«کسی که پزشکی را بدون کتاب مورد مطالعه قرار دهد، در دریایی ناشناخته حرکت می‌کند، اما کسی که پزشکی را بدون بیمار مورد مطالعه قرار دهد، اصلاً وارد دریا نمی‌شود» .
سِر ویلیام اوسلر (پزشک و استاد دانشکده‌ی پزشکی)
اسناد تاریخی نشان می‌دهند که اجداد ما دانش نسبتاً خوبی در مورد جراحات و بیماریها داشتند. با این حال، برخی روش‌های درمانی که آنها استفاده می‌کردند، حداقل جای سؤال دارد. در این مقاله، به چند درمان پزشکی عجیب، باور نکردنی، و غیر متعارف که در قدیم توسط مردم مورد استفاده قرار می‌گرفت، نگاهی می‌اندازیم که حتی باور نخواهیدکرد که امروزه این درمان‌ها دنبال می‌شوند.
گفته‌ی فوق قیاس به جایی است از اینکه چگونه درمانگران و پزشکان دوران باستان کار می‌کردند. اگر چه بسیاری از ما در مورد زندگی در طول دوران رنسانس اروپا و یا قایقرانی با وایکینگها، هر از گاهی خیال‌پردازی می‌کنیم، اما جنبه‌ای از دوران باستان وجود دارد که برداشت و احساستان را نسبت به مراقبت‌های بهداشتی گذشته به طور کامل تغییر خواهد داد. اگر می‌توانستید به گذشته سفر کنید، تنها با یک نگاه به شیوه‌های پزشکی گذشتگان، موجب فریاد و التماستان برای بازگشت به زمان حال می‌شد.
نظر به اینکه مردم این دوره‌ی زمانی، اولین کسانی بودند که برای بیماریهای مختلف روش‌های مختلف درمانی را کشف می‌کردند، آزمایش کردن بسیار رواج داشت. بدون هیچ مرجع خاصی، هر چیز و هر کاری را با اقدامی ناموجه و احمقانه روی درمان بیماران خود مورد استفاده قرار می‌دادند، و اغلب بجای درمان بیمار، صدمه‌ی بیشتری به او وارد می‌ساختند و یا در کل ضرر این کار بیشتر از نفعش بود. شانس زنده ماندن بیمار همیشه در حاله‌ای از ابهام بود، و به احتمال بسیار زیاد داروهای مورد استفاده برای درمان، برخی مواد تشکیل دهنده بسیار منزجر کننده‌ای را شامل می‌شد. اینک 19 شیوه‌ی پزشکی باستانی، که مطمئناً کمی موجب ناراحتی و به هم خوردگی حال شما می‌شود، را برایتان فراهم ساخته‌ایم.
شیوه‌های پزشکی عجیب و غریب و ترسناک دوران باستان
حجامت
بعقیده‌ی پزشکان دوران باستان، بدن از چهار ماده‌ی اصلی ـ صفرای زرد، صفرای سیاه، بلغم و خون ـ تشکیل شده است و حفظ تعادل بین این چهار ماده، کلید سلامت بدن می‌باشد. بنابراین، افراد مبتلا به تمام انواع بیماریها اغلب دلیل آن را داشتن خون بیش از حد تشخیص می‌دادند. برای درمان این مشکل، پزشک صرفاً ورید بیمار را بریده و مقداری از خون او را به درون یک کاسه تخلیه می‌کرد. اگر چه چنین درمانی با کمی بی‌دقتی می‌توانست منجر به مرگ بیمار شود، اما عمل حجامت به خوبی تا قرن 19 ادامه یافت، به طوریکه حتی آرایشگران چنین خدماتی را به همراه اصلاح و کوتاهی مو ارائه می‌کردند. این نوع درمان هنگامی که در نهایت ثابت شد که ضرر آن بیش از نفعش است، متوقف گردید. با این حال، در موارد نادر، امروزه هنوز هم حجامت کنترل شده از طریق استفاده از زالو انجام می‌شود.
درمان به وسیله‌ی جمجمه
نقش پزشکان سومری یا بابلی دوران کهن را اغلب کشیشان یا جن‌گیران برعهده داشتند، و همینطور درمانی که تجویز می‌کردند بر مبنای سحر و جادو بنا شده بود. در اغلب موارد، اینگونه تصور می‌شد که بیماری در اثر تسخیر ارواح رخ می‌دهد. جهت تحت کنترل در آوردن و خارج نمودن روح، دکتر از بیمار می‌خواست که به مدت یک هفته با جمجمه‌ی یک انسان بخوابد. جهت رعایت احتیاط بیشتر در برابر روح، حتی ممکن بود از بیمار خواسته شود هر شب هفت مرتبه جمجمه را بلیسد و ببوسد.
درمان هموروئید یا بواسیر
پیش از قرن 12، تصور می‌شد که بواسیر به این علت به وجود می‌آید که فرد بیمار انسان با ایمان و دینداری نبوده است. بنابراین اگر کسی از بخت بد به این بیماری دچار می‌شد، به یک صومعه فرستاده می‌شد، در صومعه راهبان به وسیله‌ی فشار یک میله‌ی آهنی داغ به داخل مقعد شخص بیچاره، او را درمان می‌کردند. در نهایت، در قرن 12 پزشکی یهودی این بیماری را مورد مطالعه قرار داد و اثر بخشی این درمان را زیر سؤال برد. او برای آن یک جایگزین ساده‌تری را پیشنهاد داد: فرو رفتن در حمام آب گرم به مدت طولانی درد را تسکین می‌دهد. این نوع درمان حتی امروزه نیز به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جیوه
امروزه، بسیاری از ما می‌دانیم که جیوه برای بدن ما بسیار سمی است. با این حال، این عنصر زمانی به عنوان یکی از مؤثرترین داروها برای طیف وسیعی از بیماریها به حساب می‌آمد. ایرانیان و یونانیان دوران باستان جیوه را به بیماران می‌دادند تا بنوشند و یا آن را به عنوان پماد بر روی بدنشان بمالند. چینی‌ها از ترکیبات جیوه استفاده می‌کردند به این باور که موجب افزایش نیروی حیاتی و یک زندگی طولانی می‌شود. تا پایان قرن 19، این فلز همچنین جهت درمان بیماریهای مقاربتی مانند سفلیس استفاده می‌شد. تعجبی ندارد که بسیاری از بیماران به دلیل صدمات وارده به کلیه و کبد ناشی از مسمومیت جیوه فوت می‌کردند.
تجویز آدم خواری
در دوران باستان، این گونه می‌پنداشتند که خوردن جسد یک فرد مرده، سرزندگی و نیروی حیاتی را افزایش می‌دهد. به افراد مبتلا به سردرد، جوش یا دمل، گرفتگی عضلات، و غیره، اغلب معجونی حاوی خون، استخوانها و یا گوشت انسان تجویز می‌شد. رومیان دوران باستان مومیایی‌هایی را که از مصریان به یغما برده بودند را آسیاب کرده، و پودر آنها را به داروهای مختلف اضافه می‌کردند. این عمل وحشتناک به خوبی تا قرن 17 ادامه یافت، بطوریکه شایعه شده بود چارلز دوم پادشاه بریتانیا دمنوشی از الکل و پودر جمجمه‌ی انسان را می‌نوشید.
مرهم یا پماد مدفوع
مصریان دوران باستان به دلیل سیستم‌های پزشکی خوب برنامه‌ریزی شده‌ی خود شهرت داشتند. با این حال، درمان‌هایی که توسط این پزشکان تجویز می‌شد، بسیار مشکوک و مبهم بودند. به عنوان مثال، خون مارمولک و موش مرده اغلب به عنوان پماد موضعی مورد استفاده قرار می‌گرفت، در حالی که به زنان برای افزایش میل جنسی‌شان بزاق اسب داده می‌شد. با این حال، بدترین رویه‌ی آنها احتمالا وارد کردن مدفوع حیوانات و انسان در تمام انواع دارو بود. مدفوع گوزن، سگ، و الاغ، جهت محافظت از فرد در برابر ارواح خبیثه به خصوص مورد ستایش قرار می‌گرفت. نوعی درمان پزشکی مربوط به زمان ملکه ویکتوریا معجونی بود که از پیرگیاه groundsel، تره فرنگی، فضله‌ی غاز، فضله‌ی مرغ و پیه یا چربی گراز برای درمان سوختگی تهیه می‌شد.
درمان به وسیله‌ی نیش زنبور
شیوه‌ای که صدها سال انجام می‌شده و تا به امروز ادامه داشته، استفاده از زهر زنبور عسل برای درمان مشکلاتی مانند تبخال، آرتروز و روماتیسم بوده است. پزشکان عمداً زنبور عسل را مجبور می‌کردند تا نزدیک بینی و دهان بیمار را نیش زده تا به وسیله‌ی آن بسیاری از بیماریها درمان شوند. با این حال، تاکنون هیچ شواهد علمی جهت اثبات این نوع درمان وجود نداشته است.
لارو درمانی
لارو درمانی معمولاً برای زخم‌های جراحی که التیام نیافته بودند، مورد استفاده قرار می‌گرفت و تقریباً در طول تاریخ بشر از این نوع درمان استفاده می‌شده است . روش درمان شامل قرار دادن لاروهای زنده بر روی زخم‌های باز بود، تا از بافتهای مرده تغذیه کرده و به بهبود زخم کمک نمایند. چیزی که تعجب آور است، اینست که این درمان به تدریج در میان پزشکان مدرن از محبوبیت خاصی برخوردار گردیده است.
برش قسمتی از مغز یا لُب برداری
یکی از بحث برانگیزترین شیوه‌های پزشکی در تاریخ بشر، این روش درمانی است که حتی مخترع آن موفق به کسب جایزه نوبل شد. این شیوه برای درمان مشکلاتی مانند اسکیزوفرنی و یا حتی اضطراب و افسردگی مورد استفاده قرار می‌گرفته و تا دهه 1930 بسیار معروف بود. این روش درمانی شامل وارد کردن یک سوزن و یا جسمی نوک تیز از میان پشت کاسه چشم، و حرکت آن به اطراف برای رسیدن به ناحیه‌ی سمت راست مغز بود و گاهی اوقات باعث آسیبهای مغزی می‌شد. تا زمانی که در دهه‌ی 1950 به این شیوه‌ی درمانی خاتمه داده شد، 70000 نفر تحت این روش درمانی قرار گرفته بودند. امروزه شیوه‌ای مشابه بنام لوبکتومی یا قطعه برداری جهت درمان موارد صرع انجام می‌شود.
خوردن ماهی زنده
در هند، به مدت بیش از 150 سال است که خانواده‌ای خوردن ماهی زنده را به بیماران مبتلا به آسم، تجویز می‌کنند. درمان شامل، فروبردن ماهی زنده کوچک همراه با یک داروی سری و مخفی گوی شکل به درون گلوی بیمار است. این نوع درمان بایستی به دنبال یک رژیم غذایی سخت به مدت 45 روز ادامه داشته باشد. با وجود آنکه این درمان هیچ اعتبار علمی ندارد، بیش از نیم میلیون نفر هرساله این نوع درمان را برمی‌گزینند.
درمان‌هایی برای کودکان سرکش
در طول قرن 19، مردم احتمالاً از کنترل و رسیدگی به کودکان نافرمان و بی‌ادب بسیار خسته شده بودند. و به همین دلیل است که مقدار زیادی «شربت و قرص‌های مکیدنی آرام‌بخش» برای آرام کردن کودکان دردسرآفرین ساخته شده بود. هرچند، تنها اشکال این محصولات این بود که حاوی مقدار زیادی مواد مخدری همچون مرفین، کلروفرم، کدئین، هروئین، تریاک و حشیش بودند. با وجود تمام این مواد، این دارو مطمئناً مؤثر واقع می‌شد، البته تا زمانی که برای کسی مهم نبوده باشد که فرزندانش به آن معتاد شده و یا از مصرف بیش از اندازه‌ی آنها فوت کند.
درمان‌هایی به وسیله‌ی برق برای ناتوانی جنسی
در اواخر قرن 19، پدیده‌ای جدید به نام «الکتریسیته» به انسان عامی معرفی شد. با نگاهی به کاربردهای مختلف الکتریسته، مردم طبیعتاً تصور می‌کردند که می‌توان از آن جهت حل مشکلات موجود در اتاق خواب استفاده کرد. در آن زمان، تعداد زیادی تخت، کمربند، و دستگاه‌های دیگر برقی ساخته شدند و مبلغ داشتن توانایی بازگرداندن «قوای جنسی مرد» بودند. لازم به گفتن نیست که احتمالاً پس از آنکه مردان تجربیات ناخوشایند جریان برق را در نواحی تحتانی خود متحمل شدند، این دستگاه‌ها به زودی با شکست مواجه گردیدند.
ادرار درمانی
ادرار درمانی فرم بسیار محبوب طب جایگزین حتی امروزه بوده است که سال‌هاست در سرتاسر جهان مردم آن را انجام می‌دهند، اعتقاد بر این است که نوشیدن ادرار خود، زدن آن به پوست‌تان یا استفاده از ادرار برای تنقیه می‌تواند فهرست گسترده‌ای از بیماریها را درمان سازد، و نشاط و سرزندگی بدن انسان را افزایش دهد. به لحاظ علمی، هیچ مدرکی دال بر اینکه نوشیدن و یا حمام کردن در ادرار اثری داشته باشد، غیر از آنکه باعث بد بو شدن شما می‌شود، وجود ندارد. با این حال، این نوع درمان هنوز هم به شدت دنبال می‌شود.
دیگر درمان‌های پزشکی وحشتناک دوران باستان
• برای کشیدن دندان بدون داشتن درد، پزشکان توصیه می‌کردند که با یک سوزن شپشک‌های چوب را سوراخ کرده و آنها را در دندان آسیب دیده نگه دارند.
• شربت تهیه شده از وزغ زنده‌ی در حال جوشیدن در آب همراه با کره، درمان معروف قرن 17 برای رگ به رگ شدن، کمر درد، و روماتیسم به حساب می‌آمد.
• تومورهای کیست‌دار توسط پزشکان خاص با مالش منطقه آسیب دیده با دست یک فرد مرده درمان می‌شدند.
• درمان خواب مرگی یا بیحالی، در قرن 14 مشکل بزرگی بود و شیوه‌های درمانی بسیاری به کار گرفته می‌شد، که از آن جمله، با صدای بلند در اطراف بیمار صحبت کردن، کشیدن مو و بینی آنها، کشیدن جیغ (مثل خوک) در گوش بیمار، تحریک بینی برای عطسه انداختن آن، و به طور مداوم مختل کردن خواب بیمار، به شمار می‌رفت.
• در دهه‌ی 1500، مخلوطی از شیره قند، آب بادیان رومی، و ادرار پسران جوان به عنوان درمانی برای طاعون تجویز می‌شد.
• درمانی که در نوشته‌ای در قرن 16 برای متوقف ساختن کودک از ادرار در رختخواب توصیه شده بود، شامل خوراندن موش فاسد به بچه بود.
همان طور که می‌بینیم، پزشکان قدیم، به بیماران خود برخی درمان‌های بسیار شک برانگیز تجویز می‌کردند، که اکنون می‌دانیم به طور کامل بی اثر بوده و در برخی موارد به طرز کشنده‌ای خطرناک بوده‌اند. بیایید امیدوار باشیم و دعا کنیم که هیچکدام از ما تا زمانی که زنده هستیم با هیچ یک از درمان‌های فوق روبرو نشویم.
