احساس همیاری، بالاتر و عمیقتر از احساس مسئولیت بوده و جنبه عملی آن را تشکیل می دهد و نوعی از خودگذشتگی محسوب می گردد. همیاری، فقط کمک کردن نیست، بلکه بیشتر علاقه و همفکری است، معنا و مفهوم همیاری بر سه عامل استوار است:
1. درک شرایط طرف مقابل (همسر)
2. علاقه و توجه نشان دادن به همسر و مشکل او
3. با تمامی امکانات و توان خود به یاری او شتافتن
مفهوم همیاری در شرایط ویژه، آنگاه بهتر درک می شود که بدانیم بیشتر اختلافات در مواقعی بروز می کند که شرایط زندگی از حالت عادی خارج می شود و حالت ویژه و بحرانی پیدا می کند.
– توصیه های تربیتی به خانمها
1. هیچ خانمی آنقدر مشغله ندارد که نتواند به همسرش کمک کند (منظور کمک فکری نیز می باشد). اگر فردی از صمیم قلب مایل باشد که در کار به همسرش مساعدت کند، باید کارهای خانه را طوری تنظیم نماید که به او وقت اضافی بدهد و احتیاجات همسرش را نیز مرتفع سازد.
2. نوع همیاری به شوهر، می تواند مقدار و سطح کارهای مؤثّر و مهم او را بالا ببرد و نیز امتیاز و محسّنات خاصی به کار شوهر می بخشد. زیرا منافع آنها وابسته به کار روزانه نیست، بلکه بستگی به یک عمر زندگی دارد.
3. بدون اطلاع و معلومات کافی از کار شوهر، کسی قادر به انجام کمک به او نیست. هر قدر خانمها در کار همسرشان بیشتر مطالعه و فکر کنند، برای کمک و مساعدت او مجهزتر خواهند بود. حتی اگر مرد به این همیاری زن نیازی نداشته باشد. همین قدر که زن به کار و احتیاجات او آشنا باشد، با صمیمیت و تفاهم بیشتری با هم زندگی خواهند کرد.
4. بخش اعظم زندگی و علاقه مرد، صرف حرفه و شغلش می شود. برای زن امتیاز بزرگی است که به کاری علم و آشنایی داشته باشد که تمام ساعات بیداری همسرش را اشغال کرده است.
وقتی در مجلس ترحیم همسر علامه طباطبایی(ره)، صاحب تفسیر قیم المیزان، آن عالم بزرگوار را خیلی ناراحت و متأثر می بینند، از ایشان می پرسند چرا شما بیش از حد برای فقدان همسرتان اندوهناکید؟ ایشان می فرماید: «اگر زحمات و مساعدتهای همسرم نبود، من توانایی نوشتن تفسیر المیزان را پیدا نمی کردم.»
معروف است که کتاب «جنگ و صلح» اثر برجسته تولستوی که یکی از ده کتاب جاودان ادبیات جهان است، توسط همسر فداکار تولستوی بیش از دهها بار پاکنویس شد تا چنین اثری به جامعه بشری ارائه گشت.[1] – همیاری با اضافه کاری شوهر
1. اگر همسرتان کار سنگین و اضافه زیادی انجام می دهد، غذایی را به او بدهید که با کارش سازگار باشد؛ مثلاً شبهایی که تا صبح می خواهد بیدار باشد، هرگز خوراکهای سنگین و ثقیل به او ندهید، بلکه غذاهای سبک و زود هضم و پر از ویتامین آماده کنید.
2. به جای آن که به کنجی بخزید و از تنهایی زانوی غم در بغل بگیرید، برای خود سرگرمی های مفید و تازه ای نظیر مطالعه کتب سازنده و هنرهای سالم، ترتیب بدهید.
3. وضع کار و موقعیت همسر را به فرزندانتان توضیح دهید، تا آنها با توجیه شدن نسبت به غیبت پدر، انتظارات خود را از او تعدیل کنند.
4. در حضور بستگان و نزدیکان و آشنایان، از همسرتان و کارش حمایت و پشتیبانی کنید تا آنها نیز بدانند که شما با علاقه و اعتماد به او، بر مشکلات زندگی غلبه خواهید کرد.
5. همسرتان را مطمئن کنید که کاملاً وضع او را درک می کنید و می تواند روی همیاری شما حساب کند.
6. در فرصت فراغتی که برای همسرتان در منزل فراهم می شود، تلاش کنید از آرامش مناسبی برخوردار باشد و بتواند با ذخیره کردن انرژی، مجدداً به انجام وظایفش بپردازد.
– توصیه های تربیتی به آقایان
«پیامبر اسلام(ص)، آن بزرگ مردی که پشت دو ابر قدرت زمانه خویش، یعنی امپراتوری بیزانس روم و پادشاهی ساسانی را به خاک رسانید، با آن عظمتش در منزل کار می کرد.» [2] 1. هرگز تصور نکنید که کار بیرون از منزل باارزش و کار درون منزل بی ارزش است. ارزش کار را محیط آن تعیین نمی کند بلکه انگیزه های انسانی و اخلاقی، تلاش و مجاهدت و نتیجه عملی آن است که بدان ارزش می دهد. لذا همیشه به همسرتان تلقین کنید که کار او برایتان فوق العاده باارزش و مهم است.
2. برخی از مردها بر اساس یک باور غلط، گمان می کنند که کار کردن مرد در خانه، او را سبک می کند. در حالی که این امر بر نفوذ و محبوبیت او در دلها می افزاید و رضای خدا را در پی دارد. در حقیقت، شخصیت مرد است که خانواده را رهبری می کند، نه پول و ثروتش.
3. اگر به دلیل مشغله زیاد و مسئولیت سنگین، نمی توانید عملاً به همسرتان همیاری نمایید، حداقل، انگیزه و نیت خود را به اطّلاع او برسانید تا از حمایت فکری شما احساس دلگرمی کند.
انگیزه همکاری و مشارکت، مهمتر از خود همکاری است. زیرا مقدمه هر عملی، انگیزه ای است که در پشت آن عمل نهفته است.
4. اگر فرصتی برای همیاری با همسرتان ندارید، حتی المقدور با انجام امور شخصی و حفظ نظافت و تمیزی محیط خانواده، زحمت او را کم کنید و بر لطف و شادکامی زندگی بیفزایید و این در صورتی عملی است که بدانید همسرتان انتظار چه رفتارهایی را از شما در محیط خانه دارد.
[1] . شادکامی، دیل کارنگی، ص189.
[2] . سیره نبوی، شهید مطهری
محمدرضا شرفی- خانواده متعادل، ص88