نویسنده: روفیا شرفی

این سبزی جلوی سرطان پروستات را می گیرد

گوجه فرنگی یکی از سبزی های ارزشمندی است که خوردنش به همه گروه های سنی توصیه می شود. زادگاه اصلی این گیاه منطقه ای به نام آند در آمریکای جنوبی است که هنوز هم نمونه های وحشی اش در آن جا رشد می کند. اجداد گوجه های امروزی نوعی از گوجه فرنگی بوده اند که در آمریکای مرکزی و مکزیک رشد می کرده و برای اولین بار کریستف کلمب در قرن 15 آن را در پرو می یابد و 100 سال بعد مانند بسیاری از گیاهان آمریکایی، برای اولین بار در قرن 16 توسط اسپانیایی ها و ایتالیایی ها کشت شده و مورد مصرف قرار می گیرد. البته برای مدت نزدیک به دو قرن این گیاه صرفا به شکل تزئینی مورد استفاده قرار می گرفت و به نام «سیب عشق» معروف بود….
پس از آن کم کم مصارف خوراکی پیدا کرد، به طوری که این روزها از آن فرآورده های بسیاری نظیر مربا، آب گوجه فرنگی، سس، کچاپ و حتی شکلات (از برگه های خشک) تهیه می شود. به طوری که این روزها از نظر مصرف رتبه چهارم را کسب کرده است. در قرن 18 کشت این گیاه به طور گسترده در ایتالیا و دیگر کشورهای اروپایی آغاز شد و به شکل سس مورد استفاده قرار گرفت. امروزه طبق آمار سازمان غذا و داروی آمریکا، گوجه پرکشت ترین ماده غذایی است و سالانه حدود 126/2میلیون تن کشت می شود. کشور چین با 33/6میلیون تن کشت در راس کشورهای تولید کننده قرار دارد و پس از آن به ترتیب آمریکا و ترکیه هستند.

خوبی های یک سبزی

تحقیقات بی شماری تاکنون نشان داده اند که مصرف بالای میوه و سبزیجات می تواند از بروز بیماری های قلبی عروقی، برخی سرطان ها و… پیشگیری کند و دلیل اصلی این ویژگی هم آنتی اکسیدان های موجود در این گروه های غذایی است. کاروتنوییدها به ویژه لیکوپن اصلی ترین آنتی اکسیدان گوجه فرنگی است و در کنار ترکیبات فنولیک موجود، خواص ضد سرطانی را به این ماده غذایی داده است. گوجه غنی از آب است، به طوری که 100 گرم اش 93/8 گرم آب دارد و از آن جا که بسیار کم کالری است مصرف اش برای تناسب اندام توصیه می شود. یک گوجه رسیده متوسط که 123 گرم وزن دارد، حدود 22 کیلوکالری، 1/1 گرم پروتئین، 4/8 گرم قند، 0/3 گرم چربی و 1/5 گرم فیبر دارد. این ترکیبات نه تنها در گوجه بلکه در تمامی فرآورده های به دست آمده از این سبزی نیز موجود است، حتی جالب است بدانید میزان لیکوپن موجود در فرآورده ها بیشتر است و راحت تر از طریق ارگانیسم جذب می شود. البته ذکر این موضوع نیز مهم است که فرآورده های گوجه نسبت به میوه تازه سدیم بیشتری دارد. مثلا 15 میلی لیتر سس گوجه 80 میلی گرم و کچاپ 170 میلی گرم سدیم دارد. این میزان به ترتیب سه درصد (سس گوجه) و هفت درصد (کچاپ) بیشتر از حداکثر میزان سدیم مورد نیاز بدن در روز است. بنابراین بر خلاف گوجه فرنگی تازه، در خوردن فرآورده های آن باید حد اعتدال را رعایت کرد.

چراغ سبز برای آب گوجه!

آب این سبزی کالری بسیار کمی دارد. به طوری که هر 100 میلی لیتر از آن حدود 20 کیلوکالری انرژی دارد و با وجود کالری کم، غنی از مواد معدنی و ویتامین هاست و آن را نوشیدنی سرشار از آنتی اکسیدان می دانند. به این ترتیب که 100 میلی لیتر از آن 250 میلی گرم کاروتن، 14 میلی گرم ویتامین،230 cمیلی گرم پتاسیم، 15 میلی گرم سدیم دارد، در حالی که فقط 16 کیلوکالری انرژی داشته و به طور کلی حاوی مواد محافظتی در برابر سرطان است. در واقع نه تنها آب گوجه بلکه آب تمامی سبزیجات، کالری کم و ریزمغذی های اصلی و مهم زیادی دارند و فرد با مصرف آهن در ضمن دریافت انرژی کم می تواند ویتامین و مواد معدنی زیادی به بدنش برساند. پس، به پنج دلیل به شما توصیه می کنم که از این نوشیدنی میل کنید: اول این که آب گوجه فرنگی کم کالری و پر ویتامین است، به شرطی که 100 درصد طبیعی باشد. دوم خاصیت ادرار آوری دارد. سوم، داروی بسیار خوبی برای گلودرد و آکنه است. چهارم این که ضد خستگی و ضد گرسنگی بوده و پنجم این که برای پیشگیری از بروز دیابت، سرطان پروستات، سرطان ریه، معده و بیماری های قلبی عروقی مفید شناخته شده است.

چند تحقیق جالب درباره گوجه فرنگی

تحقیقات اخیر نشان داده ند چون میزان چربی و قند آب گوجه پایین است و لیکوپن فراوانی دارد، می تواند در مبتلایان به دیابت نوع 2 سبب کاهش تجمع پلاکت های خونی شود. طی این پژوهش روزانه به مدت 3 هفته، داوطلبان به دیابت، 250 میلی لیتر آب گوجه صاف شده مصرف کردند و پس از این مدت محققان متوجه کاهش تجمع پلاکت های خونی و کاهش احتمال ابتلا به ناراحتی های قلبی در آنان شدند.
تحقیقی دیگر نشان داده است که احتمال ابتلای افرادی که به طور مرتب گوجه یا فرآورده های گوجه فرنگی نظیر آب آن را مصرف می کنند به سرطان پروستات 10 تا 20 درصد کاهش می یابد. مصرف تنها دو هفته آب گوجه به طور مرتب، مقاومت سلول ها رادر برابر اکسیداسیون افزایش داده و بالارفتن میزان لیکوپن در بافت پروستات مانع از بروز این سرطان در افراد می شود، در حالی که مصرف مکمل لیکوپن چنین اثر قوی ندارد. طبق پژوهش های سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف نصف فنجان آب گوجه در هفته می تواند احتمال ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. نزدیک به 20 تحقیق دیگر نیز از تاثیرات مثبت لیکوپن موجود در گوجه در جلوگیری از ابتلا به سرطان ریه، معده، روده بزرگ، کولون، لوزالمعده، مثانه، پستان و دهانه رحم خبر داده است، گرچه هنوز بررسی ها در رابطه با اثر پیشگیری کننده این ماده در بروز سرطان های معده، ریه و پروستات زیر سوال بوده و همچنان ادامه دارد.

3 مورد منع مصرف گوجه فرنگی

اگر آلرژی دارید: آلرژی به لاتکس می تواند سبب بروز عکس العمل های شدید در پی مصرف گوجه شود. به همین دلیل توصیه می شود افرادی که به گوجه، کیوی، هلو یا فلفل حساسیت دارند به متخصص مراجعه کرده تا ضمن مشخص شدن آلرژی شان، اقدامات لازم انجام شود. اگر مشکلات مری دارید: اگر ناراحتی گوارشی یا مری دارید،مثلا دچار بازگشت اسید معده هستید، بهتر است در مصرف گوجه با احتیاط عمل کنید. مصرف این سبزی می تواند سبب بروز دردهای شدید در معده و مری شود. اگر سندروم آلرژی دهانی دارید: افرادی که به گرده ها حساسیت دارند، با خوردن گوجه فرنگی در بدنشان عکس العمل ایمونولوژیک به وجود می آید و این موضوع به دهان، لب ها، گلو محدود می شود و حس گزگز وسوختگی به وجود می آید و در عرض چند دقیقه برطرف خواهد شد. بنابراین، خوردن گوجه فرنگی برای این افراد ممنوع نیست اما در صورتی که با خوردن این سبزی دچار این حالات می شوید، بهتر است با متخصص مشورت کنید تا دلایل آلرژی تان مشخص شود.
منبع: نشریه راه کمال شماره 37