نویسنده: مریم منصوری
آزمایش‌های رایج ازدواج شامل آزمایش کنترل اعتیاد برای هر دو نفر، بررسی بیماری‌های مقاربتی از جمله سیفلیس و بررسی زوجین از نظر تالاسمی است. علاوه بر این، تزریق واکسن کزاز برای خانم‌ها و گذراندن کلاس مشاوره تنظیم خانواده برای زوجین الزامی است. در صورتی که زوجین با هم فامیل باشند یا در فامیل خود مشکلات و بیماری‌های وابسته به ارث دیگری داشته باشند می‌توانند آزمایش ژنتیک را هم انجام دهند.
آزمایش VDRL یا تشخیص سیفلیس
سیفلیس یک بیماری آمیزشی مسری است که به راحتی از زن به مرد یا از مرد به زن منتقل می‌شود، البته این بیماری می‌تواند از طریق مادر باردار مبتلا به نوزاد نیز سرایت کند. این باکتری به طور طبیعی فقط انسان را آلوده می‌کند. سیفلیس بیماری عفونی خطرناکی است و به راحتی دستگاه تناسلی، پوست و دستگاه عصبی مرکزی را درگیر می‌کند. علایم سیفلیس معمولا 3 تا 6 روز پس از تماس جنسی ظاهر می‌شود و به طور وسیعی در بدن پخش شده و سبب ضایعاتی در استخوان‌ها، چشم‌ها، مخاط، مفاصل و سیستم قلبی عروقی و عصبی مرکزی می‌شود که شامل زخم‌های قرمز و بدون دردی به نام شانکر روی بدن به خصوص آلت تناسلی در مردان، مهبل و گردن رحم در زنان و دهان یا مقعد در هر دو جنس است. از دیگر علایم این بیماری می‌توان به بزرگی غدد لنفاوی در گردن، زیر بغل یا کشاله ران، سردرد، گاهی اوقات تب، زوال ذهنی، ناتوانی جنسی، عدم تعادل و بیماری قلبی اشاره کرد. نوع دیگر سیفلیس، سیفلیس مادرزادی است. مادر مبتلا به سیفلیس می‌تواند جنین خود را آلوده کند و اگر این عفونت شدید باشد می‌تواند حتی به سقط جنین منجر شود. در نتیجه به منظور پیشگیری از این بیماری انجام آزمایش تشخیصی از طریق خون برای کلیه مردان در زمان ازدواج و خانم‌هایی که مجدد ازدواج می‌کنند اجباری است.
آزمایش اعتیاد
از آنجا که اعتیاد جزو ناهنجاری‌های اجتماعی محسوب شده و از نظر آماری تعداد زیادی از طلاق‌ها مربوط به اعتیاد یکی از زوجین است، شناسایی افراد معتاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، به خصوص اینکه فرد معتاد سعی در مخفی نگه داشتن اعتیاد خود دارد. به همین منظور نمونه‌گیری از ادرار باید در حضور ناظر و یا در حضور دوربین‌های مداربسته انجام شود. باید در نظر داشت جواب مثبت آزمایش حتما مبنی بر معتاد بودن فرد نیست زیرا مصرف برخی از داروها سبب مثبت شدن نتیجه آزمایش می‌شود. به عنوان مثال مصرف قرص ایبوپروفن می‌تواند سبب مثبت شدن تست حشیش شود یا مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌های خاص مانند آموکسی‌سیلین با تست هرویین و کوکایین تداخل می‌کند و یا مصرف ضد دردها، آنتی‌هیستامین‌ها و آب‌نبات‌های سرد می‌تواند موجب مثبت شدن تست آمفتامین شود. بنابراین به زوجین توصیه می‌شود حتی‌الامکان 72 ساعت قبل از آزمایش از مصرف این دسته از داروها خودداری کنند. نکته مهم و قابل توجه دیگر اینکه جواب منفی آزمایش نشان‌دهنده وضعیت فرد در چند روز اخیر است، در نتیجه اگر فردی معتاد باشد یا به‌صورت تفریحی از مواد مخدر استفاده کند می‌تواند با مصرف نکردن مواد در چند روز اخیر سبب منفی شدن نتیجه آزمایش خود شود. متاسفانه برای پنهان کردن مصرف مواد و کسب نتیجه منفی در تست، راه‌هایی رایج شده و به کار می‌رود. برای مثال گاهی افراد دست به رقیق کردن نمونه می‌زنند که البته به راحتی با بررسی کراتین و میزان اسیدیته ادرار قابل تشخیص است.
تلقیح واکسن کزاز
کزاز یک بیماری باکتریایی جدی است که به گرفتگی شدید عضلات، مشکلات تنفسی و حتی مرگ منجر می‌شود. اسپور باکتری کزاز معمولا در خاک و کود دیده می‌شود و از طریق هرگونه زخم، بریدگی، خراش، سوختگی و هرگونه شکاف در پوست وارد بدن شده و تکثیر می‌شود. بهترین راه مقابله با کزاز پیشگیری و تزریق واکسن است که در برنامه واکسیناسیون کشوری وجود داشته و در 2 ماهگی، 4 ماهگی، 18 ماهگی، 4 تا 6 سالگی به همراه واکسن بیماری‌های دیفتری و سیاه‌سرفه تحت عنوان واکسن ثلاث تزریق شده و پس از آن هر 10 سال یک بار همراه با واکسن دیفتری تزریق می‌شود، بنابراین اگر زوجین به خصوص خانم‌ها پس از 10 سال از آخرین تزریق واکسن آن را تمدید نکرده‌اند باید آن را تزریق کرده و کارت واکسن خود را دریافت نمایند. تزریق واکسن در خانم‌ها از آن جهت بیشتر مورد اهمیت است که ایمنی مادر به این بیماری می‌تواند نوزادش را نیز از ابتلا به کزاز نوزادی که به علت استفاده از وسایل آلوده حین زایمان و بریدن بند ناف، ختنه، سوراخ کردن گوش و… ایجاد می‌شود، مصون نگه دارد.
آزمایش تشخیص تالاسمی
تالاسمی نوعی کم خونی ارثی است که به دلیل اختلال در کارکرد گلبول‌های قرمز خون ایجاد می‌شود. این بیماری ارثی است؛ از کودکی آغاز شده و تا پایان عمر ادامه خواهد داشت.
تالاسمی آلفا :
چنانچه هموگلوبین فردی به میزان کافی پروتئین نوع آلفا را نداشته باشد فرد به تالاسمی آلفا مبتلا می‌شود. تالاسمی آلفا 4گونه دارد که با توجه به اثراتی که در بدن ایجاد می‌کند از خفیف تا شدید تقسیم‌بندی می‌شود.
تالاسمی بتا :
در افرادی که هموگلوبین، پروتئین بتا را به میزان کافی تولید نمی‌کند، تالاسمی بتا ایجاد می‌شود. دوگونه تالاسمی بتا وجود دارد که با توجه به اثرات آنها در بدن از خفیف تا شدید تقسیم‌بندی می‌شوند و عبارت‌اند از تالاسمی مینور و ماژور.
تالاسمی مینور :
در این حالت کمبود پروتئین به حدی نیست که سبب اختلال در عملکرد هموگلوبین شود. اما فرد به یک کم‌خونی خفیف مبتلا است که البته با کم خونی فقر آهن بسیار متفاوت است. باید بدانید ازدواج یک فرد مبتلا به تالاسمی مینور با افراد سالم و فاقد ژن تالاسمی هیچ مشکلی نه برای خود و نه برای کودکان آینده‌شان نخواهد داشت به جز اینکه ممکن است تا 25 درصد ژن تالاسمی از پدر یا مادر مبتلا به فرزندشان انتقال یافته و او نیز دارای ژن تالاسمی شود که البته به جز کمی کم‌خونی مشکل دیگری نخواهد داشت.
تلاسمی ماژور :
در این حالت کمبود پروتئین بتا در هموگلوبین بسیار شدید است و به کم‌خونی شدید می‌انجامد و از آنجا که مغز استخوان‌ها و طحال تلاش زیادی برای ساختن خون می‌کنند تا کمبود خون را جبران کنند در اثر تلاش زیاد بد فرم شده و دچار تغییراتی در شکل و اندازه می‌شوند. از آنجا که کمبود خون شدید است فرد نیاز به دریافت خون منظم و مراقبت‌های پزشکی فراوان دارد و هزینه هنگفتی را هم به خانواده و هم به سیستم بهداشتی‌درمانی تحمیل می‌کند. باید بدانید که تالاسمی ماژور نتیجه ازدواج دو فرد ناقل تالاسمی مینور با هم است و انجام این آزمایش‌ها به دلیل آن است که افراد ناقل تالاسمی مینور شناسایی شده و چنانچه هر دو نفر به آن مبتلا هستند سعی می‌شود با انجام مشاوره از ازدواج با هم صرف‌نظر کنند و در غیر این صورت چنانچه زوجین اصرار به ازدواج داشته باشند بهتر است با مشاوره تنظیم خانواده از بچه‌دار شدن جلوگیری کنند.
