یکی از اشکالاتی که اهل سنت به شیعه داشته و دارد وجود روایات تأویلی در حدیث شیعه است. آیات بسیاری به حضرت مهدی علیه السلام، ولادت، غیبت، ظهور و حکومت آن حضرت تأویل شده است. آیاتی که شأن نزول خاص داشته و با ملاحظه ی ظاهر آنها هیچ گونه تناسبی بین آنها و مورد روایت ملاحظه نمی شود. این ها چه نوع تفسیری است که در روایات آمده است؟موضوعی است که در این جا مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

نمونه هایی از تأویلات:
اینک به برخی از روایات تأویلی که در باب مهدویت آمده اشاره می کنیم:
1- درباره ی آیه دوم و سوم از سوره ی بقره (الم- ذلک الکتاب لا ریب فیه هدی للمتقین الذین یؤمنون بالغیب) از امام صادق علیه السلام نقل شده که: متقین شیعیان علی علیه السلام و مقصود به غیب حجت (غائب) است.(1)
2- درباره ی آیه ی 148 از سوره ی بقره (فاستبقوا الخیرات أینما تکونوا یأت بکم الله جمیعاً) از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: «مقصود به خیرات «ولایت» است».(2)
و نیز از امام باقر علیه السلام نقل شده که مقصود از (یأت بکم الله جمیعاً) اصحاب قائم علیه السلام است.(3)
3- آیه ی 83 از سوره ی آل عمران (و له أسلم من فی السماوات و الأرض طوعاً و کرهاً و الیه یرجعون) مطابق روایتی از امام صادق علیه السلام بر قیام حضرت قائم علیه السلام تطبیق شده است.(4)
4- درباره ی آیه ی 69 از سوره ی نساء (و من یطع الله و الرسول فأولئک مع الذین أنعم الله علیهم من النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن أولئک رفیقاً) از امام صادق علیه السلام نقل شده که مقصود از نبیین رسول خدا، و صدیقین، علی و شهداء، حسن و حسین و صالحین، ائمه و مقصود به (حسن أولئک رفیقاً) قائم از آل محمد علیهم الصلاه و السلام است.(5)
5- درباره ی آیه 8 از سوره ی هود (و لئن أخرنا عنهم العذاب الی أمه معدوده) از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: «عذاب، خروج از قائم علیه السلام است و مقصود از (أمه معدوده) اهل بدر و اصحاب آن است».(6)
6- درباره ی آیه ی 80 از سوره هود (قال لو أن لی بکم قوه أو آوی الی رکن شدید) از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: «مقصود، قوت قائم علیه السلام است. و رکن شدید سیصد و سیزده نفر از اصحاب او است.»(7)
7- درباره ی آیه 5 از سوره ی ابراهیم علیه السلام: (و ذکرهم بأیام الله) از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود: «ایام خداوند عزوجل سه روز است، روزی که قائم علیه السلام قیام می کند و روز کره (رجعت) و روز قیامت»(8)
8- درباره ی آیه ی 87 از سوره حجر: (و لقد آتیناک سبعاً من المثانی و القرآن العظیم) از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود: «آن، هفت نفر از ائمه و قائم علیه السلام است».(9)
9- درباره ی آیه ی 33 از سوره اسراء: (و من قتل مظلوماً فقد جعلنا لولیه سلطاناً فلا یسرف فی القتل إنه کان منصوراً) از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: «او (منصور) قائم آل (بیت) محمد علیهم السلام است که خروج می کند و به جهت ریخته شدن خون امام حسین علیه السلام، دست به کشتار می زند، و اگر اهل زمین را بکشد اسراف نکرده است.»(10)
10- درباره ی آیه ی 20 از سوره شوری: (و من کان یرید حرث الدنیا نؤته منها و ما له فی الآخره من نصیب) از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: «نیست برای او در دولت حق با قائم علیه السلام نصیبی»(11)
11- درباره ی آیه ی 26 از سوره معارج: (والذین یصدقون بیوم الدین) از امام صادق علیه السلام نقل شده که فرمود: «به خروج قائم علیه السلام». (12)

پی نوشت :

1- کمال الدین، ج2، ص340.
2-روضه ی کافی، ص313.
3- کتاب الغیبه، ص168.
4- تفسیر عیاشی، ج1، ص183.
5- همان، ج1، ص142.
6- کتاب الغیبه، ص127.
7- تفسیر عیاشی، ج2، ص156.
8- خصال صدوق، ص108.
9- تفسیر عیاشی، ج2، ص250.
10- کامل الزیارات، ص63.
11- کافی، ج1، ص435.
12- روضه ی کافی، ص282.
منبع: کتاب قرآن و ظهور حضرت مهدی عجل الله فرجه