برخی معتقدند که قیام و انقلاب بر ضد هر حاکم ظالم و بی دین قبل از ظهور امام زمان علیه السلام حرام است . آنان به روایاتی در این باره استناد می کنند از قبیل آن که امام صادق علیه السلام فرمود : « کل رایه ترفع قبل قیام القآئم فصاحبها طاغوت یعبد من دون الله عزوجل .. »(1) « هر پرچمی که قبل از قیام قائم بالا رود صاحب آن طاغوت بوده و غیر خداوند را عبادت می کند . »
در توجیه این روایات می گوییم :
1- این روایات با اصول کلی شریعت و مبانی قطعی آن ، که از جمله ی ادله ی امر به معروف و نهی از منکر و جهاد است منافات دارد ، زیرا این سه ، مراتبی دارد که یکی ازآن ها قیام است .
2- غالب روایات ، مشکل سندی از قبیل ارسال و ضعف راوی دارد . که در جای خود مورد بحث سندی و تضعیف قرار گرفته است .
3- از برخی روایات نیز استفاده می شود که امام درصدد خبر از غیب است به این معنا که امام می فرماید : این گونه انقلاب ها به پیروزی نهایی نمی رسد گرچه ممکن است ، آثار مثبتی بر آن مترتب شود ، نه آن که امام در صدد تخطئه اصل انقلاب باشد ، آن گونه که در مورد قیام زید شهید و مختار فرمودند.
4- دعوت انقلابی و انقلاب کننده بر دو گونه است : یکی دعوت به حق که به هدف برپا داشتن حق و بازگرداندن زمام امور حکومت به دست اهل بیت علیهم السلام که البته چنین حکومتی مورد تأیید امامان معصوم علیهم السلام است .
دیگری دعوت به باطل که به جهت مطرح کردن خود است . و مقصود از « کل رایه » گویا همین معنا است . بنابراین قیام هایی که درصدد دفاع از حریم شریعت و امامت اهل بیت علیهم السلام است تخصصاً از این روایات خارج می باشد . و اذا هنگامی که درباره ی وظیفه شیعیان در مقابل قیام مختار از امام زین العابدین علیه السلام سؤال شد ، حضرت فرمود : « لو أن عبداً زنجیا ً تعصب لنا أهل البیت، لوجب علی الناس مؤازرته » ؛ (2) « هر گاه برده ای زنگی برای یاری ما ،پیشانی بند به پیشانی بست – کنایه از این که قیام کرد – بر مردم کمک و یاری او واجب است . »
امام صادق علیه السلام فرمود : « یخرج القائم حتی یخرج اثنا عشر من بنی هاشم کلهم یدعو إلی نفسه » ؛(3) « قائم خروج نخواهد کرد تا آن که قبل از آن دوازده نفر از بنی هاشم خروج کنند و همه ی آن ها مردم را به خوددعوت می کنند.»

پی نوشت :

1- کافی ، ج 8 ، ص 295 ، ح 452.
2- بحار الأنوار ، ج 45 ، ص 365.
3- الغیبه ، طوسی ، ص 437.
منبع: کتاب غیبت کبری.