امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

لایَکمُلُ العَقلُ اِلّا بِاتِّباعِ الحَقِّ؛

عقل، جز با پیروی از حق، کمال نمی پذیرد.

مستدرک الوسائل، ج12، ص209
شرح حدیث:

جاذبه های بسیاری از همه سو ما را احاطه کرده است.

کشمکش میان عقل و نفس در درون ما وجود دارد و هر یک آدمی را به سویی می کشد. اگر در روایات، تعبیر جنود رحمانی و جنود شیطانی به کار رفته، بدین معناست که کششهای دوگانه یکی به سوی خدا و حق و خیر و معنویات است و دیگری به سوی شیطان و رذایل و مادیات و شهوات؛ برای مثال، خدا حق است، دین خدا هم حق است، احکام الهی هم حق است، آیات بیدارگر و پرمعنای قرآن کریم هم حق است. پیامبران آمده اند تا انسان را به سوی حق دعوت کنند و از چنگ باطل نجات دهند.

اگر پیرو حق شویم، عقلمان هم به کمال می رسد، چون رهنمودهای خدا و دین در مسیر رشد عقلانیت و اطاعت از فرمان خدا و خرد است.

اگر کسی در پی باطل رفت و اهل هوی و هوس گشت، چرا عقل هم کم سو و بی فروغ می شود و قدرت راهنمایی را از دست می دهد.

اگر می گویند: عاقل آن است که اندیشه کند پایان را ، این یک حقیقت است.

و اگر می گویند: عاقل نکند کاری، کاوَرَد پشیمانی ، این هم یک حکمت عقلانی است.

مکتب انبیا به حق دعوت می کند و از باطل و بیراهه بر حذر می دارد. کسی که در این مکتب ثبت نام کند و شاگرد پیامبران شود و درس وحی و قرآن بیاموزد و به امر و نهی پروردگار گردن نهد و جز تبعیّت از حق ، راهی برنگزیند، به عقل خود حرمت نهاده و آن را در سایه ی حق جویی و حق پذیری، به کمال رسانده است.

نگذاریم چراغ عقل، در توفان هوس خاموش شود!

منبع: حکمت های حسینی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام حسین علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ دوم(1390)