رسول اکرم(ص):
علیکم بالقرع فانه یزید فی العقل و یکبر الدماغ
بر شما باد کدو چرا که عقل را افزون سازد و مغز را بزرگ نماید(کنزالعمال جلد10 صفحه44)
کدو گیاهی است قرآنی که در سوره صافات آیات 147 و 148 از آن یاد شده است این خوراک آسمانی گیاهی است یک ساله با برگهای پهن و سبز که روی سطح آن کرکهای نازکی فرا گرفته است.
گیاه کدو در انواع و اقسام، نظیر کدو سبز خورشتی، کدو زرد یا کدو تنبل و کدو قلیانی تنوع دارد.
در یکصد گرم کدو 94 درصد آب، 28 میلی گرم کلسیم و یک درصد گرم چربی موجود است. آب موجود در کدو منبع خوب تغذیه و آبرسانی به پوست صورت می باشد و از آنجا که گیاه کدو چربی بسیار کمی را در خود ذخیره دارد پس می تواند در رژیم های غذایی افراد چاق از آن هدیه آسمانی استفاده کرد و جزء گیاهانی است که خوردن آن باعث چاقی نمی شود. علاوه بر موارد یاد شده در گیاه کدو ویتامین هایی مانند B2-B1 و ویتامین C که از سایر منبع بیشتر است یافت می شود. ویتامین C موجود کدو باعث شکسته شدن رادیکالهای آزاد موجود در پوست شده و باعث شادابی آن می شود. از لحاظ طب قدیم کدو سرد و تر و خنک و مرطوب است و از لحاظ شیمیایی بدن را قلیایی می کند. به همین خاطر در پایین آوردن قند خون بسیار مفید است و به بیماران دیابتی توصیه می شود حتی در بعضی از بیماران ترکیب کدوی رنده شده به صورت خام در ماست و به عنوان پیش غذا تأثیر چشم گیری در کاهش قند خون دارد.
در قدیم از کدوی تنبل و کدوی قلیانی به عنوان ظروف استفاده می شد به طوری که محتویات داخل کدو را در می آوردند و پس از خوردن محتویات، پوسته خارجی که به همان شکل اولیه کدو باقی می ماند را در معرض آفتاب قرار می دادند و پس از خشک شدن کامل از آن به عنوان ظروف ادویه و حبوبات استفاده می کردند. همچنین در بعضی مناطق از آن به عنوان تزیین در خانه استفاده می نمودند.
تخم موجود در کدو برای کرمهای بدن و دفع آن مناسب است و عصاره پودر تخم کدو و عسل برای دفع کرم از بدن کودکان بسیار نافع است و نحوه استفاده آن را به این صورت است که مقدار 50 گرم تخم کدو را با عسل ترکیب نموده و آن را بخورید بعد از 4 یا 5 ساعت یک مسهل روده نظیر روغن کرچک را خورده، خواهید دید که کرمهای سرسخت بدن کودکان دفع می شود همچنین تخم کدو در درمان سرفه، زخمهای روده، مثانه، سوزش ادرار و مجاری ادراری مفید است.
بدلیل طبع سرد کدو این گیاه برای گرم مزاجان غذای خوبیست و در پائین آوردن طبع و حرارت بدن مناسب است. اگر کدوی سبز همراه با آب غوره یا سرکه خورده شده و در روغن زیتون تفت داده شود در خون سازی بدن موثر است. قرقره کردن آب کدو در دهان در تسکین درد دندان مفید است و خوردن خورشت کدو برای افراد سیگاری و کسانی که به ناراحتی های ریه مبتلا هستند توصیه می شود.
کدو به دلیل داشتن ویتامین C مانند اسکوربوت موثر است همچنین ویتامین C موجود در کدو برای تقویت چشم نیز مفید است.

مضرات کدو:

هر گیاهی علاوه بر مفید بودن می تواند مضراتی نیز داشته باشد و اسلام دین میانه روی است حتی در خوردن و آشامیدن، که در این مبحث به مضرات آن می پردازیم.
چون کدو خاصیت سرد و مرطوب دارد مصرف آن در مناطق گرم و حاره بسیار مفید است اما همین گیاه در مناطق شمالی و سردسیر و مخصوصاً برای افرادی که در این مناطق زندگی می کنند و طبع سردی دارند توصیه نمی شود مگر اینکه با ادویه جات گرم نظیر خردل، فلفل، سیر و نعنا تناول شود.

کدو در احادیث:

در روایات زیادی ذکر شده که پیامبر بوته کدو را بسیار دوست می داشت وقتی علت را از ایشان جویا شدند گفتند بوته کدو بوته برادرم یونس است این مفهوم در آیات 147 و 148 سوره صافات آمده است که خداوند در پی نجات یونس از شکم نهنگ و ضعف شدید ایشان بوته کدو را برایشان رویاند تا از آن تناول نموده و جانی تازه یابند خود این مطلب حائز اهمیت است که کدو با وجود کالری کم در ضعف شدید بدن موثر بوده و گیاهی است آسمانی چرا که در جایی از پیامبر و امام صادق(ع)نقل شده است که گیاه کدو برای تقویت حافظه انسان مفید است.
و در احادیث آمده است که پیامبر به حضرت علی(ع) می فرمایند:
علی(ع):کل الیقطین، فانه من اکلها حسن خلقه و نضر وجهه و هی طعامی و طعام الانبیا قلبی
پیامبر خطاب به امام علی(ع) می فرمایند:کدو بخور زیرا هر کس آنرا بخورد خوی ایشان نیکو و رویش شاداب می شود. آن خوراک من و پیامبران پیش از من است.
با دقت در این مباحث در میابیم آنچه از جانب خدا برای ما فرستاده شده بدون حساب و کتاب نبوده و در خلقت تمام غذاهای قرآنی فلسفه ای نهفته شده است. خوبست ضمن آشنایی با این مطالب این گیاه پر خاصیت را بیشتر در سفره هایمان جای دهیم .
منبع:نشریه روشنان، شماره12