ترجمه: حمید وثیق زاده انصاری
منبع: راسخون
از چهار هزار سال پیش، مردم به خاصیت معجزهآسای سیر پی بردهاند و روز به روز بر تعداد این افراد طالب مصرف سیر اضافه شده است. خاصیت سیر از متوقف کردن رشد تومورها، درمان سردردها، و دفع کرمها گرفته تا تقویت قوهی باء موجب آن شده است که این گیاه در پزشکی سنتی شهرت به سزایی داشته باشد. اکنون دانشمندان با نگاهی فراتر از روایات و فرهنگهای قومی، درصدد کشف این مطلباند که آیا حقیقتاً سیر با دفاع از بدن در برابر بیماریهای قلب، سرطان، و برخی ناخوشیهای دیگر، به حفظ تندرستی مردم کمک میکند یا نه.
به گفتهی یکی از زیست شیمیدانان مرکز پیشرفتهی پژوهشهای پزشکی مدیسون در ویسکانسین ایالات متحده، ممکن است سیر از ساخته شدن کلسترول و عوامل انعقادی خون که همراه با بیماری قلبی دیده میشوند ممانعت کند. او و همکارانش عصارهی چند سالهی سیر و S-الیل سیستئین (یکی از ترکیبات سولفور که از سیر گرفته میشود) را به شصت مرغ خوراندند. پس از گذشت چهار هفته و خوراندن روزانهی سیر، مرغهایی که با سیر تغذیه شده بودند نسبت به شصت مرغی که اصلاً سیر دریافت نکرده بودند سی درصد کاهش کلسترول نشان دادند. مهمتر آن که لیگو پروتئین کم چگالی (که کلسترول را به سرخرگهای مستعد به انسداد انتقال میدهد) تا پنجاه درصد کاهش یافت. گفتنی است که میزان ساخته شدن کلسترول در مرغ و انسان یکسان است.
به گفتهی ویلیام جی بلاث از مؤسسهی ملی سرطان در بتسدا، سیر و سایر گیاهان از خانوادهی پیاز، همچنین ممکن است سدی در برابر سرطان در انسان ایجاد کنند. بلاث و همکارانش از حدود چهار هزار نفر در ایتالیا و چین – از جمله مناطقی که بیشترین میزان شیوع سرطان معده در جهان را دارا هستند – پرسشهایی در بارهی برنامهی غذایی آنها در بیست سال گذشته به عمل آوردند کمترین میزان بروز سرطان معده از آنِ کسانی بود که بیشترین میزان از گیاهان از نوع پیاز را در بیست سال گذشته خورده بودند.
این تنوع برای یوس کلینن از دانشگاه لیمبرگ هلند تعجبآور نبود. او گفت: معلوم است که مبتلایان به سرطان معده سیر کمتر میخورند؛ سیر معدهی این بیماران را ناراحت میکند. کلینن معتقد است که برنامهی غذایی فعلی مبتلایان به سرطان، که بدون سیر است، در پاسخ آنها به این پرسش که آیا در گذشته سیر میخوردند یا نه تأثیر میگذارد و معمولاً جواب منفی میدهند. او همچنین در مورد دقت یادآوری برنامهی غذایی در گذشتهی دور تردید میکند و میپرسد: «شما یادتان میآید که پانزده سال پیش چه میخوردید؟»
پس از بررسی جامع آزمایشهایی که در بارهی سیر از سراسر جهان گزارش شدهاند، کلینن و دو تن از همکارانش از دانشگاه لیمبرگ، نظر شکاک خود نسبت به اثر خوردن سیر همراه با غذا بر عوامل خطر در بیماری قلب را اعلام کردند. از جمله در میان دوازده آزمایش شاهد، او به اشکالات جدی از جمله شمار کمِ افراد آزمایش شده، تجزیه تحلیلهای منحرف کننده، و بیمارانی که میدانستند چه درمانی دریافت میکنند اشاره کرد و معتقد بود که این اشکالات اعتبار نتیجهی آزمایشها را خدشهدار میکنند. با وجودی که نتایج تمام بررسیها مثبت بود او گمان میکرد که شاید بررسی منتشر نشدهای وجود داشته باشد که سیر را اینچنین تمام و کمال مورد تأیید قرار ندهد. کلینن برای اندازهگیری میزان ابتلا به بیماری و مرگ و میر ناشی از آن، به بررسیهای بیشتری دربارهی سیر پرداخت.
آران بوردیا از دانشکدهی پزشکی تاگور در یوداییپور هند، گزارشی در این زمینه تهیه کرد. بوردیا چهارصد و سی و دو بیمار را که از حملهی قلبی جان سالم به در برده بودند به مدت سه سال تحت نظر گرفت. در طول این مدت، نیمی از شرکت کنندگان در بررسی، روزانه آب ده حبه سیر را دریافت میکردند. (به طور متوسط هندیها روزانه یک تا دو حبه سیر میخورند.) نیمِ دیگر از شرکت کنندگان تنها دارونمایی با بوی سیر دریافت میکردند. در مجموع، مصرف کنندگان سیر، سی و دو درصد کمتر از دیگران دچار حملهی قلبی بازگشتی شدند. میزان مرگ و میر ناشی از حملهی قلبی در میان مصرف کنندگان سیر، چهل و پنج درصد کمتر از کسانی بود که به همراه غذای خود سیر نمیخوردند.
بوردیا چهل سال پیش، پس از مشاهدهی یک جامعهی مسلمان در یوداییپور، به فکر این بررسی افتاد. بوردیا در مصاحبه با مجلهی ساینس نیوز گفت در این جامعه بر خلاف جوامع اطرافش، عملاً هیچگونه اثری از فزونی فشار خون، بیماری قلبی، و سرطان وجود نداشت. روش زندگی سادهی آنها و خوردن سبزیهای آبپز با کرهی آب کرده و ده حبه سیر، آن هم تنها در یک وعده (شام) در شبانه روز، از عوامل تضمین کنندهی سلامتی آنها بود.