احادیث قدسى احادیثى هستند که رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) – آنها را از قول خداوند تبارک و تعالى بیان فرمودهاند، در واقع وحى هستند اما از جمله آیات قرآن نمىباشند.
شرط قبولى نماز
خداى تعالى فرماید:
همانا نماز آنکس را قبول میکنم که براى عظمتم فروتنى کند، و بیاد من روز خود را شب کند، و دلش آکنده از ترس من باشد، و بخاطر من خود رااز خواهشها و تمالات نفس باز دارد، و خود را بربندگانم بزرگ نشمارد.
و بجهت من سیر کند گرسنه را و بپوشاند برهنه را و رحم کند بلا رسیده را و غریب را جاى دهد. و نور چنین شخصى مانند خورشید تابان در آسمان میدرخشد.و در تاریکیهاى روشنائى و در نادانیها شناخت و علمى برایش قرار دهم و قسم بعزتم که او را حفظ میکنم و فرشتگانم از او محافظت نمایند.چون مرا بخواند در جواب او لبیک گویم چون از من سوال نماید عطا میکنم، و مثل او در میان مردم مانند فردوس است در بهشت که هرگز نهرهاى او خشک نمىگردد و میوههاى آن نمىپوسد.
نمازهاى پنجگانه
رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) وارد مسجدى شد که گروهى از یاران آنحضرت آنجا بودند، پیامبر فرمود: آیا هیچ میدانید که پروردگارتان چه فرموده و چه دستور داده است؟گفتند: خدا و پیامبرش بهتر میداند، فرمود: همانا پروردگارتان میفرماید:
هر کس محافظت نمازهاى پنجگانه را بنماید و آنها را در اول وقت بجا آورد، در قیامت ملاقاتم کند در حالیکه براى او نزد من عهدى است که داخا بهشتش کنم.
هر کس آنها را در وقت بجا نیاورد و محافظت بر آنها نداشته آن دیگر بخودم مربوط است اگر بخواهم عذابش میکنم و اگر بخواهم مىآمرزم.
برات نمازگذاران
خداى تبارک و تعالى را فرشته ایست بنام سخائیل که وقت هر نمازى برات براى نمازگذاران از خداوند جهان دریافت میکند.صبح که مومنان برخیزند و وضو سازند و نماز فجر، گذارند، براتى از خداى عزوجل براى آنها بگیرد که در آن نوشته است:
منم خداى باقى، بندهها و کنیزانم شما را در پناه خود دارم.بعزت خود سوگند که شما را وانگذارم و گناهان شما تاظهر آمرزیده است.
و چون ظهر برخیزند وضو و نماز بجا آورند برات دومى از خدا براى آنها بگیرد که نوشته:
اى بنده هایم و کنیزانم منم خداى توانا، سیات شما را بدل به حسنات کردم و سیات شما را آمرزیدم و شما را برضاى خود در دار الجلال وارد کردم.
وقت عصر که به وضو و نماز برخیزند برات سومى از خداوند براى آنها بگیرد که نوشته:
اى بندگانم و اى کنیزانم منم خداى جلیل که یادم محترم است و سلطنتم بزرگست.
بدنهاى شما را بر آتش حرام کردم و شما را به مساکن ابرار در آوردم و برحمت خود شر بدان را از شما دفع کردم.
و چون وقت نماز مغرب بیاید و برخیزند وضو بگیرند و نماز بخوانند برات چهارمى از خداى عزوجل براى بگیرد که در آن نوشته:
اى بندهها و کنیزانم! منم خداى جبار کبیر متعال که فرشتگانم خوشنود از طرف شما بالا آمدند و بر من حق است که شما را خوشنود کنم.و روز قیامت آرزوى شما را برآورم.
و چون وقت نماز عشاء رسد و برخیزند که وضو بسازند و نماز بجا آرند برات پنجمى از خداى عزوجل براى آنها بگیرد که در آن نوشته:
منم خدائیکه جز من معبود حقى نیست و پروردگارى جز من نباشد.بنده هایم و کنیزانم! در خانه خود تطهیر کردید و بخانه من آمدند، و در ذکر من اندر شدید، و حق مرا شناختید و فرائضم را اداء کردید.تو را اى سخائیل با فرشته گان دیگرم گواه میگیرم که من ار آنها راضیم.
نماز شب
خداوند بحضرت داود وحى کردن که:
اى داود! در تاریکى شب سحرگاهان استغفار کن و طلب آمرزش بنما.
اى داود! هرگاه تاریکى شب ترا فراگرفت مگاه کن به ستارگان بلند در آسمان و تسبیح مرا بگو و بسیار بیاد من باش که منهم تو را یاد مىکنم.
اى داود! همانا پرهیزکاران شبها را نمىخوابند و بخواندن نماز بسر مىبرند و روزشان را سپرى نمىکنند مگر بذکر من.
اى داود! همانا عارفین دیدگانشان را سرمه بیدارى میکشند، و در دلهاى شب بپاخیزند و خشنودى مرا طلب کنند.
اى داود! هر کس نماز شب بخواند براى خاطر من در حالیکه مردمان بخواب هستند فرشتگان را امر مىکنم که براى او استفار کنند، بلکه هرتر و خشکى که در عالم است برایش دعا و طلب عفو کند، و بهشت مشتاق او میگردد.
اى داود!بشنو آنچه را که مىگویم: و من حق را میگویم: بدرستیکه من مهربانترم بر بندهگناه کارم بیشتر از خود او براى خودش و من دوست دارم بنده خودم را براى اینکه او مرا دوست دارد و من از او شرم دارم ولى او از من حیا نمىکند و نافرمانى مرا مىنماید.
مناجات در دل شب
در ضمن مناجات خدا با موسى بن عمران: این بود که باو فرمود:
اى پسران عمران! اگر ببینى آنانرا که نماز میخوانند در تاریکى شب و خود را بمن نزدیک مىنمایند بحدیکه گوئى مرا مىبینند و مرا مخاطب قرار میدهند و با من سخن میگویند، و من آنان را عزیز و بزرگ میکنم.
اى پسران عمران! دروغ میگویند کسیکه گمان میکند که او مرا دوست دارد ولى در تاریکى شب میخوابد و یاد من نمیکند، چگونه مگرنه اینست که هر دوستى خلوت با دوست را میخواهد من اى پسر عمران چون شب شود بر دوستانم متوجه شوم دیده آنها را بر دلشان نهم و کیفرم برابر چشمشان مجسم کنم و مرا مشاهده کنند، و با من حضورى گفتگو نمایند.
اى پسر عمران! از دلت بمن خشوع بده و از بدنت خضوع، و از دو چشمت براى من اشک بریز، سپس مرا در دل شبهاى تاریک بخوان که مرا نزدیک و پاسخ دهنده مىیابى.
راز و نیاز در دل شب
از رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) روایت شده که چون ینده در نیمه شب تار، با خداى خود خلوت کند و راز و نیاز نماید، پروردگار متعال نورى در دلش جاى دهد.و چون گوید: یا رب! یا رب! پروردگار بزرگ او را ندا کند:
لبیک بنده من! بخواه تا بتو بدهم، با من توکل کن تا تو را کفیت کنم سپس خداوند بفرشتگانش فرماید:
اى فرشتگانم! ببینید بندهمرا در دل شب تار.با من خلوت کرده و بیهودگان در بازى و غفلتند و بخواب اندرند.گواه باشید که من او را آمرزیدم.
چه سختیها مىکشد
هرگاه که بندهاى براى نماز شب برخیزد، و خواب بروى غلبه کند چندانکه او را براست و چپ کشاند و گاهى چانهاش به سینهاش رسد، حقتعالى امر فرماید که درهاى آسمان را بگشایند و فرشتگان را ندا دهد که:
نظر کنید به بنده من که در راه تقرب و نزدیکى بمن چه سختیها میکشد در چیزیکه بر روى واجب نساختهام با امید سه چیز: یا گناهش را بیامرزم، یا توبه روزیش گردانم، و یا رزق روزى او زیاد کنم.اى فرشتگان! شما را گواه میگیرم که من همه را بدو عطا کردم.
شب زنده داران
از حضرت رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم) روایت شده که در جنات عدن اسبهاى ابلقى است که زینهائى از یاقوت وزبرجد دارند، و داراى بالها باشند، نه سرگین اندازند و نه ادرار کنند، دوستان خدا بر آنها سوار شوند و در بهشت به هر کجا بخواهند پرواز کنند.سپس اهل بهشت آنها را صدا کنند کهاى برادران! شما با ما انصاف نکردید.(که شفاعت کنید تا ما نیز بمقام شما برسیم).
سپس گویند: پروردگارا! چگونه شده است که اینها باین مقام رسیدهاند؟آنگاه فرشتهاى از عرش جواب گوید که:
اینان کسانى بودند که شب زنده دارى کردند و شما میخوابیدید اینان روزه دار بودند و شما افطار میکردند، و بخاطر خداوند از اموال خویش صدقه دادند و انفاق کردند، اما شما بخل ورزیدید اینان زیاد به یاد خدا بودند و سستى در ذکر نکردند و از خوف خدا گریه مىکردند و نسبت بدیگران میگردند.
عظمت مساجد
خداى تعالى فرماید:
مساجد خانههاى من در روى زمین اند، براى اهل آسمان روشنى بخشند همچنانکه ستارگان براى اهل زمین میدرخشند، خوشا بحال کسى که مساجد خانههاى او باشد.خوسا بحال آنکه در خانهاش طهارت کند سپس مرا در خانهام (مسجد) زیارت نماید.
و بر میزبان است که مهمان را گرامى دارد.آگاه باش به آنانکه در تاریکیهاى شب به طرف مسجدها روانند مژده ده که در قیامت با نورى درخشان خواهند بود.
ادب در مسجد
خداوند بعیسى وحى فرمود:
به بنى اسرائیل بگو: که داخل نشوید در خانهاى از خانههاى من مگر با چشمهاى گریان و دلهاى پاک و دستهاى پاکیزه، و خبر ده ایشان را که من اجابت نمىکنم دعاى یکى از ایشان را درحالیکه نزد او حق کسى باشد