آثار و نتایج نهضت عاشورا
شهادت مظلومانه سید الشهدا و یارانش در کربلا،تأثیر بیدارگر و حرکت آفرین داشت و خونى تازه در رگهاى جامعه اسلامى دواند و جو نامطلوب را شکست و امتدادهاى آن حماسه،در طول تاریخ،جاودانه ماند.
حتى در همان سفر اسارت اهل بیت نیز تأثیرات سیاسى این حادثه در اندیشه هاى مردم آشکار شد.
گروهى از اسرا را که به شام می بردند، چون به تکریت رسیدند،مسیحیان آنجا در کلیساها جمع شدند و به نشان اندوه بر کشته شدن حسین«ع»،ناقوس نواختند و نگذاشتند آن سربازان وارد آنجا شوند.
به شهر«لینا»نیز رسیدند.مردم آنجا همگى گرد آمدند و بر حسین و دودمانش سلام و درود فرستادند و امویان را لعن کردند و سربازان را از آنجا بیرون کردند.
چون خبر یافتند که مردم«جهینه»هم جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد آن نشدند.
به قلعه«کفر طاب»رفتند،به آنجا نیز راهشان ندادند.
به حمس که وارد شدند،مردم تظاهرات کردند و شعار دادند:«اکفرا بعد ایمان و ضلالا بعد هدى؟»و با آنان درگیر شدند و تعدادى را کشتند.(1)
برخى از تأثیرات حماسه عاشورا از این قرار است
1ـقطع نفوذ دینى بنى امیه بر افکار مردم
2ـاحساس گناه و شرمسارى در جامعه،بخاطر یارى نکردن حق و کوتاهى در اداى تکلیف
3ـفرو ریختن ترسها و رعبها از اقدام و قیام بر ضد ستم
4ـرسوایى یزیدیان و حزب حاکم اموى
5ـبیدارى روح مبارزه در مردم
6ـتقویت و رشد انگیزههاى مبارزاتى انقلابیون
7ـپدید آمدن مکتب جدید اخلاقى و انسانى(ارزشهاى نوین عاشورایى و حسینى)
8ـپدید آمدن انقلابهاى متعدد با الهام از حماسه کربلا
9ـالهام بخشى عاشورا به همه نهضتهاى رهایى بخش و حرکتهاى انقلابى تاریخ
10ـتبدیل شدن«کربلا»به دانشگاه عشق و ایمان و جهاد و شهادت،براى نسلهاى انقلابى شیعه
11ـبه وجود آمدن پایگاه نیرومند و عمیق و گسترده تبلیغى و سازندگى در طول تاریخ،بر محور شخصیت و شهادت سید الشهدا«ع»
از نهضتهاى شیعى پس از عاشورا،مىتوان«انقلاب توابین»،«انقلاب مدینه»،«قیام=مختار»،«قیام زید»،و…حرکتهاى دیگر را نام برد.
تأثیر حماسه عاشورا را در انقلابهاى بزرگى که در طول تاریخ،بر ضد ستم انجام گرفته،چه در عراق و ایران و چه در کشورهاى دیگر،نباید از یاد برد.
«فرهنگ شهادت»و انگیزه جهاد و جانبازى که در انقلاب اسلامى ایران و هشت سال دفاع مقدس در جبهه ها جلوهگر بود،گوشهاى از این تأثیر پذیرى است.
شعار«نهضت ما حسینیه،رهبر ما خمینیه»که در مبارزات ملت مسلمان ایران بر ضد طاغوت طنین افکن بود و نیز شور حسینى جبهههاى رزم ایران،گواه روشن تأثیر گذارى کربلا در قرنها پس از آن حماسه مقدس است.
یکى از نویسندگان محقق، نتایج نهضت کربلا را عبارت مىداند از
1ـپیروزى مسأله اسلام و حفظ آن از نابودى
2ـهزیمت امویان از عرصه فکرى مسلمین
3ـشناخت اهل بیت بعنوان نمونههاى پیشوایى امت
4ـتمرکز شیعه از بعد اعتقادى بر محور امامت
5ـ وحدت صفوف شیعه در جبهه مبارزه
6ـایجاد حس اجتماعى در مردم
7ـشکوفایى موهبتهاى ادبى و پدید آمدن ادبیات عاشورایى 8ـمنابر وعظ و ارشاد،به عنوان وسیله آگاهانیدن مردم
9ـتداوم انقلاب بصورت زمینه سازى نهضتهاى پس از عاشورا(2) حادثه کربلا،گشاینده جبهه اعتراض علیه حکومت امویان و سپس عباسیان شد،چه به صورت فردى که روحهاى بزرگ را به عصیان و افشاگرى واداشت،و چه به شکل مبارزههاى گروهى و قیامهاى عمومى در شهرى خاص یا منطقهاى وسیع.(3)
پى نوشته
1ـ عاشورا فى الأدب العاملى المعاصر،ص 54 به نقل از منتخب طریحى و مقتل ابى مخنف.
2ـ براى تفصیل آن ر.ک:«حیاه الامام الحسین»،باقر شریف القرشى،ج 3،ص 436،(معطیات الثوره) .
3ـ در این زمینهها ر.ک:«الانتفاضات الشیعیه»،هاشم معروف الحسنى،«امامان و جنبشهاى مکتبى»،محمد تقى مدرسى.
منبع: مرکز مطالعات شیعه
