1. دنیا به حد کفاف
«اترکوا الدنیا لأهلها فانه من اخذ منه فوق ما یکفیه اخذ من حتفه و هو لا یشعر.»
«دنیا را برای اهل آن واگذارید زیرا هر کس از دنیا بیش از حد کفافش برگیرد، در هلاک خویش می کوشد، در حالی که نمی داند.»
2. پیام جبرئیل امین علیه السلام
«أتانی جبرئیل فقال یا محمد عش ما شئت فانک میت و احبب ما شئت فانک مفارقه و اعمل ما شئت فانک مجزی به و اعلم ان شرف المؤمن قیامه باللیل و عزه استغناؤه عن الناس.»
«جبرئیل نزد من آمد و گفت: ای محمد هر چه می خواهی زندگی کن(اما بدان)که عاقبت خواهی مرد؛ هر چه را می خواهی دوست بدار(اما بدان)که از آن جدا خواهی شد؛ هر عملی می خواهی انجام بده(اما بدان)که جزایش را خواهی دید.
بدان که شرافت مؤمن قیامش در شب و عزت او بی نیاز دانستن خود از مردم است.»
3. محو گناهان
«اتق الله حیثما کنت و اتبع السیئه الحسنه تمحها و خالق الناس بخلق حسن.»
«هر کجا هستی تقوای الهی را رعایت کن و به دنبال گناه، کار نیکی کن تا آن را محو کند و با مردم با خلق خوش رفتار کن.»
4. بهترین اعمال
«احب الاعمال الی الله الصلاه لوقتها ثم بر الوالدین ثم الجهاد فی سبیل الله.»
«بهترین اعمال درنزد خدا، نماز خواندن در وقتش، سپس نیکی به والدین و سپس جهاد در راه خداست.»
5. حشر با ریاکاران
«احذر أن یری علیک آثار المحسنین و انت تخلو من ذلک فتحشر مع المرائین.»
«بر حذر باش از این که آثار نیکان درتو دیده شود، در حالی که از درون خالی باشی، زیرا در این صورت با ریاکاران محشور می شوی.»
6. فایده اخلاص
«اخلص دینک یکفیک القلیل من العمل.»
«دینت را خالص کن تا عمل اندک، تو را کافی باشد.»
7. حکمت ابتلاء
«اذا احب الله عبدا ابتلاه لیسمع تضرعه.»
«وقتی خدا بنده ای را دوست بدارد، او را مبتلا می کند تا تضرع او را بشنود.»
8. روا کنندگان حاجت
«اذا أراد الله بعبد خیرا صیر حوائج الناس الیه.»
«وقتی خدا بخواهد خیری را به بنده ای برساند حاجت های مردم را در دست او قرار می دهد.»
9. خودبینی مفید
«اذا اردت ان تذکر عیوب غیرک فاذکر عیوب نفسک.»
«هر گاه خواستی عیوب کسی را یاد کنی، عیوب خودت را یاد کن»
10. حریم نامحرم
«اذا استعطرت المرأه فمرت علی القوم لیجدوا ریحها فهی زانیه.»
«اگر زنی خود را معطر کند و بر گروهی بگذرد تا بوی او را دریابند، زناکار است.»
11. جایگاه خداترسی
«اذا خاف الله العبد اخاف الله منه کل شی ء و اذا لم یخف العبد الله اخافه الله من کل شی ء.»
«اگر بنده ای از خدای بترسد خدا همه چیز را از او بترساند و اگر بنده از خدا نترسد، خدا او را از همه چیز بترساند.»
12. راه کنترل غضب
«اذا عضبت فاسکت.»
«هر گاه غضب کردی، سکوت کن.»
13. عقوبت قدرنشناس
«اذا قالت المرأه لزوجها ما رأیت منک خیرا قط فقد حبط عملها.»
«وقتی زنی به شوهر خود بگوید: من از تو هرگز خیری ندیدم، عملش نابود می شود.»
14. معیار مؤمن بودن
«اذا سرتک حسنتک و ساءتک سیئتک فأنت مؤمن.»
«اگر کار نیکت تو را خوشحال و کار بدت تو را دلگیر کند، مؤمن هستی.»
15. نشانه های بدبختی
«أربع خصال من الشقاء ؛ جمود العین و قساوه القلب و بعد الأمل و حب البقاء.»
«چهار خصلت از نشانه های بدبختی است: خشکی چشم و قساوت قلب و طولانی بودن آرزو و حب بقاء.»
16. فایده ترحم و گذشت
«ارحموا ترحموا و اغفروا یغفر لکم.»
«رحم کنید تا به شما رحم کنند و ببخشید تا شما را ببخشند.»
17. آمادگی برای رفتن
«استعد للموت قبل نزول الموت.»
«قبل از آمدن مرگ، خودت را برایش آماده کن.»
18. دشمن پنهان
«اعدی عدوک نفسک التی بین جنبیک.»
«دشمن ترین تو، نفس توست که در میان دو پهلویت است.»
19.عاقل ترین مردم
«اعقل الناس اشدهم مداراه للناس.»
«عاقل ترین مردم کسی است که بیش از همه اهل مدارا با مردم باشد.»
20. فقط خدا
«اعلم أن الخلایق لو اجتمعوا علی أن یعطوک شیئا و لم یرد الله أن یعطیک لم یقدروا علیه أو یصرفوا عنک شیئا أراد الله أن یصیبک به لم یقدروا علی ذلک فاذا سئلت فاسأل الله و إذا استعنت فاستعن بالله.»
«بدان که اگر همه خلایق جمع شوند تا چیزی به تو بدهند و خدا اراده نکرده باشد آن چیز را به تو بدهد، نمی توانند آن را به تو دهند و اگر همه آنها بخواهند چیزی را که خدا خواسته به تو برسد از تو منع کنند، نمی توانند. پس وقتی چیزی می خواهی از خدا بخواه و هر گاه کمک می طلبی از خدا بطلب.»
21. برترین فضیلت ها
«أفضل الفضائل أن تصل من قطعک و تُعطی من حرمک و تصفح عمن ظلمک.»
«بهترین فضایل این است که با کسی که با تو قطع رابطه کرده، پیوند برقرار کنی، و به کسی که تو را محروم کرد، عطا کنی و از کسی که به تو ظلم کرد، در گذری.»
22. آسان شدن مرگ
«اقل من الذنوب یهن علیک الموت.»
«گناه کمتر کن تا مرگ بر تو آسان شود.»
23. اکرام علماء
«اکرموا العلماء فانهم ورثه الانبیاء فمن اکرمهم فقد اکرم الله و رسوله.»
«علماء را اکرام کنید؛ زیرا آنان وارثان پیامبرانند و هر که آنان را اکرام کند، خدا و پیامبر ـ صلی اللّه علیه وآله ـ را اکرام کرده.»
24. آسان ترین عبادت
«ألا أخبرکم بأیسر العباده و أهونها فی البدن، الصمت و حسن الخلق.»
«آیا شما را به آسان ترین و سبک ترین عبادت بر بدن خبر بدهم؟ سکوت و حسن خلق.»
25. گرسنگان روز قیامت
«ان أکثر الناس شبعا فی الدنیا اطولهم جوعا یوم القیامه.»
«کسی که در دنیا از همه مردم سیرتر است، در روز قیامت از همه گرسنه تر خواهد بود.»
26. قطع روزی
«انّ الرجل لیحرم الرزق بالذنب یصیبه و لایرد القدر الاّ الدعاء و لا یزید فی العمر الاّ البر.»
«انسان به سبب گناه از رزق محروم می شود و تقدیر بر نمی گردد مگر به دعا کردن و عمر طولانی نمی شود، مگر با نیکی کردن.»
27. اثر صدقه دادن
«انّ الصدقه لتطفی غضب الرب و تدفع میته السوء.»
«صدقه خشم خداوندرا خاموش و مرگ بد را دفع می کند.»
28. اثر ویرانگر عجب
«إنّ العجب لیحبط عمل سبعین سنه.»
«عجب (خودپسندی و غرور)، اعمال نیک هفتاد ساله را نابود می کند.»
29. فرو نشاندن غضب
«انّ الغضب من الشیطان و ان الشیطان خلق من النار و انما تطفأ النار بالماء فاذا غضب احدکم فلیتوضأ.»
«غضب از شیطان است و شیطان از آتش خلق شده و آتش با آب خاموش می شود، پس هر گاه یکی از شما غضبناک شد، وضو بگیرد.»
30. آب کننده گناهان
«إن حسن الخلق لیذیب الخطیئه کما تذیب الشمس الجلید.»
«خوش خلقی، گناه را محو می کند، همان طور که خورشید یخ را آب می کند.»
31. دست برداشتن از حرام
«إنک لا تدع شیئا اتقا الله الاّ اعطاک الله خیرا منه.»
«اگر به سبب تقوای الهی از چیزی دست بکشی، خدا بهتر از آن را به تو می دهد.»
32. برکت میهمان
«الضیف یأتی برزقه و یرتحل بذنوب القوم، یمحص عنهم ذنوبهم.»
«میهمان رزق خود را(با خود) می آورد و گناهان اهل خانه را (با خود)می برد و گناهان آنان را پاک می کند.»
33. ازدواج در سن جوانی
«أیّما شاب تزوج فی حداثه سنه عج شیطانه یا ویله عصم منی دینه.»
«هر جوانی که در آغاز جوانی ازدواج کند، شیطانش فریاد می زند: وای بر او، که دین خود را از دست من حفظ کرد.»
34. انتقام خداوند
«یا أیّها الناس اتقوا الله فوالله لایظلم مؤمن مؤمنا الا انتقم الله تعالی منه یوم القیامه.»
«ای مردم! تقوای خد را رعایت کنید، به خدا قسم مؤمنی که به مؤمن دیگر ظلم کند، خداوند در روز قیامت از او انتقام می گیرد.»
35. پدر دوم
«الأکبر من الاخوه بمنزله الأب.»
«برادر بزرگتر، به منزله پدر است.»
36. تعریف ایمان
«الإیمان معرفه بالقلب و قول باللسان و عمل بالأرکان.»
«ایمان عبارت است از معرفت قلبی و گفتار زبانی و عمل جوارحی.»
37. توبه فراوان
«توبوا إلی الله تعالی فأنّی أتوب إلیه کل یوم مائه مرّه.»
«به سوی خدای متعال توبه کنید، همانا من در هر روز صد بار به سوی او توبه می کنم.»
38. تب و بیماری
«الحمی حظ کل مؤمن من النار و حمی لیله تکفر خطایا سنه.»
«تب نصیب هر مؤمن از آتش است و تب یک شب، گناهان یک سال را پاک می کند.»
39. زنا کردن چشم
«زنا العینین النظر.»
«زنای چشمان، نگاه (حرام) است.»
40. نابود کنندگان اعمال نیک
«سته اشیاء تحبط الاعمال: الاشتغال بعیوب الناس و قسوه القلب و حب الدنیا و قله الحیاء و طول الأمل و ظالم لا ینتهی.»
«شش چیز است که اعمال را نابود می کند: مشغول شدن به عیوب مردم، قساوت قلب، دوستی دنیا، کمی حیا، بلندی آرزو و ظالمی که کوتاه نیاید.»
نهج الفصاحه
