نویسنده: سید محمد جواد مهری
آخرین ساعات بیست و یکم ماه رمضان، لحظات آخر عمر علی(علیه السلام) را اعلام می‌دارد . علی کعبه آمال عارفان و قبله ناسکان و زاهدان و الگوی اولیای خدا; علی آینه تمام نمای رسول خدا و مجمع همه فضائل و کمالات انسانی . رادمردی که علمش و اخلاقش و منشش و شجاعتش و کرامتش و زهدش و جوانمردیش و سخاوتش زبانزد خاص و عام ، دشمن و دوست، کافر و مسلمان می‌باشد، به ست‌شقی‌ترین مردم ، در پگاه نوزدهم رمضان – شب قدر اولیاء – با شمشیر زهرآگین ضربه می‌خورد و پس از دو روز، سرانجام به لقاء محبوب می‌رسد و از رنجهای دنیا آسوده می‌شود .
آنچه مایه تعجب است، این که چقدر باید شقاوت و سنگدلی در قاتلین علی وجود داشته باشد که چنان شخصیت والایی و انسان کاملی را به قتل برسانند؟ آیا آن همه سخنان درربار پیامبر را در شان علی نشنیده بودند ؟ چرا ؟ شنیدند و از نزدیک شاهد آن بودند ولی چون بصیرت نداشتند ، ترتیب اثر نمی‌دادند . شناخت علی ایمان و تقوا می‌خواهد و آنان از ایمان تهی بودند و بویی از تقوا به مشامشان نخورده بود . «یا علی لا یحبک الا مؤمن و لا یبغضک الا منافق‌» ای علی! دوستت ندارد جز مؤمن و دشمنت نمی‌دارد جز منافق و چه زیادند آن منافقان کوردل که در تمام مدت چهار سال خلافت امیرالمؤمنین با او جنگیدند و کارزار کردند . برخی به خاطر دشمنیهای دیرینه و برای انتقام از کشته شدن پدران و اجدادشان با شمشیر ذوالفقار و برخی به خاطر حب جاه و مقام ولی آنچه از همه دردناکتر است آنان که به خاطر رسیدن به منصب با علی می‌جنگیدند در حالی که همان ها در رکاب رسول خدا (ص) کارزار کرده بودند و روزی شمشیرشان اسلام را یاری می‌داد ، طلحه ها و زبیرها ! این ها دل علی را بیش از دیگران آزرده می‌کردند و او را رنج می‌دادند . می‌گویند وقتی حضرت ، شمشیر زبیر را پس از به هلاکت رسیدنش مشاهده کرد ، متاثر شد و شاید هم گریست زیرا باور نمی‌کرد چنین مدافعی از اسلام ، روزی بر مجسمه اسلام حقیقی و بر قرآن ناطق شمشیر بکشد و در لشکر دشمنان اسلام درآید .
یکی از پژوهشگران اسلامی معتقد است که بیشتر روایاتی که از رسول خدا (ص) درباره علی علیه السلام نقل شده ، مربوط می‌شود به سال آخر عمر آن حضرت .
آری! پیامبر (ص) خود می‌دید که برادرش و وصیش و جانشینش و نور دیده‌اش، پس از او، گرفتار چه جانوران خون‌آشامی می‌شود . رسول خدا مشاهده می‌کرد که پس از رحلتش، برای بیعت گرفتن از علی در خانه دخترش را می‌سوزانند و او را بین در و دیوار فشار می‌دهند . پیامبر خوب می‌دانست که این سست عنصران بی‌وفا ، پیش از خشک شدن آب غسل بدن مطهرش ، توطئه می‌کنند و علی را خانه نشین می‌نمایند و با زور سرنیزه ، یاران علی را به بیعت وامی‌دارند و سپس با علی آن کار می‌کنند که تاریخ را برای همیشه ننگین ساخته است ولی علی علیه السلام همچون در شهواری در تاریخ اسلام می‌درخشد و تابش نور وجود مقدسش تا قیام قیامت ، قلب حق جویان و خدا خواهان را فروغی جاودانه می‌بخشد .
در کتاب خصائص نسایی، ص‌8، آمده است: روزی که علی علیه السلام به شهادت رسید، امام حسن مجتبی علیه‌السلام عمامه‌ای سیاه پوشیده بود، مردم را جمع کرد و خطبه‌ای خواند ، در آن خطبه فرمود: «لقد قتلتم بالامس رجلا ما سبقه الاولون و لایدرکه الآخرون و ان رسول الله صلی الله علیه و آله قال : لاعطین الرایه غدا رجلا یحب الله و رسوله و یحبه الله و رسوله و یقاتل و جبریل عن یمینه و میکائیل عن یساره ثم لا ترد رایته حتی یفتح الله علیه‌» ای مردم! دیروز رادمردی را به قتل رساندید که در گذشته کسی به مقامش نائل نیامده و در آینده احدی به او نمی‌رسد و همانا رسول خدا درباره‌اش فرمود: فردا پرچم را به دست رادمردی می‌دهم که خدا و رسولش را دوست می‌دارد و خدا و رسولش او را دوست می‌دارند . او هنگامی که جنگ می‌کرد جبرئیل در طرف راستش و میکائیل در طرف چپش قرار داشتند و بازنمی‌گشت جز آنکه با فتح و پیروزی همراه باشد . این روایت را بسیاری دیگر از علما و مورخان اهل سنت مانند صاحب «کنزل العمال‌» و نویسنده «ذخائر العقبی‌» و هیثمی در مجمعش نقل کرده‌اند . جالب اینجاست که حضرت مجتبی خطاب به مردم می‌کند و می‌فرماید: کسی را به قتل رساندید ! در این جمله خطاب به یک نفر نیست ، گویا افراد زیادی در قتل علی دست داشتند و یا منتظر مرگش بودند زیرا او تا زنده بود ، هرگز اجازه نمی‌داد شب پرگان و خفاشان به پرواز درآیند و همه جا را آلوده نمایند . تا علی زنده بود هرگز نمی‌گذاشت روبه صفتان منافق زمام امور امت اسلامی را به ست‌بگیرند و اگر آن سالیان دراز پس از رحلت پیامبر، صبر کرد به خاطر قرآن و حفظ کیان اسلام بود وگرنه خود می‌فرماید : به خدا قسم اگر تمام اعراب برای کارزار با من گردهم آیند، من از میدان فرار نمی‌کنم و آخرین آنان را با همان جرعه ای که به اولینشان دادم ، به دوزخ می‌فرستم . . و در خطبه شقشقیه ، پس از درد دل کردن با مردم و اعلام مظلومیتش می‌فرماید : راه چاره ای جز صبر و شکیبایی نداشتم ، پس دیدم صبر کردن با عقل سازگارتر است ، صبر کردم در حالی که خار در دیده و استخوان در گلویم گیر کرده بود .
شگفتا ! علی با آن مقام والا که همه از او سراغ داشتند و خوب او را می‌شناختند ، چگونه با او دشمنی می‌کردند و او را می‌آزردند .
اکنون با شما عزیزان میل دارم مروری کوتاه بر برخی از روایات رسول خدا (ص) در دشمنی اهل بیت، از کتابهای اهل سنت‌بنمایم تا معلوم شود چقدر آن جاهلان از خدا بی‌خبر، سنگدل و وحشی بودند . کافی است که خداوند از زبان پیامبرش در قرآن به آنها اعلام می‌داشت که چیزی در ازای رسالتم از شما نمی‌خواهم جز مودت و محبت‌با اهل بیتم و با این حال، از نخستین ساعت رحلت پیامبر با تمام بی‌ادبی و نامردی ، بدترین برخوردهای وحشیانه با اهل بیت رسول خدا داشتند . رویشان سیاه باد .
زمخشری در تفسیرش ذیل آیه شریفه «قل لا اسالکم علیه اجرا الا الموده فی القربی‌» از رسول خدا (ص) نقل می‌کند که فرمود: «حرمت الجنه علی من ظلم اهل بیتی و آذانی فی عترتی‌» بهشت‌حرام است‌بر کسی که اهل بیتم را مورد ستم قرار دهد و مرا در عترتم آزار دهد .
در صواعق المحرقه ابن حجر ص‌143، آمده است: «من سب اهل بیتی فانما یرتد عن الله والاسلام و من آذانی فی عترتی فعلیه لعنه الله، و من آذانی فی عترتی فقد آذی الله . ان الله حرم الجنه علی من ظلم اهل بیتی او قاتلهم او اعان علیهم او سبهم‌» .
هر که اهل بیتم را دشنام دهد از خدا و اسلام برگشته و مرتد می‌شود . هر که با ستم به عترتم مرا بیازارد، بیگمان خدا را اذیت کرده و همانا خدای عز و جل بهشت را حرام کرده است‌بر کسی که به اهل بیتم ظلم روا دارد یا با آنها کارزار کند یا آنان را دشنام دهد .
در مجمع هیثمی ج‌9، ص‌172 به نقل از جابر بن عبدالله انصاری آمده است که رسول خدا خطبه‌ای خواند و در آن فرمود:
ای مردم ! هر که ما اهل بیت را دشمن بدارد ، خداوند در روز قیامت او را یهودی وارد محشر می‌کند . عرض کردم یا رسول الله! هرچند نماز خوانده و روزه گرفته باشد ؟ حضرت فرمود : هر چند نماز بخواند و روزه بگیرد و ادعای اسلام کند .
در ذخائر العقبی طبری آمده است: حضرت رسول روزی با خشم و عصبانیت فرمود: «ما بال اقوام یؤذوننی فی قرابتی ، من آذی قرابتی فقد آذانی و من آذانی فقد آذی الله‌»
چه شده است‌برخی از گروههای مردم را که در مورد خویشانم ، مرا می‌آزارند ، هان ! هر که خویشان و اهل بیتم را اذیت کند ، بی‌گمان مرا اذیت کرده و هرکه مرا اذیت کند ، قطعا خدا را اذیت کرده است .
زمخشری در تفسیر کشافش طی یک حدیث طولانی از حضرت رسول (ص) آورده است: «الا و من مات علی بغض آل محمد جاء یوم القیامه مکتوبا بین عینیه آیس من رحمه الله، الا و من مات علی بغض آل محمد مات کافرا، الا و من مات علی بغض آل محمد لم یشم رائحه الجنه‌» .
هان ! هرکه با دشمنی آل محمد از دنیا برود روز قیامت‌بگونه‌ای وارد محشر می شود که در میان دو دیدگانش نوشته شده باشد: این از رحمت‌خدا نومید است . هان ! هرکه بر دشمنی آل محمد از دنیا برود ، کافر از دنیا رفته است . هان ! هر که بر دشمنی آل محمد بمیرد ، هرگز بوی بهشت‌به مشامش نمی رسد .
این نمونه‌ای بود از خروار روایتهایی که در این زمینه آمده است و همه را اهل سنت در کتابهای معتبر خود نقل کرده‌اند و قطعا پیامبر در موارد مختلف و به مناسبت‌های گوناگون این مطالب را بیان فرموده که تمام مردم بشنوند و عبرت بگیرند و جائی برای هیچ تاویل و تفسیر به رای نماند ، با این حال می بینیم نه تنها با علی جنگیدند که سالهای طولانی – حتی پس از شهادت آن حضرت – در نمازها و بر روی منابر و در مجالس و محافل خود ، او را آشکارا لعن و شتم می کردند .
چه خبر است؟ ! راستی اگر رسول خدا سفارش کرده بود که با علی دشمنی و بدرفتاری کنید، گمان نمی‌کنم بیش از این می‌توانستند با او دشمنی و عداوت کنند . ولی در جایی که رسول خدا می‌فرماید: «علی خیر البشر فمن امتری فقد کفر» علی بهترین مردم است و هر که در این سخن تردید کند کافر است و در جائی که علی را صدیق اکبر و فاروق اعظم می نامد و در جائی که به علی می فرماید: «من اطاعک فقد اطاعنی و من عصاک فقد عصانی و من عصانی فقد عصی الله‌» هر که تو را اطاعت کند مرا اطاعت کرده و هر که با تو دشمنی ورزد با من دشمنی کرده و هر که مرا دشمن بدارد خدا را دشمن داشته است .
و در جائی که می فرماید: «اوحی الی فی علی ثلاث : انه سید المسلمین و امام المتقین و قائد الغر المحجلین‌» درباره علی به من سه مطلب از خداوند رسیده و وحی شده است : همانا او سرور مسلمانان و پیشوای تقواپیشگان و رهبر مؤمنان است .
و در جایی که می‌فرماید: «النظر الی وجه علی عباده‌» نگاه کردن به سیمای مبارک علی عبادت است . و در جایی که
می‌فرماید: «من اراد ان ینظر الی ابراهیم فی حلمه و الی نوح فی حکمه و الی یوسف فی جماله ، فلینظر الی علی بن ابی طالب‌» هر که خواست‌به ابراهیم در بردباریش و به نوح در داوریش و به یوسف در زیبائیش بنگرد ، پس باید به علی بن ابی طالب بنگرد .
و در جایی که به علی می‌فرماید: «انت‌سید فی الدنیا و سید فی الآخره ، حبیبک حبیبی و حبیبی حبیب الله و عدوک عدوی و عدوی عدو الله و الویل لمن ابغضک من بعدی‌» یا علی تو در دنیا و آخرت سید و سرور تمام انسانهائی ، دوستدار تو دوستدار من است و دوستدار من دوستدار خدا است . دشمن تو دشمن من و دشمن من دشمن خدا است . و وای به حال کسی که بعد از من با تو دشمنی کند .
با این همه سخنان شیوا و روشن پیامبر، آیا جایی برای کسی می‌ماند که با علی بستیزد یا کارزار کند یا او را دشمن بدارد و یا حقش را غصب کند؟ نه به خدا قسم ولی آنچنان دنیا در دیدگان دنیاپرستان جلوه کرده بود، که همه چیز را فراموش کردند و آنقدر با علی دشمنی ورزیدند که کسی در تاریخ نظیر آن را ندیده است . نه تنها با خود او که با فرزندانش نیز – به خاطر دشمنی با علی – جنگیدند و قتل عام کردند (به حضرت سید الشهدا علیه السلام می گفتند : «انما نقاتلک بغضا لابیک‌» ! ! به خاطر دشمنی با پدرت تورا می کشیم .
به امید آنکه به زودی منتقم واقعی از پشت پرده های غیبت‌به در آید و از دشمنان علی با ذوالفقار علی انتقام بگیرد و دوستان علی را شاد کند .
فرا رسیدن شهادت مولای متقیان امیر مؤمنان علیه السلام را به مقام والای ولی الله الاعظم ارواحنا فداه و تمام شیعیان و پیروانش تسلیت عرض می کنیم . عظم الله اجورکم بشهاده مولانا امیر المؤمنین علیه السلام
منبع: پاسدار اسلام