خشم خدا را

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :

من طلب مرضاه الناس بما یسخط الله کان حامده من الناس ‍ ذاما.

کسى که طلب کند رضایت خلق را بر غضب خداوند، قرار مى دهد خدا همانکس را تا او را سرزنش کند.

هر که را مرضى خلقش مدعاست

لیک غافل از غضبهاى خداست

قلب مردم را خدا سازد چنان

که همانها ذم کنندش بازبان

احترام از ترس

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

من اکرمه الناس اتقاء شره فلیس منى .

کسیکه مردم او را از ترس شر و زبانش احترام کنند از ما نیست .

هر آن کس نخل ظلم در خود کند غرس

کنند اکرام خلق اللهش از ترس ‍

نباشد او زما در روز محشر

بود مغضوب نزد حى داور

سیر کردن گرسنه

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :

احب الاعمال الى الله سرور تدخله على مؤ من تطرد عنه جوعته او تکشف عنه کربته .

بهترین اعمال نزد خداوند خوشحال نمودن مؤ منین و اقدام کردن در جهت رفع گرسنگى و گرفتارى آنهاست .

گرامیتر عملها نزد بارى

که مؤ من را نمائى شاد و یارى

گرسنه گر بود سیرش نمائى

گره از هم و غم او گشائى

خار راه برداشتن

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :

دخل عبد الجنه بغصن من شوک کان على طریق المسلمین فاماطه عنه .

داخل بهشت مى شود بنده اى بخاطر اینکه شاخه خارى را از سر راه مسلمان برداشته و راه عبور مردم را اصلاح کرده است .

رود اندر بهشت جاودانى

کسى او را بود این مهربانى

که خار از راه مردم پاک سازد

سمند اندر ره تقوى بتازد

چوگیرى خار یا سنگ از سر راه

باصلاح آورى در راه اگر چاه

دهد پاداشت اندر روز محشر

بهشت جاودانى حى داور

عالم و متعلم

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

الدنیا ملعونه ، ملعون ما فیها، الا عالما او متعلما او ذاکرا لله تعالى .

دنیا و هر چه در آن است ملعونست مگر عالم و کسى که علم فرا مى گیرد، یا مشغول بذکر خدا باشد.

بود دنیا و دنیادار ملعون

هر آنکس دل به دنیا بسته مغبون

بغیر از عالم و پیرو بعالم و

یا ذاکر به حق با قلب سالم

سرمایه عقل

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

لا فقر اشد من الجهل و لا مال اعود من العقل .

هیچ فقرى بدتر از جهل و نادانى نمى باشد و هیچ سرمایه و مالى پرفایده تر از عقل و خرد نخواهد بود.

نباشد هیچ فقرى بدتر از جهل

براى مردم نادان و نااهل

نباشد هیچ مالى بهره ورتر

زعقل سالم ار دارى تو در سر

فریب نخورید

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

اذا راءیتم الرجل کثیر الصلوه کثیر الصیام لا تباهوا به حتى تنظروا کیف عقله .

هرگاه دیدید مردى زیاد نماز و روزه دارد، مباهات نکنید و مغرور نشوید تا اینکه بینید عقل و خردمندى او چگونه است .

اگر بینى تو مردى را در انظار

نماز و روزه او هست بسیار

به افعالش مباهات است باطل

مگر باشد مراو را عقل کامل

بدبخت ترین افراد

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

اشقى الاشقیاء من اجتمع علیه فقر الدنیا و عذاب الاخره .

بدبخت ترین مردم کسى است که گرفتار فقر و تهیدستى دنیا و عذاب آخرت گردد.

هزاران بدتر از بد آن فقیر است

که با فقرش به بیدینى اسیر است

بدنیا با تهیدستى گرفتار

بعقبى باشد او مغضوب قهار

فقهاء و امراء

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

صنفان من امتى اذا صلحا صلحت امتى و اذا فسدا فسدت امتى ، قیل یا رسول الله ومن هما؟ قال : الفقهاء والامراء.

دو دسته از امت من هستند که اگر خوب باشند همه مردم خوب مى شوند، و اگر بد باشند همه مردم فاسد و بد خواهند شد سؤ ال شد: آنان کیانند؟ فرمود: آنها فقها و امراء از امت هستند

دو صنف از امتم اندر جهان است

مؤ ثر فعلشان بر دیگران است

چو خوبند آن دو، خوبند اهل عالم

وگر بد، بد شوند عالم مسلم

بگفتند آن دو از امت کیانند

که منشاء را اثر بر دیگرانند

بگفتا عالمانند و سلاطین

که خلق از آن دو بنمایند تمکین

مایه غم و اندوه

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

الرغبه فى الدنیا تکثر الهم و الحزن و الزهد فى الدنیا یریح القلب و البدن .

رغبت زیاد بدنیا سبب زیادى هم و غم مى شود، و زهد ورزیدن در دنیا باعث شادى قلب و آسایش بدن انسان است .

هر آن کس راغب دنیاى دون است

مراو را هم و غم از حد فزون است

ولیکن زهد ورزیدن بدنیا

قلوب افرح در آسایش بدنها

لذت دنیا و آخرت

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

من اعطى اربع خصال فى الدنیا فقد اوتى خیر الدنیا و الاخره و فاز بحطه منهما، الاول ورع یعصمه عن محارم الله و الثانى حلم یدفع به جهل الجاهل و الثالث حسن خلق یعیش به فى الناس و الرابع زوجه صالحه تعینه فى امر الدنیا و الاخره .

کسیکه چهار خصلت را خدا باو داده باشد لذت دنیا و آخرت را دارد و به بهره آن نائل شده است 1- پرهیز کارى از گناه 2- حلیم بودن در برخورد با جهال 3- حسن خلق در معاشرت با مردم 4- زن صالحى که باو کمک کند در کار دنیا و آخرت .

بدنیا هر که دارد چهار خصلت

بدارین است او داراى نعمت

شود فاءیض بحظ و بهره خویش

ندارد در دو عالم هیچ تشویش

اول تقوى که بگریزد زعصیان

حلیم اندر بر جهال نادان

سوم خلق نکو سازد شعارش

زن صالح که در هر حال یاریش

دزدترین دزدها

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

اسرق السراق من سرق من صلاته یعنى لایتم رکوعها و سجودها.

دزدترین دزدها کسى است که از نماز خود مى دزد، از رسول خدا سؤ ال شد چگونه از نماز مى دزدد؟ فرمود: رکوع و سجود آن را تمام و کامل انجام نمى دهد.

زدزدان دزدتر باشد هر آنکس

بدزد از نماز آن دزد ناکس

بگفتندش چه کس دزد نماز است

که از الطاف خالق بى نیاز است

بگفت آنکو صلاتش نزد علام

رکوع و سجده اش ناید به اتمام

پس او را از نمازش جز ندامت

نباشد بهره فرداى قیامت

اعلام جنگ با خدا!

قال رسول الله صلى الله علیه و آله وسلم :

من آذى لى ولیا فقد ارصد لمحاربتى .

هر کس توهین و آزار به دوستان من بنماید، بتحقیق او آماده جنگ با من شده است .

کند بر دوستانم هر که توهین

زدستورات حق ننموده تمکین

شده آماده برجنگ با من

بتحقیق است او ما را چو دشمن

عمل بدون علم

قال رسول الله صلى الله علیه و آله :

من عمل على غیر علم کان ما یفسد اکثر مما یصلح .

کسیکه عمل کند بدون علم ، فساد کارش زیادتر از اصلاح آن است !

عمل هر کس بدون علم دارد

بجز خسران از آن چیزى ندارد

فساد آن بود، از خیر آن بیش بدین

سرمایه ، او باشد چو درویش ‍

گناه جلو چشم

قال رسول الله صلى الله علیه و آله :

اذا اراد الله بعبد خیرا جعل ذنوبه بین عینیه ممثله … و اذا اراد بعبد شرا انساه ذنوبه

زمانیکه اراده کند خداوند خیر به بنده اش برساند، گناهش را در مقابل چشمش قرار مى دهد، و آنگاه که شر بنده اش را بخواهد گناه را فراموش او مى کند.

خیر گر خواهد خدا بر بنده اش

بیند عصیان رفته و آینده اش

شرش ار خواهد زطغیان گناه

مى برد از یادش آثار گناه

در حضور چه کسى ؟

قال رسول الله صلى الله علیه و آله :

لا تنظر الى صغر الخطیئه و لکن انظر الى من عصیت .

بکوچکى گناه نگاه مکن و لیکن ببین در حضور چه کسى گناه مى کنى !

برگناه کوچکى منما نظر

تو مپندارى ندارد آن اثر

کن نظر نزد که بنمائى گناه

چون گناهت را خدا باشد گواه

 فضیلت علم

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :

فضل العلم احب الى من فضل العباده .

فضیلت علم نزد من بیشتر از فضیلت عبادت است .

مقام علم افضل از عبادت

بود در نزد من در بینهایت

مثال علم اندر بین مردم

که باشد چون قمر در بین انجم

از صورت در آتش

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :

و هل یکب الناس على مناخرهم فى النار الا حصائد السنتهم ؟.

آیا مردم را چیزى غیر از محصول و آثار زبان آنان ، از صورت در آتش ‍ مى اندازد؟!

جزا بر اهل نار است از زبانش

که او را افکند بر رو در آتش

زبان مر نوریان را نور بخشد

بهشت جاودان با حور بخشد

زبانیکه بود اینسان شعارش

رها هرگز مکن از کف مهارش

بدارین ار تو خواهى رستگارى

بکن مشغولش اندر ذکر بارى

وظیفه پدر

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :

حق الولد على الوالدان یحسن اسمه و ادبه ویضعه موضعا حسنا.

حق پسر بر عهده پدر آن است که اسم خوب برایش بگذارد و خوب ادبش ‍ کند و شغل و کار خوب براى او تهیه نماید.

پسر را بر پدر حق این چنین است

زدستورات پیغمبر همین است

کند او را ادب ، نیکش نهد نام

بشغل نیک بگمارد در ایام

حلم و علم

قال رسول الله صلى الله علیه و آله و سلم :

ما جمع شى ء الى شى ء افضل من حلم الى علم .

جمع نشده است دو چیزى که بهتر از حلم با علم باشد.

نگشته جمع اشیائى مکمل

زحلمى را که با علم است افضل

مسلم حلم باشد زینت علم

ندارد زیب و زینت علم بى حلم

منبع: غدیر