به امام باقر(علیه السلام) گفته شد:
کَیْفَ أَصْبَحْتَ؟ قَالَ عَلَیهِ السَّلَامُ: أَصْبَحْنَا غَرْقَى فِی النِّعْمَهِ مَوْقُورِینَ بِالذُّنُوبِ یَتَحَبَّبُ إِلَیْنَا إِلَهُنَا بِالنِّعَمِ وَ نَتَمَقَّتُ إِلَیْهِ بِالْمَعَاصِی وَ نَحْنُ نَفْتَقِرُ إِلَیْهِ وَ هُوَ غَنِیٌّ عَنَّا.
ترجمه حدیث:
چگونه صبح کردید؟ فرمود: صبح کردیم در حالی که غرق در نعمت الهی هستیم و از این طرف هم زیر بار گناهان هستیم. معبودمان ما را با نعمتهاى خود به دوستى میخواند و ما با معاصى او را به دشمنى میخوانیم. و ما به او نیازمندیم، و او از ما بی نیاز است.
شرح حدیث (از حاج آقا مجتبی تهرانی):
در روایت این شخص به امام باقر(علیه السلام) عرض میکند: «کَیفَ أَصبَحتَ»؛ یعنی حالتان چطور است؟ حضرت در جواب، حال خودشان را نمیگویند. بلکه میفرماید: «أَصْبَحْنَا» و نمیفرماید: «اصْبَحْتُ». در واقع حضرت زبان حال آن گوینده و امثال او را بیان کردند. یعنی حال تو و امثال تو اینگونه است. این جنبه های ادبی است که در این روایت به کار رفته و ظرافت دارد.
حضرت فرمود: «أَصْبَحْنَا غَرْقَى فِی النِّعْمَهِ»؛ حالمان اینطور است که سراپای ما را نعمتهای الهی فرا گرفته است. غرق در نعمتهای الهی هستیم.
«مَوْقُورِینَ بِالذُّنُوبِ»؛ یعنی از این طرف هم ما در گناهان فرو میرویم. سراپای ما را نعمت خدا فرا گرفته، ولی ما در گناهان فرو میرویم.
«یَتَحَبَّبُ إِلَیْنَا إِلَهُنَا بِالنِّعَمِ وَ نَتَمَقَّتُ إِلَیْهِ بِالْمَعَاصِی»؛ خدای ما با دادن نعمتهایش، میخواهد دوستی و محبّت ما را به سوی خودش جلب کند، امّا ما از این طرف با گناهان خشم خدا را به سوی خودمان جلب میکنیم. به این مقابله خوب دقت کنید!
«وَ نَحْنُ نَفْتَقِرُ إِلَیْهِ»؛ با اینکه ما همه به خدا محتاجیم. در این هیچ شبهه ای نیست که ما به او احتیاج داریم. مگر ما میتوانیم خودمان را اداره کنیم؟ «وَ هُوَ غَنِیٌّ عَنَّا». امّا او که به ما هیچ احتیاجی ندارد، دنبال این است که محبّت ما را جلب کند. ما که به او احتیاج داریم، دنبال این هستیم که با او دشمنی کنیم. هیچ دیوانه ای این کار را میکند؟! من به شما احتیاج دارم بدون تو کارم راه نمیافتد؛ تو هم هیچ احتیاجی به من نداری. تو دنبال این هستی که محبّت من را به خودت جلب کنی، امّا من دنبال این هستم که با تو دشمنی کنم.
دقت کنید که چقدر زیبا حضرت این مطلب را به این سائل فهماند! او گفت «شما حالت چطور است؟» اما حضرت جواب داد حال شما اینطور است. بنابراین، بروید در سبک مواجهه تان با خدا تجدید نظر کنید.
منبع: بحار الانوار، جلد 73، صفحه 18، نقل از سایت آقا مجتبی تهرانی