پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آ له) می‌فرماید: عادت گرگ این است که اگر به گله‌ای حمله کند، به همه گوسفندان حمله می‌کند و به همه آسیب می‌زند. اگر دو گرگ به یک گله حمله کنند؛ آنقدر به گوسفندان آسیب نمی‌زنند که گرگ «دوست داشتن مال و مقام»، ایمان شما را متلاشی می‌کند .
یکی دیگر از کارهای نمونه خداوند در قیامت این است که چهار نفر را احضار می‌کنند تا رفتارشان را در دنیا بسنجند و پاداش یا مجازاتشان تعیین شود:
1- کسی است که از راه غیر مجاز الهی ثروتش را جمع کرده و زیاد کرده و در راه ممنوع الهی هم خرج کرده… او را به سوی جهنم می‌برند.
2- کسی است که ثروتش را از راه شایسته‌ای جمع کرده، اما در راه غیر مجاز و حرام، مصرف کرده است… او را هم به شعله‌های عذاب می‌سپارند.
3- کسی است که دارایی‌اش را از راه ناشایسته‌ای جمع کرده، اما در راه شایسته‌ای مصرف کرده است… او را هم نمی‌بخشند و مجازات می‌شود.
4- بهترین راه را انتخاب کرده؛ همه تلاشش را کرده تا دارایی‌اش از راه درستی جمع شود و در راه مناسبی هم خرج کرده است… فقط او را می‌بخشند.
کسی از مردم که عبادت ساده‌اش را منظم کرده بود، به دیدار پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آ له) آمد و با دلگیری، پرسید:
– یا رسول الله!… حال روحی‌ام خوب نیست… مرگ را که می‌دانم وسیله دیدار خداست دوست ندارم.
– آیا دارایی‌ات چشمگیر است؟
– بله یا رسول الله!… در جمع دارایی هم دقت کرده‌ام.
– باشد؛ اگر می‌خواهی رها شوی، دارایی‌ات را زودتر در راه خدا مصرف کن تا جلوتر از تو از دنیا برود و منتظر رسیدنت بماند که از عذاب نجاتت دهد.
به راستی عجب گرفتاری بزرگی است ثروتمندی!… هم هنگام مرگ، آن را از ما می‌گیرند و هم باید حسابش را پس بدهیم.
به دلیل داشتن ثروت فکر کن و ببین خدایی که تو را ثروتمند کرده، از تو چه خواسته است… خرج در راه گره گشایی مردم یا پس انداز شخصی؟!
چهار گروه در قیامت قطعاً احضار می‌شوند!
5 پیشنهاد برای درست خرج کردن
به هر حال تا کسی ثروتی نداشته باشد، نمی‌تواند به دیگران کمکی کند و سبب ساخته شدن بنایی شایسته و الهی شود… برای همین است که پیامبر اکرم فرموده است: «مال پاک، در دست مرد فهمیده و صالح، بسیار خوب است».
این پنج پیشنهاد مرا بخوان و فکر کن… از هر کدام که خوشت آمد، اجرایش کن:
1- به دلیل داشتن ثروت فکر کن و ببین خدایی که تو را ثروتمند کرده، از تو چه خواسته است… خرج در راه گره گشایی مردم یا پس انداز شخصی؟!
2- راه درآمدت را بررسی کن و ببین حتی اگر از راه مشکوک است، راه درآمدت را تغییر بده!
3- هنگام خرج کردن، کمی دست به عصا جلو برو و هر چه می‌بینی و دلت می‌خواهد، نخر!
4- ثروتت را در راه سودرسانی به مردم مصرف کن!
5- در دلت، مدام به خدا بگو: «بگذار ثروتی را که خودت عطا کرده‌ای، در راه تو مصرف کنم».
زاهدان حقیقی چه کسانی هستند؟
بعضی‌ها فکر می‌کنند با ترک خوردن و خوابیدن و زندگی نکردن در کنار مردم، به گروه زاهدان می‌پیوندند؛ اما چنین نیست… زاهد حقیقی کسی است که از همه عبادت‌هایی که می‌کند، فقط خدا را بخواهد. نه حواسش به بهشتی بودن و جهنمی نشدن باشد، نه دنبال پاداشی بگردد. کسی که از همه چیز بگذرد و فقط ارتباط با خدا را بخواهد، زاهد حقیقی است.
بهترین استاد و دوست کیست؟
اگر دنبال استاد معنوی مناسب یا دوست معنوی شایسته می‌گردی، دنبال آدمی باش که زندگی و شخصیتش پیچیده نباشد و شنیدنش بیشتر از حرف زدنش باشد.
گمان نکن که پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آ له)، همسرانی گرفت تا از دنیا سهمی بیشتر داشته باشد؛ از همه همسرانش نقل شده که گاهی به خاطر وقت فراوانی که برای حکومت اسلامی می‌گذاشت، چنان خانه پیامبر از غذا خالی می‌شد که همسرانش از فقر او گریه می‌کردند و او، برای آرام کردنشان می‌گفت:
لقبم «حبیب الله» است و هر چه از دنیا بخواهم، خدا برایم می‌فرستد؛ اما خدا دوست دارد پیامبرانش سهمی اندک از دنیا و سهمی فراوان از آخرت داشته باشند… از خدا خواسته‌ام یک روز از زندگی‌ام را گرسنه باشم و یک روز را سیر؛ تا در روز گرسنگی او را به یاری بخوانم و در روز سیری، شکرگزارش باشم.
در ارتباط با دنیا چگونه هستیم؟
مردم در ارتباطشان با دنیا، سه گروهند:
1- «زاهدان»… هر چیز از دنیا سهمشان شود، آنقدر خوشحال نمی‌شوند که رفتاری عجیب و غریب کنند، اگر داشته‌ای را هم از دست بدهند، خم به ابرو نخواهد آورند… پس همیشه آرامش دارند.
2- «صابران»… دلشان دنیا را می‌خواهد و اگر بتوانی درونشان را بخوانی، می‌فهمی که مانند همه مردم، دنیا و ثروتش را دوست دارند؛ اما چون می‌دانند که داشتن ثروت بیشتر از دنیا، دردسر بیشتر آخرتی دارد، با خودشان کنار می‌آیند و کمتر مشتاق داشته‌های دنیایی‌اند.
3- راغبان… که منتظر رسیدن ثروت نیستند و وقتی هم می‌رسد؛ مدام حساب و کتاب نمی‌کنند که چگونه خرجش کنند تا بیشتر بماند.
امام ششم جعفر بن محمد(علیه‌السلام) می‌فرماید: زهد این است که هر چه حواس تو را از خدا پرت می‌کند رها کنی… و اگر رها کردی و سودش به دیگری رسید؛ پشیمان نشوی .
از حضرت صادق علیه السلام در باب زهد نقل شده : هرگاه خداوند برای بنده ، خوبی بخواهد ، او را به دنیا بی رغبت کند و در امر دین فهمیده سازد و به عیوب دنیا ، بینا نماید و به هر که این اوصاف داده شود ، دارای خیر دنیا و آخرت شده و فرمود : هیچ کس حق را از دری نجسته که از درِ زهد در دنیا بهتر باشد و زهد ، ضد آن چیزی است که دشمنان خدا آن را می طلبند
چهار گروه در قیامت قطعاً احضار می‌شوند!
کم‌ترین و بالاترین مقام زهد
زهد، سه درجه دارد:
1- دل آدم دنیا و لوازم آن را دوست داشته باشد؛ اما سراغ دنیا نرود و به اندکی از هر چیز، راضی باشد… این، کم‌ترین اندازه زهد است.
2- بیش از دنیا، به آخرت فکر کند و اگر چه زندگی‌اش با کم‌ترین امکان‌های روزگارش هماهنگ است؛ اما بیشتر نگران آخرت است و از هر چه دارد، برای بهتر شدن آخرتش استفاده می‌کند… این، مقام میانی زهد است.
3- هیچ وابستگی‌ای به دنیا، درآمد یا وسایل زندگی‌اش نداشته باشد و هر لحظه آماده باشد که همه چیز را بگذارد و از دنیا برود… این بالاترین مقام زهد است.
زهد حقیقی را دریابیم!
گاهی کسانی پیدا می‌شوند که عمدی خودشان را اسیر سختی زندگی و بیکاری می‌کنند و اسمش را زُهد می‌گذارند… اینان نه زهد را فهمیده‌اند و نه آخرت را شناخته‌اند. کسی که نمی‌تواند از نعمت‌های خدا در دنیا استفاده درستی کند؛ چگونه می‌تواند از نعمت‌های او در آخرت استفاده کند؟!
زهد در کلام امام صادق علیه السلام
از حضرت صادق علیه السلام در باب زهد نقل شده:
هرگاه خداوند برای بنده ، خوبی بخواهد ، او را به دنیا بی رغبت کند و در امر دین فهمیده سازد و به عیوب دنیا ، بینا نماید و به هر که این اوصاف داده شود ، دارای خیر دنیا و آخرت شده و فرمود : هیچ کس حق را از دری نجسته که از درِ زهد در دنیا بهتر باشد و زهد ، ضد آن چیزی است که دشمنان خدا آن را می طلبند .
گفتیم: قربانت گردم آنان چه راهی می‌جویند ؟ فرمود : از رغبت به دنیا و فرمود :
آیا شخص پر صبر ارجمندی وجود ندارد ، به راستی این دنیا چند روز اندک بیش نیست ، هلاّ بر شما ! حرام است بر شما مزه ایمان را بچشید تا نسبت به دنیا بیرغبت و زاهد نگردید .
راوی می‌گوید : از حضرت شنیدم : هرگاه مؤمن خود را از دنیا کنار کشد ، مقامش بالا رود و شیرینی دوستی خدا را دریابد و نزد دنیاداران به دیوانه ماند و همانا حب خدا به دین مردم آمیخته و به کاری ، جز آن دست نیندازند ، راوی گوید : شنیدم میفرمود : به راستی چون قلب پاک و مصفا شد ، زمین بر او تنگ گردد تا بر فراز رود .
منبع:وبلاگ سادات اخوی، سید محمد –
مروری بر کتاب«یک عمر مسلمانی». منتشر شده از سوی انتشارات امیرکبیر/
بازآفرینی کتاب معراج السعاده سایت عرفان
