حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود:

طُوبى لِمَنْ ذَکَرالْمَعادَ، وَ عَمِلَ لِلْحِسابِ، وَ قَنَعَ بِالْکَفافِ، وَ رَضِىَ عَنِ اللَّهِ. «1»

خوشا به حال کسى که به یاد قیامت و روز بازگشت باشد و براى حساب کار کند و به اندازه خویش در باب روزى قناعت ورزد و از حضرت حق راضى و خشنود باشد.

حضرت على علیه السلام در خطبه قاصعه مى‏فرماید:

وَ لکِنَّ اللَّهَ سُبْحانَهُ جَعَلَ رُسُلَهُ اولى قُوَّهٍ فى عَزائِمِهِمْ، وَ ضَعَفَهً فیما تَرَى الأْعْیُنُ مِنْ حالاتِهِمْ، مَعَ قَناعَهٍ تَمَلأُ القُلُوبَ وَ الْعُیُونَ غِنىً وَ خَصاصَهٍ تَمْلَأُ الأْبْصارَ وَ الأْسْماعَ أذىً. «2»

ولى خداوند پاک پیامبرانش را در تصمیم‏هایشان نیرومند و قوى و از نظر برنامه‏هاى ظاهرى ضعیف قرار داد، با قناعتى که از بى‏نیازى چشمها را پر مى‏کرد و تهیدستى و فقرى که دیده‏ها و گوش‏ها را از آن مملو مى‏ساخت.

و نیز فرموده است:

ألْهِمْ نَفْسَکَ الْقُنُوعَ. «3»

قناعت را به خورد نفس بده.

نِعْمَ حَظُّ الْمَرْءِ الْقَناعَهُ. «4»

چه نیکوست لذّت مرد را قناعت!

انْتَقِمْ مِنْ حِرْصِکَ بِالْقُنُوعِ کَما تَنْتَقِمُ مِنْ عَدُوِّکَ بِالْقِصاصِ. «5»

از حرصت با قناعت انتقام بگیر، چنانکه از دشمنت با قصاص انتقام مى‏گیرى.

أشْکَرُالنّاسِ أقْنَعُهُمْ، وَ أکْفَرُهُمْ لِلنِّعَمِ أجْشَعُهُمْ. «6»

شاکرترین مردم قانع‏ترین آنان و ناسپاس‏ترینشان نسبت به نعمت‏ها طمع کارترین آنهاست.

کَفى بِالْقِناعَهِ مُلْکاً وَ بِحُسْنِ الْخُلْقِ نَعیماً. «7»

پادشاهى در قناعت است و حسن خلق نعمت بزرگى است.

ما أحْسَنَ بِالإْنْسانِ أنْ یَقْنَعَ بِالقَلیلِ وَ یَجُودَ بِالْجَزیلِ. «8»

چه نیکوست انسان را که به اندک قانع باشد و به بیشتر جود و احسان نماید.

مَنْ قَنَعَتْ نَفْسُهُ، أعانَتْهُ عَلَى النَّزاهَهِ وَ الْعِفافِ. «9»

کسى که نفسش آراسته به قناعت شود، در پاکى و عفّت به کمک صاحبش بر خواهد خاست.

مِنْ شَرَفِ الْهِمَّهِ لُزُومُ الْقَناعَهِ. «10»

از بلندى همّت، ملازمت با قناعت است.

مِنْ عِزِّ النَّفْسِ لُزومُ الْقِناعَهِ. «11»

از عزّت نفس التزام به قناعت است.

الْقِناعَهُ سَیْفٌ لَایَنْبُو. «12»

قناعت شمشیرى است که کند نمى‏شود.

خِیارُ امَّتِى الْقانِعُ، وَ شِرارُهُمُ الطّامِعُ. «13»

بهترین امّتم قانع و بدترین آنها طمع ورز است.

امام باقر علیه السلام مى‏فرماید:

امام على بن ابیطالب علیه السلام از خرمایى نوش جان فرمود، سپس آب میل فرمود، آنگاه به شکمش زد و گفت: آن کس که شکم او را به آتش ببرد از خدا دور باد.

(1)- نهج البلاغه: حکمت 44؛ وسائل الشیعه: 3/ 254، باب 75، حدیث 3558.

(2)- نهج البلاغه: خطبه 234؛ بحار الأنوار: 14/ 469، باب 31، حدیث 37.

(3)- بحار الأنوار: 75/ 8، تتمه باب 15، حدیث 64.

(4)- بحار الأنوار: 74/ 232، باب 8؛ تحف العقول: 83.

(5)- مستدرک الوسائل: 12/ 62، باب 64؛ غرر الحکم: 391، حدیث 8981.

(6)- بحار الأنوار: 74/ 424، باب 15، ذیل حدیث 40؛ الارشاد، شیخ مفید: 1/ 304.

(7)- نهج البلاغه: حکمت 229؛ بحار الأنوار: 68/ 345، باب 86، ذیل حدیث 2.

(8)- غرر الحکم: 376، حدیث 8483.

(9)- مستدرک الوسائل: 15/ 233، باب 10، ذیل حدیث 18095؛ غرر الحکم: 318، حدیث 7347.

(10)- غرر الحکم: 391، حدیث 8999.

(11)- غرر الحکم: 392، حدیث 9026.

(12)- بحار الأنوار: 68/ 96، باب 62، ذیل حدیث 61؛ غرر الحکم: 391، حدیث 8978.

(13)- کنز العمال: 3/ 391، حدیث 7095؛ الجامع الصغیر: 1/ 614، حدیث 3972.