مترجم: رزیتا ملکی‌زاده

تخمه یا دانه‌ی آفتابگردان خواص درمانی فراوانی، از جمله پیشگیری از رسوب کلسترول، خواص ضد التهابی، خواص پاکسازی عروق، و غیره دارد. در این مقاله فوائد بیشتری از آن را در سلامت معرفی خواهیم کرد.
سالیان زیادی است که نوع بشر از خواص تغذیه‌ای و فوائد دانه‌ی آفتابگردان در سلامت بهره می‌برد. می‌توان از آن به عنوان میان وعده‌ی مغذی تا روغن پخت و پز مورد استفاده قرار داد و یا می‌توان آن را به وعده‌های غذایی افزود تا بافت و طعم خاصی به غذا بخشد. این تخمه‌ها که از گل آفتابگران بسیار زیبا بدست می‌آیند، به رنگ سیاه و یا سبز مایل به خاکستری بوده و در پوسته‌ی خاکستری و یا سیاه احاطه شده‌اند. نام علمی آن آکن یا فندقه (achene) است که منابعی غنی از مواد مغذی مهمی هستند که برای رشد و نمو و داشتن یک زندگی سالم مفید می‌باشند. خواص مختلف تخمه‌ی آفتابگردان در سلامت به شرح ذیل است:

شگفتی‌های تخمه آفتابگردان
فوائد مختلف مرتبط با سلامت تخمه‌ی آفتابگردان می‌تواند به میزان بالای سطوح ویتامین E، سلنیوم، پروتئین، فولات، منیزیم و ویتامین‌های موجود در آن نسبت داده شود.

حذف یا از بین بردن کلسترول بد
یکی از دلایل اصلی مشکلات قلبی افزایش کلسترول در شریان‌ها است. دو نوع کلسترول وجود دارد که عبارتند از: لیپوپروتئین‌های با چگالی بالا، که به طور عامیانه به آنها «کلسترول خوب» گویند و لیپوپروتئینهای با چگالی پایین، که تحت عنوان «کلسترول بد» شناخته می‌شوند. تجمع کلسترول بد، موجب جمع و کوچک شدن عروق شده، در نتیجه فشار مورد نیاز جهت پمپ خون از طریق آنها را افزایش می‌دهد. این امر بار بیش از حدی را بر دوش قلب گذاشته و به بیماری‌های قلبی منجر می‌شود.
اگرچه روغن دانه آفتابگردان، ماهیتاً چرب است، اما از نوع چربی‌های اشباع نشده با چند پیوند دوگانه (پلی) است. این چربی‌ها سطوح LDL (کلسترول بد) را افزایش نمی‌دهند و در نتیجه برای بدن انسان مضر نمی‌باشند. در واقع، اسیدهای چرب امگا 6 موجود در دانه‌های آفتابگردان به پیشگیری از بیماری‌های قلبی کمک می‌کنند.
روغن دانه آفتابگردان همچنین حاوی مواد شیمیایی گیاهی تحت عنوان فیتواسترول بوده، که به کاهش کلسترول تجمع یافته نیز کمک می‌کنند.

از بین بردن رادیکالهای آزاد
رادیکال‌های آزاد، اتمهایی با 1 الکترون کمتر در مدار خود نسبت به حالت طبیعی می‌باشند. آنها بسیار ناپایدار بوده و با نزدیکترین اتم‌های مجاور خود واکنش نشان داده و به اصطلاح غیر علمی یک الکترون را از آنها «می‌دزدند». اتمی که با آن واکنش می‌دهد، سپس به یک رادیکال آزاد تبدیل شده و زنجیره‌ای از واکنش‌ها را راه اندازی می‌کند که می‌تواند پیامدهای مرگباری به همراه داشته باشند. رادیکال‌های آزاد با «کلسترول خوب» واکنش نشان داده و موجب از دست رفتن آن شده و در نتیجه به سلامت قلب آسیب وارد می‌سازند. رادیکالهای آزاد همچنین با رشد سرطانی در ارتباط می‌باشند.
آنتی اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که حتی بعد از آنکه یک الکترون از دست دادند، پایدار باقی می‌مانند. بنابراین، به واکنش زنجیره‌ای اکسیداسیون از طریق واکنش با رادیکال‌های آزاد پایان می‌دهند. روغن دانه آفتابگردان سرشار از ویتامین Eیعنی بهترین منبع آنتی اکسیدانها بوده و رادیکالهای آزاد را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.

خواص ضد التهابی
التهاب یک بخش ضروری از سیستم ایمنی بدن ما است. با این حال، التهاب بیش از حد و مداوم مضر بوده و موجب بروز بیماری‌هایی مانند تب یونجه، تصلب شرایین، آرتریت روماتوئید، و غیره می‌شود. ویتامین E نشان داده شده است که دارای خواص ضد التهابی بسیار عالی است، که به کاهش شدت و خطر ابتلا به این بیماری‌ها کمک می‌کند.

پیشگیری از سرطان
روغن دانه آفتابگردان حاوی سلنیوم یعنی یک ماده‌ی حیاتی است که به مقدار کم مورد نیاز بدن می‌باشد. سلنیوم ترمیم DNA، را تسهیل بخشیده که به پیشگری از سرطان کمک می‌کند. این روغن به از بین بردن و فروپاشی سلول‌های بدنی مسن و احتمالاً سرطانی کمک کرده و شوره سر را کاهش می‌دهد.

حفظ، ترمیم و تشکیل بافت
اسیدهای آمینه که پروتئین‌ها را تشکیل می‌دهند، مسئول فرایند تشکیل و بازسازی بافت می‌باشند. روغن آفتابگردان حاوی بسیاری از اسیدهای آمینه‌ی مهم بوده و در نتیجه تا حد زیادی به این امر کمک می‌کند.
روغن آفتابگردان همچنین دارای ترکیبات ویتامین B شناخته شده تحت عنوان فولات می‌باشد. این ترکیبات تشکیل سلول‌های خونی جدید را تسهیل ساخته، ظرفیت حمل اکسیژن و ایمنی را بهبود می‌بخشند.

تأثیر « شل کنندگی یا آرامش بخشی»
روغن آفتابگردان همچنین دارای منیزیم (Mg) است. منیزیم از ورود کلسیم (CA2 +) به جریان خون جلوگیری می‌کند. CA2 + موجب می‌گردد سلول‌های عصبی بسیار حساس شده، که این امر می‌توند به اسپاسم‌های عضلانی، فشار خون بالا و غیره منجر شود. وجود منیزیم به قدر کافی این احتمال را بی‌اثر ساخته و تأثیری شل کننده و آرامش بخش برجای می‌گذارد.
منیزیم همچنین موجب کاهش شانس ابتلا به آسم و سردردهای میگرنی شده و وجود آن برای سلامت اسکلتی اهمیت دارد. دانه‌های آفتابگردان مقدار سالمی منیزیم را تأمین می‌سازند.
فوائد دانه‌ی آفتابگردان در سلامت می‌تواند با قرار دادن آنها به عنوان بخشی از رژیم غذایی روزانه‌ی فرد بدست آیند. این تخمه‌ها را می‌توان به صورت خام و یا بو داده به عنوان یک میان وعده‌ی سالم و راحت مصرف کرد و یا می‌توان به انواع سالاد، نان و پنکیک افزود. این تخمه را می‌توان به راحتی در فروشگاه‌ها و سوپرماکتها تهیه کرد و می‌توان برای مدت زمان طولانی نگهداری نمود. مصرف آنها پیشگیری از چندین مشکل مربوط به سلامت را تضمین ساخته و زندگی سالم و طولانی را پیشکش می‌نماید.

منبع:راسخون