نویسنده: هادى قُبَیسى عاملى *
فضایل فاطمه زهرا (سلام الله علیها)
[فضائل الزهراء فاطمه (سلام الله علیها) ]
مجموعه احادیثى که از طریق اهل سنّت در این موضوع به ما رسیده, به حدّ تواتر مى رسد و فضایل فاطمه بیش از آن است که به شماره در آید و از جمله آنهاست: أنّ النبى(صلّی الله علیه و آله و سلّم) حینما عُرج به إلى السّماء وقف على شجره من شجر الجنه لم یر أحسن منها, فأکل منها, فصارت نطفه فى صلبه, فلمّا هبط إلى الأرض واقع خدیجه, فحملت بفاطمه, فکان إذا اشتاق إلى رائحه الجنه شمّ رائحه فاطمه.
و از جمله آنهاست: إنّها طاهره مطهّره لا تطمث کما یطمثنَ, وأنها سیّده نساء الجنه, إنه اذا کان یوم القیامه قیل: یا أهل الجمع غضّوا أبصارکم تمرّ فاطمه بنت محمّد, فتمرّ وعلیها ریطتان خضراوان.40
خدا از خشم فاطمه خشمناک و از خشنودى اش خشنود مى شود
[یغضب اللّه لغضب فاطمه(سلام الله علیها) ویرضى لرضاها]
قال رسول اللّه (صلّی الله علیه و آله و سلّم) لفاطمه: إن اللّه یغضب لغضبک ویرضى لرضاک.
وقال (صلّی الله علیه و آله و سلّم) على المنبر: إنّما ابنتى بضعه منى, یریبنى ما أرابها و یؤذینى ما آذاها.
این حدیث و احادیث هم مضمون آن, نزد هر دو فرقه متواتر است.41
امام حسن و امام حسین(علیه السلام) [الحسنان] کتاب هاى هر دو فرقه انباشته از فضایل روشن و مناقب والاى حسن و حسین(علیه السلام), دو سرور جوانان بهشت و فرزندان پیامبر خداست. دو کودکى که پیامبر برگردن خویش سوارشان مى کرد و هرگاه یکى از آنان در میان نماز بر پشت ایشان سوار مى شد, از سر احترام به وى, بلند نمى شد تا فرود آیند. آن دو فرزندى که آیه تطهیر و آیه مودّت در حقشان نازل گشت و مقصود از «ابناءنا فرزندانمان» در آیه مباهله اند و صدها فضیلت و منقبت دیگر که این مقام, گنجایش شمارش آنها را ندارد.42
محبت پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به حسن و حسین(علیه السلام)
[حُبُّ النبى(صلّی الله علیه و آله و سلّم) للحسن والحسین]
عن أبى هریره, قال, قال رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم): من أحب الحسن والحسین فقد أحبنى ومن أبغضهما فقد أبغضنى.
و سلمان روایت کرده است که رسول خدا فرمود: من أحب الحسن والحسین أحببته, و من أحببته أحبه اللّه, و من أبغضهما أبغضته, ومن أبغضته أبغضه اللّه.43
حسن و حسین(علیه السلام) پسران رسول خدایند
[الحسنان أبناء رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم)]
آیه مباهله تصریح دارد که منظور از «ابنائنا» همان حسنین(علیه السلام) فرزندان پیامبر خدا هستند. خداوند: «قل تعالوا نَدعُ أبنائنا وأبنائکم…» و اسامه بن زید از پدرش روایت مى کند که پیامبر را در حالى دیده است که حسن و حسین را دربر گرفته بود و مى فرمود: هذان ابناى وابنا فاطمه. اللّهم إنّک تعلم أنى أحبّهما.44
حسن و حسین(علیه السلام) سرور جوانان بهشت اند
[الحسن والحسین, سیدا شباب أهل الجنه]
عن البراء, قال, قال رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم): الحسن والحسین, سیّدا شباب أهل الجنه.45
این حدیث, متواتر است.
آن که حسن و حسین و پدر و مادرشان را دوست بدارد
[من أحب الحسنین و أمهما و أباهما]
على(علیه السلام): إن النبى(صلّی الله علیه و آله و سلّم) أخذ بید الحسن والحسین, فقال: من أحب هذین وأباهما و أمهما کان معى فى درجتى یوم القیامه.46
خبر دادن جبرئیل از کشته شدن امام حسین(علیه السلام)
[جبرائیل أخبر بقتل الحسین(علیه السلام)]
عن أبى سلمه عن عاءئشه, أن رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم) أجلس حُسیناً على فخذه. فجاءه جبرائیل(علیه السلام), فقال: هذا ابنک؟ قال: نعم. قال:اُمتک ستقتله بعدک. فدمعت عینا رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم). قال: إن شئت أریتک تربه الأرض التى یُقتل بها. قال: نعم. فأتاه جبرائیل بترابٍ من تراب الطف.47
سواران قیامت [حدیث الرکبان] عن أبى هریره, قال: قال رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم): یُحشر الأنبیاء یوم القیامه على الدوابّ لیوافوا من قبورهم المحشر, ویبعث صالح(علیه السلام) على ناقته, و یبعث إبناى الحسن والحسین على ناقتى العضباء, و اُبعث على البُراق خطوها عند أقصى طرفها, ویبعث بلال على ناقه من نوق الجنه, فینادى بالأذان محضاً, وبالشهاده حقاً حقاً, حتى إذا قال: «أشهد أن محمّد رسول اللّه» شهد له المؤمنون من الأولین والآخرین, فقُبلت ممن قُبلت, ورُدّت على من رُدّت.48
وداع ابن عمر با امام حسین(علیه السلام)[ابن عمر ودّع الحسین] عن الشعبى, قال: لمّا أراد الحسین بن على الخروج إلى العراق, قال له ابن عمر: لاتخرج, فإن رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم) خُیّر بین الدنیا و الآخره فاختار الآخره, وإنّک لن تنالها أنت ولا أحد من ولدک. فلمّا أبى إلاّ الخروج, قال له ابن عُمر: أستودعُک اللّه من مقتول.49
امام مهدى (عجل اللّه فرجه)[الامام المهدى (عجل اللّه فرجه)]
روایات دلالت کننده بر ظهور و خروج مردى از نسل محمد(صلّی الله علیه و آله و سلّم) متواترند و اینکه او نهمین فرزند حسین(علیه السلام) است و در آخر زمان خروج مى کند و زمین را از عدل و داد مى آکند, پس از آنکه از ظلم و جور پر شده است.
روى عن على بن أبى طالب(علیه السلام) أنّه قال للنبى(صلّی الله علیه و آله و سلّم): أ منّا المهدى أم من غیرنا یا رسول اللّه؟ قال: «بل منّا. بنا یختم اللّه کما بنا فتح, وبنا یُستنقذون من الشرک, و بنا یُؤلِّف اللّه بین قلوبهم بعد عداوهٍ بیّنه, کما بنا ألَّف بین قلوبهم بعد عداوهٍ الشّرک». قال على: أمؤمنون, أم کافرون؟ فقال: «مفتون وکافر».50
کلمات فرج [کلمات الفرج]
عن أبى إسحاق عن على(علیه السلام), قال: قال لى النبى(صلّی الله علیه و آله و سلّم): «یا على! ألا أعلّمک دُعاءً إذا أنت دعوتَ به غُفر لک, وإن کنت مغفوراً لک؟». قال: «بلى. قال: لا إله إلاّ اللّه العلیّ العظیم, لا إله إلاّ اللّه العلیّ الکریم, لا إله إلاّ ربّ العرش العظیم».51
این حدیث, مشهور است.
اصحاب پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم)
[أصحاب الرسول(صلّی الله علیه و آله و سلّم)]
عن أبى الشعثاء عن بریده الأسلمى, عن النبى(صلّی الله علیه و آله و سلّم), قال: «إنّ جبرائیل(علیه السلام) أتانى, فقال: إن ربک یُحب من أصحابک أربعه ویأمرک أن تحبهم». فقال بعض أصحابه: سمِّهم لنا یا رسول اللّه! فقال: «أما إن علیّاً منهم». حتى إذا کان من الغد, قالوا: یا رسول اللّه! النّفر الذین أخبرک اللّه أنه یُحبُّهم ویأمرک أن تحبّهم؟ فقال: «أما إنّ علیّاً منهم». فلما کان الیوم الثالث, قالوا: یا رسول اللّه! النفر الذین أخبرک اللّه أنه یحبّهم وأمرک أن تحبّهم؟ فقال: «أما إن علیّاً منهم. على وأبوذر الغفارى و المقداد بن الأسود و سلمان الفارسى».52
ابوذر غِفارى [أبوذر الغفارى] عن مالک بن مرثد, عن أبیه عن أبى ذرّ, قال: قال رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم): ما تُقلّ الغبراءُ ولا تُظلّ الخضراء من ذى لهجه أصدق من أبى ذر, شبیه عیسى بن مریم.53
جعفر بن ابى طالب [جعفر بن أبى طالب(علیه السلام)] عن على بن على الهلالى عن أبیه, قال: دخلت على رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فى شکایته التى قُبض فیها, فإذا فاطمه عند رأسه, قال: فبکت حتى ارتفع صوتها, فرفع رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم) طرفه إلیها, فقال: «حبیبتى فاطمه! ما الذى یُبکیک؟» قالت: أخشى الضیعه من بعدک. قال: «یا حبیبتى! أما علمتِ أن اللّه اطَّلع على الأرض اطّلاعه فاختار منها أباک, فبعثه برسالته, ثم اطّلع على الأرض اطلاعه فاختار منها بعلک, وأوحى إلیَّ أن أنکحک إیّاه یا فاطمه! ونحن أهلُ بیت لکم, أعطانا اللّه سبع خصال لم یُعط أحداً قبلنا ولا یُعطى أحداً بعدنا: أنا خاتم النبیّین وأکرم النبیین على اللّه وأحبّ المخلوقین إلى اللّه, وأنا أبوک, ووصیّى خیر الأوصیاء وأحبّهم إلى اللّه, وهو بعلُک, وشهیدنا خیر الشهداء وأحبّهم إلى الله, وهو حمزه بن عبدالمطلب وهو عمّ أبیک وعمّ بعلک, ومنّا من له جناحان أخضران یطیر فى الجنه مع الملائکه حیث یشاء, وهو ابن عمّ أبیک وأخو بعلک, ومنّا سبطا هذه الاُمه, وهما ابناک الحسن والحسین وهما سیدا شباب أهل الجنه, وأبوهما ـ والذى بعثنى بالحق ـ خیر منهما. یا فاطمه والذى بعثنى بالحق, إنّ منهما مهدى هذه الأمه».54
دفن فاطمه بنت اسد و ترحّم پیامبر بر او
[فاطمه بنت أسد, دفنها النبى وترحّم علیها]
عن أنس بن مالک قال: لما ماتت فاطمه بنت أسد بن هاشم, أمّ على(صلّی الله علیه و آله و سلّم), دخل علیها رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فجلس عند رأسها, فقال: «رحمک اللّه یا اُمیّ! کنتِ اُمىّ بعد أُمىّ, تجوعین و تشبعینى, و تعرین و تکسوننى, و تمنعین نفسک طیّب الطعام و تطعمینى, تریدین بذلک وجه اللّه والدّار الآخره». ثم أمر أن تغسّل… ثم خلع قمیصه فألبسها إیّاه و کفنت فوقه… فحفروا قبرها فلما بلغوا اللحد حفره بیده و أخرج ترابه بیده, فلمّا فرغ دخل(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فاضطجع فیه, ودعا لها وترحم علیها.55
فضیلت هاى خدیجه دختر خُوَیلد
[فضائل خدیجه بنت خویلد]
پیامبر, هیچ یک از همسرانش را همچون خدیجه ـ سلام اللّه علیه ـ ستایش نکرد. او را این چنین ستود که همراه با فاطمه, برترینْ زنان بهشت اند و این که چهار نفر سرور بانوان اند که خدیجه از جمله آنهاست و در حدیثى دیگر فرمود: او را بر جویى از جویبارهاى بهشت در خانه اى از نى مى بینم که بیهودگى و رنج در آن جایى ندارد و عایشه گفته است: «هرگاه پیامبر خدا خدیجه را یاد مى کرد, از ستایش او و استغفار براى وى خسته نمى گشت» و فضایل و مناقبى دیگر.56
شفاعت [الشفاعه] حدّثنا جابر بن عبداللّه, قال: کان لآل رسول اللّه(صلّی الله علیه و آله و سلّم) خادم تخدمهم یقال لها بَریره. فلقیها رجلٌ, فقال لها: «یا بریره! غطیّ شعیفاتک, فإنّ محمداً لن یغنى عنک من اللّه شیئاً». فأخبرت النبى(صلّی الله علیه و آله و سلّم), فخرج یَجر رداءه محمره وجْنتاه ـ و کنّا معشر الأنصار نعرف غضبه بجرّ ردائه و حمره وجنتیه ـ فأخذنا السّلاح, ثم أتیناه, فقلنا: «یا رسول اللّه! مُرنا بما شئت, فوالذى بعثک بالحق, لو أمرتنا بأمّهاتنا وآبائنا وأولادنا لأمضینا قولک فیهم». فصعد المنبر فحمد اللّه وأثنى علیه, وقال: «من أنا؟». فقلنا: «رسول اللّه».قال: «نعم. ولکن مَنْ أنا؟». فقلنا: «أنت محمّد بن عبداللّه بن عبدالمطّلب بن هاشم بن عبد مناف». قال: «أنا سیّد ولد آدم ولا فخر, وأوّل من تنشق عنه الأرض ولا فخر, و أوّل من یُنفض التراب عن رأسه ولا فخر, وأوّل داخل الجنه ولا فخر. ما بال أقوام یزعمون أنّ رحمتى لاتنفع؟ لیس کما زعموا. إنى لأشفع وأُشفَّع, حتى أنَّ من أشفع له لَیشْفع فیُشفَّع, حتى إنّ ابلیس لیتطاول فى الشفاعه».57
پی نوشت ها :
40. المعجم الأوسط, ج3, ص196 (ح2407) و ص348 (ح2742) و ج5, ص67 (ح4117) و ج8, ص30 (ح7060) و ص207 (ح7424) و ص330 (ح7671) و ج9, ص66 (ح8137); المعجم الکبیر, ج22, ص397 (ح985) و ص400 (ح999 و 1000) و ص402 (ح1003 ـ 1005) و ص403 (ح1006 ـ 1008) و ص406 (ح1017 ـ 1019) و ص407 (ح1020) و ص225 (ح595).
41. المعجم الکبیر, ج11, ص263 (ح11685) و ج22, ص401 (ح1001) و ص404 (ح1010 و 1011 و 1012) و ص405 (ح1013 و 1014).
42. المعجم الصغیر, ج1, ص135 و 257 و ج2, ص45 و 126 و 200; المعجم الأوسط, ج1, ص225 (ح339) و ج2, ص 207 (ح1371) و ص319 (ح1554) و ص481 (ح1831) و ص523 (ح1899) و ج3, ص144 (ح2296) و ج4, ص582 (ح3999) و ص545 (ح3929) و ج5, ص418 (ح4829) و ج7, ص362 (ح6704) و ص237 (ح6458) و ص276 (ح6536) و ج8, ص330 (ح7671) و ج9, ص10 (ح8014) و ص66 (ح8137); المعجم الکبیر, ج1, ص115 (ح351) و ص289 (ح917 و 918) و ص292 (ح926) و ص294 (ح931) و ج5, ص234 (ح5107) و ص238 (ح5121) و ج6, ص167 (ح5759) و ص323 (ح6168) و ج10, ص297 (ح10590) و ج11, ص311 (ح11838) و ص316 (ح11856) و ج12, ص185 (ح12837) و ج20, ص38 (ح56) و ص268 (ح635) و ص369 (ح636) و ج19, ص356 (ح833) و ج22, ص274 (ح703) و ص406 (ح1017) و ص423 (ح1041) و ج23, ص373 (ح882).
43. المعجم الأوسط, ج5, ص400 (ح4792) و ج7, ص242 (ح6466); المعجم الکبیر, ج6, ص296 (ح6109).
44. المعجم الصغیر, ج1, ص90 و 199; المعجم الأوسط, ج7, ص136 (ح6241); المعجم الکبیر, ج1, ص123 (ح378) و ج10, ص87 (ح9984) و ج22, ص273 (ح701) و ص274 (ح702).
45. المعجم الأوسط, ج1, ص238 (ح368) و ج3, ص104 (ح2211) و ج5, ص169 (ح4329) و ج6, ص97 (ح5204) و ص299 (ح5640) و ج7, ص155 (ح6282) و ص276 (ح6536); المعجم الکبیر, ج19, ص292 (ح650) و ج22, ص403 (ح1005).
46. المعجم الصغیر, ج2, ص70.
47. المعجم الأوسط, ج7, ص170 (ح6312); المعجم الکبیر, ج8, ص342 (ح8096) و ج23, ص289 (ح637) و ج24, ص54 (ح141).
48. المعجم الصغیر,ج2, ص126.
49. المعجم الأوسط, ج1, ص355 (ح601).
50. المعجم الصغیر, ج1, ص37 و ج2, ص148; المعجم الأوسط, ج1, ص136 (ح157) و ج1, ص200 (ح287) و ج, ص89 (ح1175) و ص135 (ح1255) و ج6, ص193 (ح5402) و ص327 (ح5695) و ج7, ص425 (ح6826) و ص276 (ح6536) و ص425 (ح6826) و ج9, ص150 (ح8321) و ج10, ص95 (ح9199); المعجم الکبیر, ج10, ص124 (ح10088) و ص161 (ح10208) و ص164 (ح10215ـ 10225) و ص167 (ح10226ـ 10228) و ص168 (ح10229 و10230, ج18, ص51 (ح91) و ج19, ص32 (ح68) و ج22, ص374 (ح937) و ج23, ص267 (ح566).
51. المعجم الصغیر, ج1, ص127 و 270; المعجم الأوسط, ج4, ص252 (ح3445).
52. المعجم الأوسط, ج8, ص71 (ح7142) و ج8, ص280 (ح7565) و ج9, ص44 (ح8096) و ص55 (ح8116); المعجم الکبیر, ج11, ص264 (ح11687).
53. المعجم الأوسط, ج6, ص69 (ح5144).
54. همان, ج7, ص286 (ح6555) و ص355 (ح6687) و ص471 (ح6928) و ص473 (ح6932) و ص276 (ح6536) و ج8, ص35 (ح7069) و ص330 (ح7671).
55. همان, ج1, ص152 (ح191) و ج7, ص472 (ح6931).
56. المعجم الکبیر, ج23, ص7 (ح1ـ3) و ص8 (ح4ـ7) و ص9 (ح8 ـ11) و ص10 (ح11ـ13) و ص11 (ح14ـ16) و ص12 (ح17ـ20) و ص13 (ح21و 22) و ص14 (ح23) و ص15 (ح24ـ26).
57. المعجم الأوسط, ج6, ص38 (ح5078) و ص383 (ح5813) و ج5, ص275 (ح4543); المعجم الکبیر, ج24, ص434 (ح1060).
* از جناب آقاى عبدالهادى مسعودى, به خاطر ترجمه این اثر, سپاسگزاریم. علوم حدیث
