جهاد:
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَن لَقِیَ اللّه َ بغیرِ أثَرٍ مِن جِهادٍ لَقِیَ اللّه َ و فیهِ ثُلْمَهٌ .
هر کس بدون آن که نشانى از جهاد در خود داشته باشد، خدا را دیدار کند، هنگام ملاقات با او، در خود خللى یابد.
( کنز العمّال : ۱۰۴۹۵ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَن ماتَ و لَم یَغْزُ ، و لَم یُحدِّثْ بهِ نَفسَهُ ، ماتَ على شُعْبَهٍ مِن نِفاقٍ .
کسى که جهاد نکرده یا آرزوى جهاد نداشته باشد و بمیرد به نوعى نفاق مرده است.
( صحیح مسلم : ۳/۱۵۱۷/۱۵۸ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
إنَّ لکلِّ اُمَّهٍ سِیاحهً ، و سِیاحهُ اُمَّتی الجِهادُ فی سبیلِ اللّه ِ .
هر امّتى را سیاحتى است؛ و سیاحت امّت من جهاد در راه خداست.
( کنز العمّال : ۱۰۵۲۷ )
یامبر خدا صلى الله علیه و آله :
ما مِن خُطْوَهٍ أحَبُّ إلى اللّه ِ مِن خُطْوَتَینِ :
خُطْوَهٌ یَسُدُّ بِها مُؤمنٌ صَفّا فی سبیلِ اللّه ِ ،
و خُطْوَهٌ یَخْطوها مُؤمنٌ إلى ذِی رَحِمٍ قاطِعٍ یَصِلُها .
هیچ گامى نزد خدا دوست داشتنى تر از دو گام نیست:
گامى که مؤمن با آن صفى را که در راه خدا بسته مى شود پُر مى کند
و گامى که مؤمن براى رابطه برقرار کردن با خویشاوندى که از او بریده بر مى دارد.
( الأمالی للمفید : ۱۱/۸ )
عوالی اللآلی:
رُوِیَ أنَّ رجُلاً أتى جَبَلاً لِیَعْبُدَ اللّه َ فیهِ ، فجاءَ بهِ أهلُهُ إلى رَسولِ اللّه ِ صلى الله علیه و آله فنَهاهُ عَن ذلکَ ،
و قالَ له : إنَّ صَبرَ المسلمِ فی بعضِ مَواطِنِ الجِهادِ یَوما واحدا خَیرٌ لَهُ مِن عِبادَهِ أربعینَ سنهً .
مردى براى عبادت خدا به کوهى رفت و خانواده اش او را نزد پیامبر صلى الله علیه و آله آوردند.
پیامبر او را از این کار نهى کرد و فرمود: اگر مسلمان یک روز در میدانى از میدانهاى جهاد پایدارى ورزد ، برایش از چهل سال عبادت کردن بهتر است.
( عوالی اللآلی : ۱/۲۸۲/۱۲۱ )
امام على علیه السلام :
إنّ الجِهادَ بابٌ مِن أبْوابِ الجَنّهِ فَتَحَهُ اللّه ُ لِخاصَّهِ أوْلیائهِ ، و هُو لِباسُ التَّقوى ، و دِرْعُ اللّه ِ الحَصینَهُ ، و جُنَّتُهُ الوَثیقَهُ .
همانا جهاد یکى از درهاى بهشت است که خداوند آن را براى اولیاى خاص خود گشوده است. جهاد جامه تقوى و زره استوار خداوند و سپر محکم اوست.
( نهج البلاغه : الخطبه ۲۷ )
امام على علیه السلام :
الجِهادُ عِمادُ الدِّینِ ، و مِنْهاجُ السُّعَداءِ .
جهاد ستون دین و راه روشن نیکبختان است.
( غرر الحکم : ۱۳۴۶)
امام على علیه السلام :
إنّ اللّه َ فَرضَ الجِهادَ و عَظَّمَهُ و جَعلَهُ نَصْرَهُ و ناصِرَهُ. و اللّه ِ ، ما صَلُحتْ دُنیا و لا دِینٌ إلاّ بهِ .
خداوند جهاد را واجب گردانید و آن را بزرگ داشت و یارى خود و یاور خود قرارش داد. به خدا سوگند کار دنیا و دین جز با جهاد درست نمى شود.
( وسائل الشیعه : ۱۱/۹/۱۵ )
امام على علیه السلام ـ در نامه اى به کارگزار خود مخنف ـ نوشت :
فإنَّ جِهادَ مَن صَدَفَ عَن الحقِّ رَغْبهً عنهُ ، و عَبَّ فی نُعاسِ العَمى و الضَّلالِ اخْتِیارا لَهُ ، فَریضَهٌ على العارِفِینَ .
همانا جهاد کردن با کسى که به سبب بیزارى از حق، از آن روى گردانده و کورى و گمراهى را برگزیده و در خوابِ آن فرو رفته، بر آگاهان واجب است.
( شرح نهج البلاغه : ۳/۱۸۲ )
امام على علیه السلام :
إنَّ الجِهادَ أشْرَفُ الأعمالِ بعدَ الإسلامِ ،
و هُو قِوامُ الدِّینِ ، و الأجْرُ فیهِ عَظیمٌ مَع العِزّهِ و المَنَعهِ ،
و هُو الکَرّهُ ، فیهِ الحَسَناتُ و البُشْرى بالجنّهِ بَعد الشَّهادَهِ .
همانا جهاد شریفترین کارها بعد از اسلام است.
جهاد مایه پایدارى دین است و علاوه بر آن که عزّت و اقتدار مى آورد اجرى بزرگ دارد.
جهاد، سخت است و پاداش دار و در آن نوید بهشت است پس از شهادت.
( بحار الأنوار : ۳۳/۴۴۷/۶۵۹ )
امام على علیه السلام :
زَکاهُ البَدَنِ الجِهادُ و الصِّیامُ .
زکات بدن، جهاد و روزه است.
( غرر الحکم : ۵۴۵۲ )
امام على علیه السلام :
زَکاهُ الشَّجاعهِ الجِهادُ فی سبیلِ اللّه ِ .
زکات شجاعت، جهاد در راه خداست.
( غرر الحکم : ۵۴۵۵ )
امام صادق علیه السلام :
الجِهادُ واجِبٌ مَع إمامٍ عادِلٍ .
جهاد کردن در رکاب پیشواىِ دادگر، واجب است.
( وسائل الشیعه: ۱۱/۳۵/۹ )
امام صادق علیه السلام :
الجِهادُ أفضَلُ الأشْیاءِ بعدَ الفَرائضِ .
جهاد برترین کارها بعد از فرایض است.
( مشکاه الأنوار: ۲۶۸/۸۰۱ )
مجاهد :
لِلجنّهِ بابٌ یُقالُ له : بابُ « المجاهِدینَ » ،
یَمْضونَ إلَیهِ فإذا هُو مَفْتوحٌ ، وَ هُم مُتَقَلِّدونَ سُیُوفَهُم ،
و الجَمْعُ فی المَوْقِفِ، و المَلائکهُ تُرحِّبُ بِهِم .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :بهشت دروازه اى دارد به نام « دروازه مجاهدان ».
مجاهدان با شمشیرهاى حمایل شده خود به سوى این دروازه که به رویشان باز است پیش مى روند،
و خلایقِ در محشر و فرشتگان به آنان خوشامد مى گویند.
( الأمالی للصدوق : ۶۷۳/۹۰۶ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
خَیرُ النّاسِ رَجُلٌ حَبَسَ نفْسَهُ فی سبیلِ اللّه ِ یُجاهِدُ أعْداءَهُ یَلتَمِسُ المَوتَ ، أوِ القَتلَ فی مَصافِّهِ .
بهترینِ مردمان، مردى است که خود را وقف راه خدا کرده است و با دشمنان او جهاد مى کند و خواستار مرگ یا کشته شدن در میدان کارزار است.
( مستدرک الوسائل : ۱۱/۱۷/۱۲۳۱۰ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
ما أعْمالُ العِبادِ کُلِّهِم عِند المُجاهِدینَ فی سبیلِ اللّه ِ إلاّ کَمِثْلِ خُطّافٍ أخَذَ بمِنْقارِهِ مِن ماءِ البَحرِ .
اعمال همه بندگان در مقایسه با ارزش جهاد مجاهدانِ در راه خدا نیست مگر به اندازه مقدار آبى که پرستویى دریایى با منقار خود از دریا برداشته است.
( کنز العمّال : ۱۰۶۸۰ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
لا یَجْتمِعُ غُبارٌ فی سبیلِ اللّه ِ و دُخانٌ فی جَهَنّمَ .
گرد و غبارِ در راه خدا با دود جهنم، جمع نمى شود.
( مستدرک الوسائل : ۱۱/۱۳/۱۲۲۹۳ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
السُّیوفُ مَفاتِیحُ الجَنّهِ .
شمشیرها کلیدهاى بهشتند.
( مستدرک الوسائل : ۱۱/۱۳/۱۲۲۹۳ )
امام على علیه السلام :
المُجاهِدونَ تُفْتَحُ لَهُم أبْوابُ السَّماءِ .
درهاى آسمان به روى مجاهدان گشوده است.
( غرر الحکم : ۱۳۴۷ )
امام على علیه السلام :
إنَّ اللّه َ کَتبَ القَتْلَ على قَومٍ و المَوتَ على آخَرینَ،
و کُلٌّ آتِیهِ مَنیّتُهُ کَما کَتَبَ اللّه ُ لَهُ ،
فطُوبى للمجاهدین فی سبیلِهِ، و المقتولینَ فی طاعتِهِ .
خداوند براى گروهى کشته شدن را نوشته است و براى دیگران مردن را
و هر گروهى مرگش به همان گونه که خداوند برایش نوشته است، به او مى رسد.
پس، خوشا به حال مجاهدان در راه خدا، و کشته شدگان در راه طاعت او.
( شرح نهج البلاغه : ۳/۱۸۴ )
امام باقر علیه السلام :
أتى رجُلٌ رسولَ اللّه ِ صلى الله علیه و آله فقالَ : إنّی راغِبٌ نَشیطٌ فی الجِهادِ .
قالَ: فجَاهِدْ فی سبیلِ اللّه ِ ، فإنَّکَ إنْ تُقْتَلْ کُنتَ حَیّا عندَ اللّه ِ تُرْزَقُ ، و إنْ مِتَّ فَقَد وقَعَ أجْرُکَ على اللّه ِ ، و إنْ رَجَعتَ خَرَجتَ مِن الذُّنوبِ إلى اللّه ِ .
مردى خدمت پیامبر صلى الله علیه و آله آمد و عرض کرد: من خواهان و شیفته جهاد هستم .
پیامبر فرمود: پس، در راه خدا جهاد کن؛ زیرا اگر کشته شوى، نزد خدا زنده اى و روزى مى خورى، اگر بمیرى، پاداشت با خداست و اگر برگشتى، از گناهان پاک گشته اى .
( تفسیر العیّاشی : ۱/۲۰۶/۱۵۲ ، تنبیه الخواطر : ۲/۱۹۷ مع تفاوت یسیر فی اللفظ )
نخستین مجاهد در راه خدا :
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
إنَّ أوّلَ مَن قاتَلَ فی سبیلِ اللّه ِ إبراهیمُ الخَلیلُ علیه السلام ،
حَیثُ أسَرَتِ الرُّومُ لُوطا علیه السلام
فَنَفَرَ إبراهیمُ علیه السلام حتّى اسْتَنقَذَهُ مِن أیْدیهِم .
نخستین کسى که در راه خدا جنگید، ابراهیم خلیل است
و آن، زمانى بود که رومیها، لوط را به اسارت گرفتند
و ابراهیم علیه السلام نیرویى بسیج کرد و او را از دست آنها نجات داد.
( النوادر للراوندی : ۱۴۷/۲۰۴ )
امام على علیه السلام :
أوّلُ مَن جَاهَدَ فی سبیلِ اللّه ِ إبراهیمُ علیه السلام ،
أغَارَتِ الرُّومُ على ناحِیَهٍ فِیها لُوطٌ علیه السلام فأسَروهُ ،
فَبَلغَ إبراهیمَ علیه السلام الخَبَرُ فنَفَرَ فاسْتَنْقَذَهُ مِن أیْدیهِم
، و هُو أوَّلُ مَن عَمِلَ الرّایاتِ صلى اللّه علیه .
نخستین کسى که در راه خدا جهاد کرد ابراهیم علیه السلام بود.
رومیها به منطقه اى که لوط علیه السلام در آن جا بود، یورش بردند و او را اسیر کردند.
این خبر به گوش ابراهیم رسید و نیرویى بسیج کرد و لوط را از اسارت آنها درآورد.
و ابراهیم نخستین کسى است که پرچم ساخت.
( دعائم الإسلام : ۱/۳۴۴ )
یارى مجاهدان و نکوهش آزردنشان :
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَنِ اغْتابَ غازِیا أو آذاهُ أو خَلَفهُ فی أهلِهِ بخِلافهِ سُوءٍ،
نُصِبَ لَهُ یومَ القِیامهِ عَلَمٌ ، فَلْیَستَفْرِغْ لِحِسابِهِ و یُرْکَسْ فی النّارِ .
هر کس درباره رزمنده اى غیبت کند، یا او را آزار رساند، یا در غیاب او با خانواده اش بدرفتارى کند،
روز رستاخیز براى او پرچمى برافراشته مى شود ، به نشانه این که کاملاً به حسابش رسیدگى گردد و در آتش سرنگون شود.
( النوادر للراوندی : ۱۴۱/۱۹۲ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَن جَهّزَ غازیا بسِلْکٍ أو إبْرَهٍ غَفَرَ اللّه ُ لَهُ ما تَقدَّمَ من ذَنبهِ و ما تَأخّرَ .
هر کس رزمنده اى را به یک نخ یا سوزن مجهز کند خداوند گناهان گذشته و آینده او را ببخشاید.
( مستدرک الوسائل : ۱۱/۲۴/۱۲۳۳۳ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَن جَبُنَ عَنِ الجِهادِ فَلْیُجَهِّزْ بمالِهِ رجُلاً یُجاهِدُ فی سبیلِ اللّه ِ .
و المُجاهِدُ فی سبیلِ اللّه ِ و إن جَهَزَّهُ بمالِهِ غَیرُهُ فلَهُ فَضْلُ الجِهادِ ،
و لِمَنْ جَهّزَهُ فَضْلُ النَّفَقهِ فی سبیلِ اللّه ِ ،
و لِکِلَیهِما فَضلٌ ، و الجُودُ بالنَّفْسِ أفْضَلُ فی سبیلِ اللّه ِ مِن الجُودِ بالمالِ فیهِ .
هر کس از جهاد بترسد، باید مردى را که در راه خدا جهاد مى کند، کمک مالى رساند.
اگر مجاهدِ در راه خدا، با مال شخص دیگرى تجهیز شود، فضیلت جهاد از آنِ رزمنده
و فضیلت و ثواب خرج کردن در راه خدا، از آنِ تجهیز کننده است،
هر دو کار فضیلت و ثواب دارد، اما جانبازى در راه خدا، از صرف پول برتر است.
( شرح الأخبار : ۲/۲۱۹ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَن بَلّغَ رسالهَ غازٍ کانَ کَمَنْ أعْتقَ رَقَبهً، و هُو شَریکُهُ فی بابِ « ثوابِ » غَزْوَتِهِ .
هر کس نامه رزمنده اى را برساند همچون کسى است که بنده اى را آزاد کند و در ثواب جنگ ، با وى شریک باشد.
( وسائل الشیعه : ۱۱/۱۴/۲ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
اتَّقوا أذَى المُجاهِدینَ فی سبیلِ اللّه ِ ،
فإنَّ اللّه َ یَغْضَبُ لَهُم کَما یَغْضَبُ للرُّسُلِ ،
و یَسْتَجیبُ لَهُم کَما یَسْتَجیبُ لَهُم .
از آزردن مجاهدانِ در راه خدا بپرهیزید؛
زیرا خداوند به خاطر آنان به خشم مى آید ، همچنان که به خاطر پیامبران به خشم مى آید
و دعاى آنان را اجابت مى کند همچنان که دعاى پیامبران را اجابت مى کند .
( کنز العمّال : ۱۰۶۶۴ )
امام على علیه السلام ـ در پاسخ به سؤال از تأمین هزینه جهادِ واجب یا مستحب ـ فرمود :
أمَّا إذا لَزِمَ الجِهادُ بأنْ لا یکونَ بإزاءِ الکافرینَ مَن یَنوبُ عَن سائرِ المُسلِمینَ ،
فالنَّفَقهُ هُناکَ الدِّرْهَمُ بسَبعِمائهِ ألفِ ،
فأمَّا المُسْتَحَبُّ الّذی هو قَصدَهُ الرَّجُلُ و قَد نابَ عَنهُ مَن سَبقَهُ و اسْتَغنى عَنه ،
فالدِّرْهَمُ بسَبعِمائهِ حَسَنهٍ ،
کلُّ حَسَنهٍ خَیرٌ مِن الدُّنیا و مَا فِیها مائهَ ألفِ مَرّهٍ .
امّا اگر جهادِ واجب باشد ، به این معنا که در برابر کافران، کسى نباشد که از دیگر مسلمانان دفاع کند،
در این صورت، نزد خداوند ثواب یک درهم هزینه کردن ، هفتصد هزار درهم است.
اما اگر جهادِ مستحب باشد ، به این معنا که فرد قصد جهاد کند، ولى دیگران زودتر از او براى دفاع رفته باشند و نیازى به وى نباشد،
در این صورت، یک درهم، هفتصد حسنه دارد،
که هر حسنه اى، صد هزار بار بهتر است از دنیا و هر آنچه در دنیاست.
( التفسیر المنسوب إلى الإمام العسکری علیه السلام : ۸۰/۴۱ )
فرمان به جهاد کردن با دست و زبان و دل :
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
إنّ المؤمنَ یُجاهِدُ بسَیْفِهِ و لِسانِهِ .
همانا مؤمن، با شمشیر و زبان خود جهاد مى کند.
( کنز العمّال : ۱۰۸۸۵ )
امام على علیه السلام :
جاهِدوا فی سبیلِ اللّه ِ بأیْدیکُم، فإنْ لَم تَقْدِروا فجاهِدوا بألسِنَتِکُم ، فإنْ لَم تَقْدِروا فجاهِدوا بقُلوبِکُم .
در راه خدا با دستهاى خود بجنگید، اگر نتوانستید با زبانهاى خود بجنگید و اگر باز هم نتوانستید با دلهاى خود بجنگید.
( بحار الأنوار : ۱۰۰/۴۹/۲۳ )
امام على علیه السلام ـ در فرمانش به مالک اشتر در بیان وظایف زمامدار ـ نوشت :
و أنْ یَنْصُرَ اللّه َ سبحانَهُ بقَلْبِهِ و یَدِهِ و لِسانِهِ ، فإنَّهُ جَلّ اسمُهُ قـد تَکَفّلَ بنصْرِ مَن نصَرَهُ و إعْزازِ مَن أعَزَّهُ .
و خداوند سبحان را با دل و دست و زبان خود یارى رسانَد؛ زیرا خداوند ـ جلّ اسمه ـ متعهّد شده است که یارى کننده خود را یارى کند و گرامى دارنده اش را گرامى بدارد.
( نهج البلاغه : الکتاب ۵۳ )
امام على علیه السلام :
إنَّ أوَّلَ ما تُقلَبونَ علَیهِ من الجِهادِ الجِهادُ بأیْدیکُم ثُمَّ بألسِنَتِکُم ثُمَّ بقُلوبِکُم ،
فَمَنْ لَم یَعْرِفْ بقَلبِهِ مَعروفا و لَم یُنْکِرْ مُنْکَرا قُلِبَ ، فجُعِلَ أعْلاهُ أسْفَلَهُ .
نخستین جهادى که درباره آن وارسى مى شوید جهاد با دستهایتان است، سپس جهاد با زبانهایتان و زان پس جهاد با دلهایتان .
پس کسى که در دل از معروفى حمایت نکند و منکرى را زشت نشمارد، واژگونه شده است.
( بحار الأنوار : ۱۰۰/۸۹/۷۱ )
امام على علیه السلام :
اللّه َ اللّه َ فیا لجِهادِ بأمْوالِکُم و أنْفُسِکُم و ألْسِنَتِکُم فی سبیلِ اللّه ِ .
خدا را، خدا را، در جهاد کردن با مالها و جانها و زبانهایتان در راه خدا.
( نهج البلاغه : الکتاب ۴۷ )
تشویق به جهاد :
امام على علیه السلام ـ براى تشویق مردم به جنگ با اهل شام ـ فرمود:
لبئسَ لَعَمْرُ اللّه ! سُعْرُ نارِ الحَرْبِ أنْتُم .
تُکادُونَ و لا تَکِیدُونَ ،
و تُنْتَقَصُ أطْرافُکُم فَلا تَمْتَعِضونَ ،
لا یُنامُ عَنکُم و أنْتُم فی غَفْلَهٍ سَاهونَ···
و اللّه ِ! إنَّ امْرَأً یُمکِّنُ عَدُوَّهُ مِن نفسِهِ یَعْرُقُ لَحْمَهُ و یَهْشِمُ عَظْمَهُ و یَفْری جِلْدَهُ ،
لَعظیمٌ عَجْزُهُ ، ضَعیفٌ ما ضُمَّتْ علَیهِ جَوانِحُ صَدْرِهِ .
أنتَ فکُنْ ذاکَ إنْ شِئْتَ . فأمّا أنا فَو اللّه ِ
دونَ أنْ اُعطیَ ذلکَ ضَربٌ بالمَشْرَفیّهِ تَطیرُ مِنهُ فَراشُ الهامِ ، و تَطیحُ السَّواعِدُ و الأقْدامُ ،
و یَفْعلُ اللّه ُ بعدَ ذلکَ ما یشاءُ .
سوگند به خدا ! که شما بد شعله اى براى آتش جنگ هستید .
[ زیرا ] به شما نیرنگ مى زنند و شما نیرنگ نمى زنید،شهرهاى شما را مى گیرند و شما خشمگین نمى شوید،
دشمن از شما غافل نیست و شما در غفلت و بى خبرى به سر مى برید ···
به خدا سوگند کسى که دشمنش را بر خود چنان مسلّط کند که گوشتش را تا استخوان بخورد و استخوانش را دَرهم شکند و پوستش را بکَنَد،
بس ناتوان و زبون است و در سینه اش دلى ضعیف دارد.
تو اگر خواهى چنین باشى، باش، اما من، به خدا سوگند، چنین نخواهم بود،
بلکه با شمشیرهاى مَشْرَفى چنان بر او خواهم نواخت که ریزه استخوانهاى سر او بپرد و دستها و پاها به هر سو پراکنده شود.
از آن پس، خدا هر چه خواهد مى کند.
( نهج البلاغه : الخطبه ۳۴ )
امام على علیه السلام ـ در جنگ صفین آن گاه که سپاه معاویه آب فرات را در اختیار گرفت ـ فرمود :
قَدِ اسْتَطعَموکُمُ القِتالَ ،
فأقِرُّوا على مَذَلَّهٍ و تأخِیرِ مَحَلَّهٍ ، أو رَوُّوا السُّیوفَ مِن الدِّماءِ تَرْوَوا مِن الماءِ ،
فالمَوتُ فی حَیاتِکُم مَقْهورِینَ ، و الحَیاهُ فی مَوتِکُم قاهِرِینَ .
[ با این کارشان ] از شما خواستند تا دست به جنگ بگشایید؛اینک شما یا به خوارى تن دهید و منزلت شجاعت و شرافت را از دست نهید، یا شمشیرها را از خونها سیراب کنید، تا از آب سیراب شوید؛
چه، اگر زنده بمانید، اما شکست خورده باشید، در حقیقت مرده اید و اگر بمیرید، اما پیروز شوید، در حقیقت زنده اید.
( نهج البلاغه : الخطبه ۵۱ )
امام على علیه السلام ـ در تشویق یارانش ـ فرمود :
اتَّقوا اللّه َ و غُضُّوا أبْصارَکُم ···
اللّهُمَّ ! ألْهِمْهُمُ الصّبرَ ، و أنْـزِلْ علَیهِمُ النّصرَ ، و أعْظِمْ لَهُمُ الأجْرَ .
از خدا بترسید و چشمانتان را فرو بندید ···
بار خدایا! به آنان صبر و پایدارى عطا فرما و پیروزشان گردان و پاداش بزرگ عطایشان کن.
( شرح نهج البلاغه : ۴/۲۶ )
امام على علیه السلام ـ بعد از کشته شدن محمّد بن ابى بکر ـ فرمود :
فِیکُمُ العُلَماءُ و الفُقَهاءُ و النُّجَباءُ و الحُکَماءُ و حَمَلهُ الکِتابِ و المُتَهجِّدونَ بالأسْحارِ و عُمّارُ المَساجِدِ بتِلاوَهِ القُرآنِ ،
أ فَلا تَسْخَطونَ و تَهْتَمّونَ أنْ یُنازعَکُم الوَلایهَ علَیکُم سُفَهاؤکُم و الأشْرارُ الأراذِلُ مِنکُم؟
با آن که در میان شما عالمان و فقیهان و نژادگان و فرزانگان و حافظان قرآن و شب زنده داران و آباد کنندگان مساجد با تلاوت قرآن وجود دارند،
آیا به خشم نمى آیید و اهمیتى نمى دهید به این که نادانان و اشرار و فرومایگانِ شما، براى حکومت بر شما، با شما کشمکش کنند؟!
( شرح نهج البلاغه : ۶/۹۹ )
امام على علیه السلام :
ضارِبوا عَن دِینِکُم بالظُّبا ، و صِلوا السُّیوفَ بالخُطا ، و انْتَصِروا باللّه ِ تَظْفَروا و تُنْصَروا .
با تیغه شمشیرها از دین خود دفاع کنید، و شمشیرها را با فرا پیش نهادن گامهایتان، به دشمن برسانید و از خداوند یارى جویید، تا پیروز گردید و یارى شوید.
(غرر الحکم : ۵۹۳۳ )
ارزش سلاح برداشتن در راه خدا :
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
إنَّ اللّه َ عزّ و جلّ یُباهی بالمُتَقَلِّدِ سَیفَهُ فی سبیلِ اللّه ِ مَلائکَتَهُ ،
و هُم یُصَلُّونَ علَیهِ ما دامَ مُتَقَلِّدَهُ .
خداوند عزّ و جلّ به وجود کسى که شمشیرش را در راه خدا حمایل کند، بر فرشتگان خود مباهات مى کند
و تا زمانى که او شمشیر حمایل دارد، فرشتگان الهى بر او درود مى فرستند.
( کنز العمّال : ۱۰۷۸۷ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
صَلاهُ الرّجُلِ مُتَقَلِّدا بسَیفِهِ تَفْضُلُ علىْ صَلاتِهِ غَیرَ مُتَقَلِّدٍ بسَبعِمائهِ ضِعْفٍ .
نمازى که مرد با شمشیر حمایل شده بخواند هفتصد بار برتر از نمازى است که بدون حمایل کردن شمشیر بخواند .
( کنز العمّال : ۱۰۷۹۱ )
فرمان به جنگ با سران کفر :
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
اقْتُلوا شُیوخَ المُشرِکینَ ، و اسْتَبْقُوا شَرْخَهُم .
سران مشرکان را بکشید و نوجوانانشان را زنده نگه دارید.
( سنن أبی داوود : ۳/۵۴/۲۶۷۰ )
ترک کردن جهاد :
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
فمَن تَرکَ الجِهادَ ألْبسَهُ اللّه ُ ذُلاًّ فی نفسِهِ، و فَقْرا فی مَعیشَتِهِ، و مَحْقا فی دِینهِ.
إنَّ اللّه َ تبارکَ و تعالى أعَزَّ اُمّتی بسَنابِکِ خَیْلِها و مَراکِزِ رِماحِها .
هر کس جهاد را وا گذارد ، خداوند جامه خوارى بر جان او پوشاند و زندگیش را دستخوش فقر سازد و دینش را از بین ببرد.
خداوند تبارک و تعالى عزّت و اقتدار امت مرا در سُمهاى اسبانشان و نوک نیزه هایشان قرار داده است.
( الأمالی للصدوق : ۶۷۳/۹۰۶ )
امام على علیه السلام :
فمَن تَرَکَهُ ـ یعنی الجِهادَ ـ رَغْبَهً عَنهُ ألْبسَهُ اللّه ُ
ثَوبَ الذُّلِّ ، و شَمِلَهُ البَلاءُ ، و دُیِّثَ بالصَّغارِ و القَماءَهِ،
و ضُرِبَ على قَلْبِه بالإسْهابِ (بالأسْدادِ)، و اُدِیلَ الحقُّ مِنهُ بِتَضْییعِ الجِهادِ .
کسى که به جهاد، بى میلى کرده، آن را فرو گذارد،
خداوند جامه خوارى و رداى بلا و گرفتارى بر او بپوشاند و به خوارى و فرومایگى درافتد
و بر دلش پرده هاى گمراهى زده شود و به سبب فرو گذاشتن جهاد، حقّ، از او روی گردان شود و به باطل درافتد.
( نهج البلاغه : الخطبه ۲۷ )
شاخه هاى جهاد :
امام على علیه السلام :
الجِهادِ على أرْبَعِ شُعَبٍ :
على الأمرِ بالمَعروفِ و النَّهیِ عنِ المُنکَرِ و الصِّدْقِ فی المَواطِنِ و شَنَآنِ الفاسقِینَ ،
فمَن أمَرَ بالمعروفِ شَدَّ ظَهْرَ المُؤمنِ، و مَن نَهى عنِ المُنْکَرِ أرْغَمَ أنْفَ المُنافِقِ،
و مَن صَدَقَ فی المَواطِنِ قَضى الّذی علَیهِ ، و مَن شَنَأَ الفاسِقینَ و غَضِبَ للّه ِ عزّ و جلّ غَضِبَ اللّه ُ لَهُ .
جهاد چهار شاخه دارد:
امر به معروف، نهى از منکر، پایدارى در جبهه هاى جنگ و دشمنى با تبهکاران .
هر کس امر به معروف کند از مؤمن پشتیبانى کرده است و هر که نهى از منکر کند بینى منافق را به خاک مالیده است
و هر که در جبهه ها پایدارى ورزد وظیفه خود را انجام داده است و هر که با تبهکاران دشمنى کند و براى خدا خشم گیرد، خداوند نیز برایش خشم گیرد.
( الخصال : ۲۳۲/۷۴ )
مرزبانى :
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
رِباطُ یَومٍ فی سبیلِ اللّه ِ خَیرٌ مِن الدُّنیا و ما عَلَیها .
یک روز مرزبانى در راه خدا بهتر است از دنیا و هر چه در آن است.
( کنز العمّال : ۱۰۵۰۸ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
رِباطُ یَومٍ خَیرٌ مِن صِیامِ شَهرٍ و قِیامِهِ .
یک روز مرزبانى، بهتر است از یک ماه روزه دارى و شب زنده دارى.
( کنز العمّال : ۱۰۵۱۰ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
کُلُّ عَملٍ مُنْقَطِعٌ عَن صاحبِهِ إذا ماتَ إلاّ المُرابِطَ فی سبیلِ اللّه ِ ،
فإنَّهُ یُنْمى لَهُ عَملُهُ و یُجْرى علَیهِ رِزْقُهُ إلى یَومِ القِیامَهِ .
هر عملى پس از مرگ صاحبش از او جدا مى شود ، مگر عمل کسى که در راه خدا مرزبانى کند؛
عمل چنین کسى رشد مى کند و تا روز قیامت روزیش داده مى شود.
( کنز العمّال : ۱۰۶۱۱ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
إنَّ صَلاهَ المُرابِطِ تَعدِلُ خَمسَمائهِ صلاهٍ .
نماز مرزبان با پانصد نماز برابرى مى کند.
( کنز العمّال : ۱۰۷۱۴ )
ارزش نگهبانى :
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
حَرَسُ لَیلهٍ فی سبیلِ اللّه ِ عزّ و جلّ أفْضَلُ مِن ألفِ لَیلهٍ یُقامُ لَیلُها و یُصامُ نَهارُها .
یک شب نگهبانى دادن در راه خدا برتر است از هزار شبانه روز که شبهایش به عبادت و روزهایش به روزه دارى سپرى شود.
( کنز العمّال : ۱۰۷۳۰ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
لَأنْ أَحْرُسَ ثَلاثَ لَیالٍ مُرابِطا مِن وراءِ بَیْضَهِ المُسلِمینَ أحَبُّ إلَیَّ مِن أنْ تُصیبَنی لَیلهُ القَدْرِ فی أحَدِ المَسجِدَینِ : المَدینهِ أو بَیتِ المَقْدِسِ .
سه شب نگهبانى از مرزهاى مسلمانان نزد من محبوبتر از درک کردن شب قدر در یکى از دو مسجد مدینه یا بیت المقْدس است.
( شُعب الإیمان : ۴/۴۳/۴۲۹۲ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
رَحِمَ اللّه ُ حارِسَ الحَرَسِ .
خداى رحمت کناد نگهبان نگهبانان را.
( سنن ابن ماجه: ۲/۹۲۵/۲۷۶۹ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
عَیْنانِ لا تَمَسُّهُما النّارُ :
عَینٌ بَکَتْ مِن خَشْیَهِ اللّه ِ ، و عَینٌ باتَتْ تَحْرُسُ فی سبیلِ اللّه ِ .
دو چشمند که آتش به آن ها نرسد :
چشمى که از ترس خدا بگرید و چشمى که شبها در راه خدا نگهبانى دهد.
( سنن الترمذی : ۴/۱۷۵/۱۶۳۹ )
رفتن به بهشت با زنجیر :
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
ضَحِکْتُ مِن ناسٍ یَأتونَکُم مِن قِبَلِ المَشْرقِ یُساقُونَ إلى الجَنّهِ و هُم کارِهونَ .
از آن مردمى خنده ام گرفت که از جانب مشرق به سوى شما مى آیند، در حالى که با زور به سوى بهشت رانده مى شوند.
( کنز العمّال : ۱۰۵۸۷ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
عَجِبَ اللّه ُ مِن قَومٍ یَدخُلونَ الجَنهَ بالسَّلاسِلِ .
خداوند از مردمانى که زنجیر بسته به بهشت رانده مى شوند ، در عجب باشد.
( کنز العمّال : ۱۰۶۶۷ )
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
أ لاَ تَسْألونّی مِمَّ ضَحِکْتُ ؟
رَأیْتُ ناسا مِن اُمَّتی یُساقُونَ إلى الجَنّهِ فی السَّلاسِلِ کُرْها .
قیلَ: یا رسولَ اللّه ِ ، مَن هُم ؟
قالَ : قَومٌ مِن العَجَمِ یَسْبیهِمُ المُجاهِدونَ فیُدخِلونَهُم الإسلامَ .
آیا نمى پرسید از چه مى خندم؟
مردمى از امّت خود را دیدم که آنان را به زنجیر بسته اند و با زور به سوى بهشت مى رانند.
عرض شد: اى رسول خدا! آنها کیستند؟
فرمود: مردمانى عجمند، که مجاهدانْ آنان را به اسارت مى گیرند و آنها را به اسلام در مى آورند.
( کنز العمّال : ۱۰۶۶۹ )
منبع: میزان الحکمه، جلد دوم.
