برای لاغر شدن کربوهیدرات را حذف نکنید!

طرفداران رژیم های غذایی کم کربوهیدرات ادعا می کنند که تمام کربوهیدرات ها باعث چاقی می شوند و با حذف آنها از رژیم غذایی، وزن بدن کاهش می یابد. آنها معقتدند زمانی که هیچ کربوهیدراتی برای تولید انرژی وجود نداشته باشد، بدن به چربی ها روی آورده و برای تولید انرژی ناچار به سوزاندن آنها می شود. این رژیم های غذایی میل به مصرف پروتئین ها را افزایش می دهند؛ یعنی زمانی که شما کربوهیدرات مصرف نمی کنید، می توانید از گوشت های پرچرب استفاده کنید. متأسفانه بیشتر این ادعاها بی اساس هستند. ساختار تمام کربوهیدرات ها یکسان نیست. برخی کربوهیدرات های ساده، مثل کلوچه، نان سفید و سیب زمینی به سادگی هضم می شوند و به این ترتیب فرد خیلی سریع احساس گرسنگی می کند؛ اما برخی دیگر از کربوهیدرات ها، مثل میوه ها و سبزی ها و نان جو، به سرعت هضم نمی شوند و درصد سوخت آنها پایین است؛ به همین دلیل فرد برای مدت طولانی تری احساس سیری می کند. بنابراین کربوهیدارت های ساده «مضر» و کربوهیدرات های مرکب، «مفید» هستند. اگر شما در ابتدا با حذف کربوهیدرات ها از رژیم غذایی مقداری از وزن خود را از دست می دهید، اما به محض استفاده مجدد، مقدار وزن کم شده دوباره به جای اول باز می گردد. شاید بسیاری از مردم مدتی مصرف کربوهیدرات ها را به طور کامل قطع کنند، اما چند وقت بعد، چون مدت زمانی طولانی از مصرف آن محروم بوده اند، ممکن است در استفاده از آن زیاده روی کنند. از آنجایی که کربوهیدرات ها منبع اولیه انرژی در بدن محسوب می شوند، هنگامی که هیچ گونه کربوهیدراتی در بدن وجود نداشته باشد، متابولیسم بدن پروتئین ها را به قند تبدیل می کند و از این راه انرژی لازم را به دست می آورد. این عمل باعث کاهش ذخیره پروتئینی بدن می شود؛ همچنین روی بافت ماهیچه ای تأثیر می گذارد و سرعت فرایند متابولیکی بدن را کاهش می دهد. به این معنی که فرد کالری کمتری را از دست می دهد و وزنش افزایش می یابد. بسیاری از رژیم های غذایی کم کربوهیدرات، مصرف گوشت قرمز و سایر منابع پروتئینی را توصیه می کنند که میزان بالایی چربی دارند. به این ترتیب، فرد بیشتر در معرض بیماری های قلبی، سرطان و حتی چاقی قرار می گیرد. رژیم های غذایی که در آن ها پروتئین زیادی وجود دارد، تأثیرات منفی بسیاری روی سلامت می گذارند و باعث بیماری های کلیوی و پوکی استخوان می شوند. در رژیم های غذایی کم کربوهیدرات، به دلیل دفع فراوان آب، تعادل مایعات بدن به هم می خورد و حتی ممکن است فرد دچار شوک شود. این نوع رژیم غذایی توجه بسیار زیادی به ارتباط بین کربوهیدرات ها و انسولین دارد؛ به این معنا که کمبود کربوهیدرات باعث می شود تا هورمون انسولین، قند کمتری به ماهیچه ها منتقل کند و به همین دلیل قند اضافه در بدن باقی نمی ماند که به صورت چربی ذخیره شود. در این زمینه باید گفت، اگرچه انسولین نقش مهمی در ذخیره چربی ها ندارد، اما گلوکز لازم را به ماهیچه ها می رساند؛ بنابراین همیشه باید میزان معینی از انسولین در خون وجود داشته باشد و نباید به طور کامل از برنامه غذایی حذف شود. پایین بودن سطح کربوهیدرات ها در بدن باعث ضعیف شدن ماهیچه ها و احساس خستگی، سستی و بی حالی می شود.

سایر عوارض این رژیم غذایی عبارتند از:

یبوست شدید، هموروئید، بدبویی تنفس، آزردگی کبد، عصبانیت های شدید و بسیاری عارضه های دیگر. افرادی که در کنار چنین رژیم های غذایی، مکمل های ویتامینی و املاح دریافت نمی کنند، به گرسنگی پنهان سلولی و تخلیه کامل بدن از مواد حیاتی و بیماری های ناشی از آن دچار می شوند. البته در مصرف کربوهیدرات ها هم نباید زیاده روی و افراط شود؛ زیرا سبب چاقی و افزایش وزن می شود. انرژی حاصل از کربوهیدرات ها باید 45-65 درصد از کل کالری روزانه را به خود اختصاص دهد؛ نه بیشتر. در مجموع باید گفت، حذف کامل کربوهیدرات ها به اندازه زیاده روی در مصرف آنها مضر است و می تواند عواقب زیانباری به دنبال داشته باشد.
بدن ما طوری ساخته شده است که بر اساس ترکیبی متعادل و متناسب از انواع مواد غذایی فعالیت می کند. در برخی از رژیم های غذایی با حذف یک نوع ماده غذایی مثل کربوهیدرات ها برخی مشکلات در افراد به وجود می آید، مثل:

1- افزایش سطح کلسترول:

رژیم غذایی کم فیبر و کم کربوهیدرات، خطر ابتلا به بیماری های قلبی – عروقی را افزایش می دهد و فرد را به سمت خوردن مقدار زیادی پروتئین حیوانی می کشاند و این پروتئین ها حاوی مقادیر زیادی کلسترول و چربی اشباع شده هستند. با افزایش میزان کلسترول بد خون، احتمال سخت شدن دیواره رگ ها و سکته قلبی بالا می رود.

2- پوکی استخوان:

پوکی استخوان با کاهش تراکم استخوان ها، به دلیل از دست رفتن کلسیم در مدت طولانی ایجاد می شود. وقتی مقدار پروتئین در یک برنامه غذایی زیاد باشد، کلسیم دفع شده از طریق ادرار نیز افزایش می یابد. این نوع رژیم های غذایی که حاوی پروتئین زیاد و کربوهیدرات کم هستند، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهند.

3- کاهش سوخت و ساز بدن:

با رژیم های غذایی که هدفشان کاهش زیاد وزن بدن در مدت زمان کوتاه است، توده عضلات کاهش یافته و متابولیسم بدن کم می شود.

4- تهوع و سردرد، سرگیجه:

به دلیل فقدان انرژی در رژیم های غذایی کم چرب و تجمع کتون ها، فرد دچار تهوع، سردرد و سرگیجه می شود.

5- خستگی و کوفتگی شدید بدن:

بدن به دلیل عدم استفاده از کربوهیدرات ها دچار خستگی و کوفتگی زیاد می شود. وقتی هیچ گلوکزی برای تولید انرژی در دسترس بدن نباشد، احساس خستگی شروع می شود. به این ترتیب، بدن برای تولید انرژی کم کم به استفاده از پروتئین روی می آورد! در این شرایط دیگر پروتئین کافی برای تولید سلول ها و بافت های تازه و هورمون ها و آنتی بادی ها در دسترس نخواهد بود و به این ترتیب سیستم ایمنی تضعیف و رشد و تکثیر بدن کم می شود. کربوهیدرات ها (مواد قندی – نشاسته ای) سوخت اختصاصی سلول های عصبی هستند. این سلول ها انرژی مورد نیاز خود را به طور معمول از کربوهیدرات ها دریافت می کنند؛ بنابراین لازم است این گروه مواد غذایی به میزان لازم و کافی در اختیار بدن قرار گیرند. از طرفی، کربوهیدرات ها قادر به ذخیره طولانی در بدن نیستند، بنابراین محرومیت از آنها باعث کاهش قدرت یادگیری، تمرکز و ضعف حافظه می شود. لذا افرادی که چنین رژیم های غذایی را دنبال می کنند، باید حتماً این نکته را مورد توجه قرار دهند. رژیم های غذایی بدون کربوهیدرات ها یا کم کربوهیدرات به کلیه نیز آسیب می رسانند و دفع اسید اوریک حاصل از تجزیه مواد پروتئینی حاوی پورین را مهار می کنند. به این ترتیب حجم اسید اوریک در خون و مایعات بدن افزایش می یابد و افرادی که مستعد ابتلا به بیماری نقرس هستند، دچار حملات شدید می شوند.
منبع: نشریه دنیای سلامت شماره 68