَبعینَ رَکعَهً یُصَلَّیهُما غِیر مُتِعَطِّر. وسائل الشیعه، جلد 3، باب 43، عنوان استحباب التطیب للصلاه.
7. جلد 3 وسائل الشیعه، باب 91.
8. سوره رعد، آیه 28 : الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ( 28 )
9. سوره طه، آیه 124 : وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَهً ضَنکًا وَنَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَامَهِ أَعْمَى ( 124 )
10. قال رسول الله ( ص): فَإِنَّ المُؤمِن فِی المَسجِد کالسَّمَکَه فِی المآء. وسائل الشیعه، ج 5، ص 198، ح 6321.
11. بهداشت روان در اسلام، به نقل از اصول کافی، ج 3: إِنَّ المُؤمِنَ لَیَسکُنُ إِلَی المُؤمِنِ کَمَا یَسکُنُ الظَّمآنُ إِلَی المَاءِ البَارِد.
منبع مقاله :
واحد پژوهش انتشارات اندیشمند، (1390 )، بهداشت مساجد، تهران: اندیشمند، چاپ اول