امام صادق علیه السّلام فرمود: دلى نیست جز که دو گوش دارد بر یکى فرشته اى است رهنما و بر دیگر شیطانى سست کن و فتنه گر، این فرمانش دهد و آن بازش دارد ۱
بنابراین ناگزیر وسوسه شیطان را خواهیم داشت. اما این وسوسه تنها زمانی در ما اثر دارد که خودمان راهی برای او مهیا کنیم تا از آن جا به ما ضربه بزند:
ابلیس دشمنی بیرونی است و تا پایگاهی در درون نداشته باشد، نمی‌تواند به انسان ضربه بزند. کار شیطان مسموم نمودن درون انسان است. اگر کسی که می‌خواهد دیگری را با سم از پای درآورد، آن را در جیب شخص بگذارد، تاثیری در وی ندارد. دستگاه گوارش باید سم را بپذیرد و آن را جذب کند تا پس از ورود به خون، اثر زیانبار خود را به جال بگذارد. وسوسه‌ها نیز چنین است ۲
بنابراین باید زمینه درونی را از بین ببریم. که میکروب ها همیشه در محیط زندگی انسان هستند. و تا هنگامی که سیستم دفاعی بدن با قوت وظیفه خویش را انجام می دهد، بیماری ای به وجود نخواهد آمد. و زمانی بیماری به وجود می آید که میکروب بیرونی، زمینه مساعدی برای بیماری بیابد.
ترک ذکر خدا آن زمینه ای است که شیطان را از وسوسه کننده به هم نشین دائمی تبدیل می کند:
وَ مَنْ یَعْشُ عَنْ ذِکْرِ الرَّحْمنِ نُقَیِّضْ لَهُ شَیْطاناً فَهُوَ لَهُ قَرینٌ؛ زخرف/۳۶ و هر کس از یاد خدا روى‏ گردان شود شیطان را به سراغ او میفرستیم پس همواره قرین اوست.
و با ترک ذکر و ارتکاب گناه، امر می تواند چنان امر را وخیم کند که دل انسان محل فرود دائمی شیاطین باشد، گویا که قلب انسان لانه شیاطین می شود:
هَلْ أُنَبِّئُکُمْ عَلى‏ مَنْ تَنَزَّلُ الشَّیاطینُ * تَنَزَّلُ عَلى‏ کُلِّ أَفَّاکٍ أَثیمٍ؛ شعراء/۲۲۱-۲۲۲ آیا به شما خبر دهم که شیاطین بر چه کسى نازل مى ‏شوند؟!آنها بر هر دروغگوى گنهکار نازل مى ‏گردند.
لذا باید همیشه ملازم ذکر و یاد خدا باشیم و بدانیم که اگر از خدا دور شدیم، لحظه به لحظه شیطان در ما موثرتر می شود. و توبه راه بستن منافذ باز شده است.

۱بحار الأنوار ، ج‏۶۰، ص: ۲۴۵٫
۲نسیم اندیشه (پرسش و پاسخ‌هایی از آیت الله جوادی آملی) دفتر اول ص۱۲۴

منبع: سایت مجمع طلاب وبلاگ نویس