دوستی با دیگران شرایط و ویژگی‌هایی دارد که از روایات ائمه علیهم‌السلام قابل استخراج است که در این مطلب، تعدادی از آنها را می‌آوریم. امام باقر علیه‌السلام فرمود: مردی در بصره در حضور امیرالمؤمنین علیه‌السلام برخاست و گفت: یا امیرالمؤمنین، حال برادران دینی را به ما خبر ده، حضرت فرمود: برادران دو دسته‌اند:
برادران مورد اعتماد و برادران خنده رو. برادران مورد اعتماد، پناهگاه و اهل و مال تو هستند. پس هر گاه به برادرت اعتماد پیدا کردی، مال و جانت را در اختیار او قرار ده و با دوستان صمیمی او، صمیمی باش و با دشمنانش، دشمنی کن و راز و عیبش را بپوشان و نیکیش را ظاهر ساز و بدان‌ای پرسش کننده که اینگونه دوستان از کبریت احمر نادرترند.
اما برادران خنده روی تو، کسانی هستند که در کنار آنها، خوش و شاد هستی، پس دوستی خود را از آنها قطع نکن و بیش از این هم از آنها توقع نداشته باش و از خوشرویی و شیرین زبانی خود آنها را برخوردار کن، تا آنجا که آنها تو را برخوردار می‌کنند.
امام صادق علیه‌السلام در این باره به نقل از امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمودند: بر تو باکی نیست که اگر با شخص خردمند همنشین شوی، هر چند که کرم او را نپسندی، ولی از خرد او سود ببر و از اخلاق بدش بپرهیز و هیچ گاه همنشینی با شخص کریم را از دست مده، اگر چه از خرد او سودی نبردی، بلکه با عقل خویش، از کرم او استفاده کن و تا می‌توانی از همنشینی با شخص پست و بیخرد پرهیز کن.
امام صادق علیه‌السلام فرمودند: سه چیز است که همواره کمیاب است: برادری در راه خدا و زوجه صالحه مهربانی که شوهر خود را در امر دین یاری کند و فرزند عاقل. کسی که یکی از این سه را دارا باشد، به خیر و صلاح دنیا و آخرت نائل گشته و نصیب فراوان و حظ کامل در دنیا برده است و در روایت دیگری امام صادق علیه‌السلام فرمود: دوستی جز با اجرای حدودش نمی‌باشد.
پس هر کس که در او آن شرایط یا پاره‌ای از آنها باشد، او را دوست خود بدان و کسی که هیچ یک از آن شرایط را نداشته باشد، او را دوست خود مدان. شرط نخست این که نهان و عیانش برای تو یکسان باشد، دوم این که زینت تو را زینت خود داند و زشتی تو را زشتی خود شمرد، سوم این که ریاست و دارایی حالش را نسبت به تو تغییر ندهد،
چهارم این که از آنچه توانایی دارد نسبت به تو دریغ نکند و شرط پنجم که همه این چهار صفت را در خود دارد، این که هنگام بیچارگی و پیشامدهای ناگوار تو را رها نکند. همچنین امام صادق علیه‌السلام فرمودند: سه چیز است که همواره کمیاب است: برادری در راه خدا و زوجه صالحه مهربانی که شوهر خود را در امر دین یاری کند و فرزند عاقل.
کسی که یکی از این سه را دارا باشد، به خیر و صلاح دنیا و آخرت نائل گشته و نصیب فراوان و حظ کامل در دنیا برده است. از برادری و رفاقت کسی که از روی طمع یا ترس یا برای خوردن و آشامیدن با تو رفیق و برادر می‌شود، پرهیز کن و کوشش کن که برادری از پرهیزکاران با حقیقت پیدا کنی، اگر چه در طلب او در تاریکی‌های زمین بگردی و عمرت را در طلب او از بین ببری.
منبع :روزنامه جام‌جم
