1. عن ابان بن تغلب قال قال ابو عبدالله (علیه السلام) اتری الله اعطی من اعطی من کرامته علیه و منع من منع من هوان به علیه و لا ولکن المال مال الله یضعه عند الرجل ودایع و جوز لهم ان یأکلوا قصدا، و یشربوا قصدا و یلبسوا قصدا و ینکحوا قصدا و یرکبوا قصدا و یعودوا بما سوی ذلک علی فقراء المومنین و یلموا به شعثهم فمن فعل ذلک کان ما یأکل حلالا و یشرب حلالا و یرکب و ینکح حلالا و من عدا ذلک کان علیه حراما ثم قال لا تسرفوا انه لا یحب المسرفین اتری الله ائتمن الرجل علی مال خول له ان یشتری فرسا بعشره آلاف درهم و یجزیه فرس بعشرین درهما و یشتری جاریه بالف دینار و یجزیه بعشرین دینارا و قال لا تسرفوا لا یحب المسرفین.(15)
ابان بن تغلب گفت حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: خیال می کنی به کسی که خداوند مال و ثروت داده به واسطه منزلت او در نزد خدا بوده یا کسی را که فقیر نموده بر اثر پستی اش فقر نصیبش کرده، نه اینطور نیست ثروت و مال از خداست، به عنوان امانت در دست مردم می گذارد؛ آنها را آزاد نموده که از روی اقتصاد و میانه روی بخورند و بیاشامند و لباس تهیه نموده و ازدواج کنند یا وسیله سواری تهیه نمایند.
آنچه از این مخارج زیاد آمد مومنین فقیر را دستگیری بنمایند، پریشانی آنها را برطرف کنند.
هر کس این وظیفه را انجام داد آنچه می خورد و می آشامد یا وسیله سواری تهیه می کند، ازدواج می نماید بر او حلال است. کسی که از این دستور تجاوز نمود بر او حرام خواهد بود.
سپس اضافه کرد اسراف نورزد خداوند مسرفین را دوست ندارد. خیال می کنی خداوند از فضل خویش به کسی به عنوان امانت مالی می دهد باید او اسبی به ده هزار درهم بخرد با اینکه اسب بیست درهمی هم او را فایت می نماید یا کنیزی به هزار دینار خریداری کند و حال اینکه بیست دیناری او را کافی است فرمود زیاده روی نکنید خداوند اسراف کنندگان را دوست ندارد.
2. عن ایوب بن الحر قال سمعت رجلا یقول لابی عبدالله بلغنی ان الاقتصاد و التدبیر فی المعیشه نصف الکسب فقال ابو عبدالله لابل هو الکسب کله و من الدین التدبیر فی المعیشه.(16)
ایوب بن حر گفت شنیدم مردی به حضرت صادق (علیه السلام) عرض کرد:
شنیده ام میانه روی و تدبیر در نحوه زندگی نیمی از کسب محسوب می شود. حضرت فرمود نه بلکه تمام کسب است نه نیمه آن تدبیر در کیفیت زندگی جزء دین می باشد.
3. عن بشر بن مروان قال دخلنا علی ابی عبدالله (علیه السلام) فدعا بر طب فاقبل بعضهم یرمی بالنوی قال وامسک ابو عبدالله (علیه السلام) یده فقال لا تفعل ان هذا من التبذیر والله لا یحب الفساد و فی روایه ایضا قال (علیه السلام)، السرف فی ثلاث، ابتذالک ثوب صونک و القائک النوی یمینا و شمالا و اهراقک فضله الماء و قال لیس فی الطعام سرف.(17)
بشر بن مروان گفت با چند نفر خدمت حضرت صادق (علیه السلام) رسیدیم. دستور داد خرما آوردند. در موقع خوردن بعضی دانه های آن را پرت می کردند. حضرت صادق (علیه السلام) دست کشیده فرمود اینکار را نکن زیرا اسراف است، خدا تباه کردن را دوست ندارد.
و نیز در روایت دیگر فرمود: در سه چیز اسراف است:
1. در موقع کار جامه آبروی خود را پوشیدن 2. دانه را اینطرف آنطرف انداخت 3. ریختن زیادی آب. فرمود در خوراک اسراف نیست.
4. عن علی (علیه السلام) لا یذوق المرء حقیقه الایمان حتی یکون فیه ثلاث خصال، الفقه فی الدین و الصبر علی المصائب و حسن التقدیر فی المعیشه و قال ایضا ترک التقدیر فی المعیشه یورث الفقر.(18)
علی (علیه السلام) فرمود حقیقت ایمان را نمی چشد انسان مگر در او سه خصلت باشد:
1. دانستن مسائل و احتیاجات دینی
2. شکیبائی در مصیبتها
3. نیکو اندازه گیری در مخارج زندگی و نیز فرمود ترک اندازه گیری در مخارج زندگی باعث فقر و تنگدستی می شود.
15) ج 15 بحار، قسمت چهارم، ص 201.
16) ج 15 بحار، قسمت چهارم، ص 201.
17) بحارالانوار، ج 15، قسمت چهارم، ص 201.
18) بحارالانوار، ج 15، قسمت دوم، ص 199.
