25- حق کسی که بر تو احسان نموده است
واما حق المنعم علیک بالولاء ؛ فان تعلم انه انفـق فیک ماله ؛واخرجک من ذل الـرق و وحشته إلیعز الحریه و انسها واطلقک من اسر الملکه و فک عنک حلق العبودیه واوجـدک رائحه العز ؛ و اخـرجک من سجـن القهـر؛ و دفـع عنک الاسر؛ و بسط لک لسان الانصاف و اباحک الدنیا کلها فملکک نفسک و حل اسرک و فرغک لعباده ربک و احتمل بذلک التقصیر فی ماله ؛ فتعلم انه اولی الخلق بک بعد اولی رحمک فی حیاتـک و موتـک و احـق الخلـق بنصرک و معونتـک و مکانفتـک فی ذات الله؛ فلا توثـر علیه نفسک ما احتاج الیک .
ترجمه : اما حق کسی که ترا کمک نموده است به خاطر دوستی یا ملک یا قرابت و …… بر تو آنست که بـدانی او از مالش گذشته و با صرف مـال ترا؛ از ذلت بندگی و بردگی دیگران و وحشت آن نجات داده است و مزه آزادی و آسایش را به تو چشانیده است و ترا از اسارت دیگران رهانیده ؛و زنجیرهای بـردگی را از تـو باز نمـوده و بوی خوش عزت و آزادی را به مشام تو رسانیده است . او ترا از زندان قهر و جبر بیرون آورده و عسر حرج و سختی را از تو دور نموده و با خوشی و خوشروئی و زبان انصاف با تو سخن گفته و تمام دنیا را ( به جهت احسانی که نموده است ) به تو بخشیده است و ترا فارغ البال ساخته که به عبادت پروردگارت پردازی و در این راستا ضرر مالی را تقبل و تحمل نموده است .بدان که او نزدیک ترین مخلوق خداوند است نسبت به تو بعد از پدر و مادر و برادر و خواهرت و سزاوارتر از دیگران است که در مواقع لزوم به کمک او بشتابی و به خاطر خـدا و احسانی که برای تو نموده است یاریش نمائی و خودت را هیچ وقت در اموری که مورد نیاز اوست مقدم ننمائی .
26- حق آزاد کرده
و اما حق مولاک الجاریه علیه نعمتک فان تعلم ان الله جعلک حامیه علیه و واقیه و ناصرا و معقلا وجعله لک وسیله وسببا بینک و بینه ؛ فبالحری ان یحجبک عن النار فیکون فی ذلک ثواب منه فی الآجل و یحکم لک بمیراثه فی العاجل اذا لم یکن له رحم مکافاه لماانفقته من مالک علیه وقمت به من حقه بعد إنفاق مالک فإن لم تخفه خیف علیک ان لا یطیب علیک میراثه ؛ و لا قوه الا بالله .
ترجمه : اما حق کسی که تو به او کمک کرده ای ـ به خاطر دوستی یا ملک یا قرابـت ـ پس بدان که خداوند ترا نگهدارنده و یاری کننده و حامی و آزاد کننـدهء او قــرار داده است و او را وسیله و سبب تقرب تو به خداوند متعال .اگر چناچه تو به او کمک نمائی خداوند در آخرت ترا از آتش جهنم دور خواهد نمـود و در دنیا (اگر شخص مذکور وارثی نداشته باشد) میراثش به تـو تعلق خواهـد گرفت واگر ارثی از او باقی نماند یا وارث داشته باشد ؛ خداونـد متعال ؛ از جای دیگر بر مال و دارائی تـو می افزاید و این بـه جهت پاداشی که خداوند برای تو در نظر گرفته است .و قوتی نیست مگر بخداوند متعال .
27- حق کسیکه کار خوبی برای تو نموده است
واما حق ذی المعروف علیک فان تشکره و تذکر معروفه و تنشر له المقاله الحسنه وتخلص له الدعاء فیما بینک وبین الله سبحانه؛ فإنک إذا فعلت ذلک کنت شکرته سرا وعلانیه ؛ ثم إن امکن مکافاته بالفعل کافاته وإلا کنت مرصدا له موطنا نفسک علیها
ترجمه : اما حق کسیکه برای تو کار خوبی انجام داده است ؛ آن است که از او تشکر و سپاس گزاری نموده خوبیش را فراموش نکنی؛و خوبیش را منتشر نمائی و در حق او مخلصانه دعا کنی ؛ که اگر چنین نمودی؛ در ظاهر و پنهان شکر گزاری نموده ای و اگر میتوانی خوبی او را با خوبی جبران نما و چناچه او فعلا نیازمند کمک نیست متـوجه و مراقب باش تا اگر مشکلی پیدا کرد فورا برای رفع مشکلش اقدام نمائی .
