ان ذکر الخیر کنتم أوله و أصله و فرعه و معدنه و مأواه و منتهاه» (1).
آنچه انسان را زنده دل نگه داشته و به تلاش و تکاپو وا می دارد امید است. این ویژگی مهمی است که همه انسان ها از آن برخوردارند. گرچه بسیاری از امیدها ناچیز یا بی فایده و احیانا
زیان بار و گمراه کننده است. در قرآن کریم روی دو اصل اسلامی رجاء و خوف ( امید و بیم ) زیاد تکیه شده است و در این میان شیعه دارای چهار امید والا و بسیار ارجمند است.
1. دیدرا حضرت مهدی علیه السلام.
2. دیدار دولت حقه ی مهدی علیه السلام.
3. آرزوی داشتن کمالات انسانی.
4. سعادت جاودان یعنی لقای حضرت دوست و رسیدن به نعمت بی پایان بهشت.

1. دیدار حضرت مهدی علیه السلام
در مورد این آرمان والا در منابع مکتب اهل البیت علیهم السلام احادیث زیادی وارد شده، دعاهایی که از معصومین علیهم السلام رسیده عاشقان و منتظران حضرت را به این امر مهم متوجه ساخته است.
در دعای ندبه می خوانیم:
«بنفسی انت امنیه شائق یتمنی من مؤمن و مؤمنه ذکرا فحنا»؛
جانم به قربان تو، ای آرمان مشتاق دیداری که تو را تمنا می کند (تمنای دیدار ) از مرد و مؤمنی که یاد کند و بنالد.
آری دیدار مهدی علیه السلام آرمان اهل ایمان است.

2. دیدار دولت حقه مهدی علیه السلام
رسیدن به دوران شکوهمندی که به دست توانمند حضرت مهدی (علیه السلام) ایجاد می گردد آرزوی هر انسان آزاده و با ایمان است که با کمترین شناخت خویش به آن دوران می اندیشد.
منتظران ظهور آن حضرت در دعای ندبه چنین می خوانند:
«متی ترانا و نراک و قد نشرت لواء النصر تری اترانا نحف بک و انت تأم الملأ و قد ملأت الأرض عدلا و اذقت اعدائک هوانا و عقابا و ابرت العتاه و جحده الحق و قطعت دابر المتکبرین و اجتثثت أصول الظالمین و نحن نقول الحمد لله رب العالمین»
کی می شود که خود را در حضور تو ببینیم و پرچم پیروزیت را در حال اهتزاز مشاهده کنیم؟ آیا می شود خود را گرداگرد تو ببینیم و در حالی مشاهده ات کنیم که پیشوایی همگان را بر عهده گرفته ای؟ زمین را پر از عدل و داد کرده ای، دشمنانت را بر خاک ذلت و مشقت نشانده ای، گردنکشان و منکران حق را نابود ساخته ای و پایه های ستمگران را از ریشه و بن برکنده ای و ما بگوئیم: «الحمد لله رب العالمین»؟!
آری رسیدن به دولت حقه ی مهدی – عجل الله تعالی فرجه – یعنی : دیدن جهان به صورت گلشن ایمان و عدل و انسانیت.
خداوند در قرآن کریم می فرماید:
( وعد الله الذین آمنوا وعملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الأرض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذین ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم أمنا یعبدوننی لا یشرکون بی شیئا و من کفر بعد ذلک فأولئک هم الفاسقون) (2)؛
خدا به کسانی از شما که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده اند وعده داده است که حتما آنان را در این سرزمین جانشین [خود] قرار دهد، همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند جانشین [خود] قرار داد و آن دینی را که بر ایشان پسندیده است به سودشان مستقر کند و بیمشان را به ایمنی مبدل گرداند، [تا] مرا عبادت کنند و چیزی را با من شریک نگردانند. و هر کس پس از آن به کفر گراید، آناننند که نافرمانند.
اگر سؤال شود: چرا در این آیه بعد از آن که فرموده است : «خدا را – بدون شرک خفی و جلی – می پرستند» آمده است :(و من کفر بعد ذلک فأولئک هم الفاسقون) ؛ هر کس پس از آن به کفر گروید، آنان فاسقند؟ بعد از ترک شرک، کفر دیگر معنا ندارد.
در جواب می گوییم: منظور از این کفر، کفران نعمت است در مقابل شکر و سپاسگزاری. و این کفران ممکن است زبانی باشد. در قرآن کریم آمده است:
(لئن شکرتم لأزیدنکم و لئن کفرتم ان عذابی لشدید) (3)؛
و می تواند کفران قلبی باشد. یعنی این که نعمتی را از خدا نداند و یا در عمل کفران نعمت کند که در این صورت، این انسان تا حدی از دایره ی بندگی خارج شده است و آیه ی شریفه ی
(أولئک هم الفاسقون) نیز ناظر به همین معناست، یعنی : از مرز بندگی بیرون رفته است. یعنی فاسق شده است. بنابراین کفر و فسقی که در دو آیه آمده آن کفر و فسق معروف و متداول نیست.
عیاشی (4) از علی بن الحسین علیه السلام درباره ی آیه ی (وعد الله الذین …) – که ذکر شد – نقل می کند که امام علیه السلام فرمودند:
آنها شیعیان ما اهل بیت اند که خدا این کار را برایشان به دست مردی از ما که مهدی این امت است انجام می دهد… .

3. آرزوی داشتن کمالات انسانی
کمالات انسانی در گرو تزکیه نفس است. قرآن می فرماید: (قد أفلح من زکیها) (5) به تحقیق رستگار شد کسی که خود را تزکیه نمود.
یعنی از صفات رذیله پاک شدن و به فضائل انسانی آراسته گشتن، زیرا که گروه صالحین، افراد تزکیه شده ای هستند که وارث زمین اند؛ (أن الأرض یرثها عبادی الصالحون) (6) و آنها که همان اصحاب مهدی – عجل الله تعالی فرجه – هستند.

4. سعادت جاودان
چهارمین آرمان ، دیدار ذات اقدس الهی و رسیدن به نعمت جاویدان بهشت است. خداوند در قرآن کریم می فرماید:
(یا أیتها النفس المطمئنه * ارجعی الی ربک راضیه مرضیه * فادخلی فی عبادی * و ادخلی جنتی) (7)
ای نفس مطمئنه ! خشنود و خدا پسند به سوی رپروردگارت بازگرد. و در میان بندگان من در آی و در بهشت من داخل شو.
در این آیات شریفه به سه نعمت عظیم اشاره شد، اول: رجوع به خدا (بعد از مردن) یعنی دیدار خدا. دوم: وارد شدن بر بندگان خدا، که پیامبر و اهل البیت – علیهم السلام – اویند و به سرای دیگر شتافته اند. سوم : ورود در بهشت خدا. خلاصه، انسانی که این چهار امید را دارد، در همه ی این چهار مرحله با اهل بیت – علیهم السلام – ارتباط دارد.

پی نوشت :

1- «مفاتیح الجنان» زیارت جامعه ی کبیره.
2- نور: 55.
3- ابراهیم : 7
4- تفسیر برهان .
5- شمس: 9.
6- انبیاء : 105.
7- فجر: 27 تا آخر.
منبع: کتاب موعود امم