یار و یاور امام بودن، ویژگیهایی دارد که هم با ملاحظه روایات معصومین و هم با ملاحظه تاریخ میتوان آنها را به دست آورد. وقتی به تاریخ معصومان نگاه میکنیم، درمییابیم که در میان مسلمانان، آنهایی که به امام خویش معرفت و شناخت بیشتر و عمیقتری داشتند و به همین دلیل، در برابر او و فرمانهایش به صورت کامل تسلیم بودند و به جای حرف و ادعا، در مقام عمل پیروی خود را نشان دادند، و در زمان فتنه ها از امام خود جدا نشدند همان یاران واقعی پیامبر و ائمه در جنگها، سختیها و تلخیها بودند؛ افرادی چون: سلمان فارسی، ابوذر و مقداد برای پیامبر و افرادی مثل مالک اشتر و عمّار یاسر برای امیرمؤمنان علی علیهالسلام و نیکانی چون 72 تن شهید کربلا برای امام حسین علیهالسلام. جالب اینکه در روایات فراوانی که درباره ویژگیهای یاران امام مهدی علیهالسلام آمده است، بر مسأله معرفت عمیق یاران به آن حضرت و اطاعت کامل و بیچون و چرای ایشان از امام خود، تأکید شده است؛ همچنین روایات، به سلامت نفس، پاکی و تقوای آنان تصریح میکند.
امام صادق علیهالسلام درباره این افراد فرموده است: «آنها مردانی هستند که دلهایشان همانند قطعههای آهن [محکم] است؛ هرگز دچار تردید نمیشوند…؛ پروانهوار دور شمع وجود امام میگردند و خود را سپر جان او قرار میدهند…؛ در سراسر شب، نغمههای نماز و ذکر و عبادتشان چون صدای زنبور به گوش میرسد؛ آنها زاهدان شب و شیران روز و در برابر امام عزیزشان کاملاً مطیع و تسلیم هستند».[۱]
البته به این نکته باید توجه کرد که یاران امام مهدی علیهالسلام هم مثل یاران دیگر ائمه، مراتب مختلفی دارند و روایات، بیشتر به ویژگیهای یاران نزدیک حضرت که از بهترین شیعیان هستند، پرداخته است. بهطور طبیعی، هر یک از ما امیدواریم جزو یاران حضرت باشیم؛ چون هم به او عشق میورزیم، و هم منتظر قدوم مبارک اوییم و هم در دل و جان تصمیم به اطاعت از او داریم، ولی باید همّتمان آن باشد که در مقام یاوری، تا آنجا بالا رویم که مایه روشنی چشم ایشان باشیم، بهگونهای که امام به یاری ما دلگرم باشد، همانگونه که مالک اشتر برای امام علی علیهالسلام اینچنین بود و علی علیهالسلام در فراق او و در ماتم او گریست و فرمود: «شما نمیدانید مالک که بود؟»
نکته دیگر آن است که در یاری امام عصر، فرقی بین زن و مرد نیست و هر کس میتواند با توجه به تواناییهای خود، در خدمت امام باشد؛ زیرا یاری امام مهدی علیهالسلام تنها جنگیدن و شمشیرزدن نیست تا مخصوص مردان باشد؛ همگان ـ چه مرد و چه زن ـ میتوانند در جبهه یاوران امام زمان قرار گیرند؛ بنابراین، راه برای همه باز است تا جزو یاوران حضرت باشند، اما به شرط ۱) بهدستآوردن ویژگیهای رفتاری یاران حضرت و سعی در بهدستآوردن اخلاق اسلامی و تقواپیشگی درهمهحال و ۲) دعا و تضرع به درگاه حضرت حق، از جمله خواندن دعای عهد در هر صبح که براساس فرموده امام صادق علیهالسلام «خواننده دعای عهد از جمله یاوران مهدی است و اگر بمیرد، خدا او را در روزگار ظهور برمیگرداند».
نکته بسیار مهم اینکه یاری امام زمان، تنها در زمان ظهور حضرت نخواهد بود، بلکه همین امروز و در دوره غیبت هم، راه یاریرساندن برای همه باز است، البته این به تناسب موقعیت افراد فرق میکند؛ برای مثال، یکی از راههای یاری امام زمان این است که سعی کنیم دوستان آن حضرت را زیاد کنیم و این هدف مقدس را از راه های گوناگون به انجام رسانیم؛ مثل اینکه یاد و نام امام زمان را در محیط و جمع فامیل و دوستان و همسایگان زنده نگه داریم و سعی کنیم دوستان و فامیل را از بدیها دور نگه داریم؛ چون گناه و فساد، آنها را از امام زمان و دوستی آن حضرت جدا میکند. پس بکوشیم با روی خوش، نصیحت، دلسوزی و عملکرد زیبا، در ساختن دیگران گام برداریم و از امر به معروف و نهی از منکر خسته و آزرده نشویم.
از راههای یاری امام زمان این است که وقتی ما را شیعه، دوستدار و مرید امام زمان شناختند، کاری نکنیم که سبب نفرت دیگران از دین و پیشوایان دینی گردیم، همانگونه که در روایات آمده است: «کُونُوا لَنا زَیْناً وَ لاتَکُونُوا عَلَیْنا شَیْناً ؛ برای ما زینت باشید، نه مایه ننگ و زشتی».[۲]
پینوشتها
۱. بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۲۵، ص۳۰۸.
۲. همان، ج ۶۵، ص ۱۵۱، ح ۶.