اولین کلمه ای که به زبان امام حسین جاری شد

از امام باقر علیه السلام روایت می کنند که در دوره کودکی امام حسین علیه السلام کمی دیر زبان به سخن گفتن گشود و این امر این نگرانی را به وجود آورده بود که مبادا او از نعمت حرف زدن محروم باشد؛ تا این که روزی به همراه پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم به مسجد آمد و در نماز جماعت آن حضرت شرکت کرد. وقتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم شروع به نماز کردند و تکبیر نماز را گفتند، حضرت حسین علیه السلام نیز تکبیر گفتند. این اوّلین سخنی بود که از زمان تولد از زبان آن حضرت شنیده شد. بدین ترتیب اوّلین کلمه ای که امام حسین علیه السلام بر زبان راندند لفظ مبارک «الله اکبر» بود. وقتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم صدای تکبیر امام حسین علیه السلام را شنیدند دوباره تکبیر گفتند و باز امام حسین علیه السلام آن را تکرار کردند و به این ترتیب به دنبال رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم امام حسین علیه السلام هفت مرتبه تکبیر گفتند.
از پیامبر چه شنیدی

روزی به امام حسین علیه السلام گفته شد که از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم چه شنیدی؟ آن حضرت در ضمن سخنانی طولانی فرمودند: از پیامبر خدا صلی الله علیه و آله وسلم شنیدم که می فرمود: «خداوند تبارک و تعالی کارهای مهم و بزرگ را دوست دارد و کارهای پست و حقیر را نمی پسندد».
ادب حسنین علیهما السلام

امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام مصداق کامل ادب بودند. نقل می کنند که وقتی امام حسن علیه السلام در زمان حیات پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم می خواستند پدر بزرگوارشان را صدا بزنند با تعبیر «یا اباالحسین» صدا می کردند و امام حسین علیه السلام آن حضرت را «اباالحسن» می خواندند و هر دو رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم را پدر صدا می کردند. اما چون رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم رحلت کردند آن دو بزرگوار علی علیه السلام را پدر خواندند.
آموزش وضو

در دوران کودکی روزی امام حسن علیه السلام و امام حسین علیه السلام دیدند که پیرمردی وضو می گیرد، اما وضوی او اشکال دارد. برای آن که او را متوجه اشتباه خود کنند و در عین حال به گونه ای این کار را انجام دهند که پیرمرد ناراحت نشود، هر دو جلو آمدند و به پیرمرد گفتند: «تو بین ما قضاوت کن که کدام یک از ما دو نفر وضویمان کامل است». آن گاه هر دو شروع به وضو گرفتن کردند. وقتی وضوی آن دو تمام شد، پیرمرد متوجه اشتباه خود شد و رو به آن دو کرد و گفت: «وضوی هر دوی شما کامل است و وضوی من درست نبود. اکنون شیوه صحیح وضو گرفتن را از شما بزرگواران آموختم».
خبر شهادت امام حسین علیه السلام در روز تولّد

اسماء بنت عمیس می گوید: وقتی پس از تولد امام حسین علیه السلام او را به نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بردم آن حضرت او را در آغوش گرفت و شروع به گریستن کرد. عرض کردم: یا رسول الله، چرا گریه می کنید؟ آن حضرت فرمودند: «روزی این فرزندم را گروهی از افراد ستمگر امت من خواهند کشت. خداوند شفاعتم را شامل حال آنها نکند». آن گاه پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم اضافه کردند: «ای اسماء، مبادا این خبر را به دخترم فاطمه بگویی. او در وضعی است که این خبر برای او بسیار دردناک و غم انگیز خواهد بود».
نقش نگین امام حسین علیه السلام

از امام صادق علیه السلام نقل شده است که نقش نگین انگشتر امام حسین علیه السلام عبارت «الحمداللّه» بوده است. از امام رضا علیه السلام نقل شده است که نقش نگین انگشتر امام حسین علیه السلام «اِنّ اللّهَ بالِغُ اَمْرِهِ» بوده است. این دو نقل تعارضی با هم ندارند؛ زیرا ممکن است آن حضرت چند انگشتری داشته اند و هر یک از روایات مذکور به یکی از آنها اشاره دارند.
تأثیر شهادت امام حسین علیه السلام در قلب

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم در توصیف تأثیر شهادت امام حسین علیه السلام در دل های مؤمنان می فرماید: «شهادت حسین علیه السلام در دل انسان های با ایمان چنان حرارت و تأثیر عمیقی به جای می گذارد که هرگز رو به سردی نمی گراید».
امام حسین علیه السلام جگر پیامبر(صلی الله علیه و آله)

رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم از امام حسین علیه السلام با تعابیر مختلفی چون «یکی از جوانان بهشت»، «گل پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم » و «محبوب من» و «فرزندم» و… یاد کرده اند و نهایت محبت خویش را به آن حضرت از این طریق بیان کرده اند: «یا بُنیَّ انّک لَکَبِدی طُوبی لِمَن اَحَبَّک و اَحَبّ ذُرّیتَک؛ ای پسرم، تو جگر منی. خوشا به حال آن که تو را و ذریّه تو را دوست بدارد».
حسنین علیهما السلام امامند

رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم بارها می فرمودند: «حسن علیه السلام و حسین علیه السلام امامند، چه برای برطرف کردن ستم قیام کنند و چه به سبب فراهم نبودن اوضاع قیام نکنند. پیروی از آن دو واجب، و مخالفت و ستیز با آنها دشمنی با من، و دوستی با آنها دوستی با من است».
در تبعید ابوذر غفاری

وقتی خلیفه وقت ابوذر غفاری را به سبب مخالفت با سیاست های غلطش به ربذه تبعید کرد، امام حسین علیه السلام به بدرقه ابوذر آمدند و در موقع خداحافظی به او فرمودند: «ای عمو، به راستی که خداوند متعال این توانایی را دارد که وضع موجود را تغییر دهد. دنیاداری مردم باعث شده است که تو را از رعایت دینت باز دارند؛ ولی در هر حال در این باره نمی توانند کاری انجام بدهند. از خداوند صبر و پیروزی بخواه و به درگاه خداوند پناه بر؛ چرا که صبر و پایداری لازمه دین داری و بزرگواری است و هرگز حرص، روزیِ انسان را زیاد نمی کند و بی تابی هم مرگ کسی را به تأخیر نمی اندازد».
آخرین سخنان امام حسین علیه السلام

بنابر نقلی کلماتی که امام حسین علیه السلام پس از بر زمین افتادن در قتلگاه کربلا به زبان جاری ساختند، عبارت بوده است از: «الهی رِضا بِقَضائِک، صَبرا عَلی بَلائِک، تَصْدیقا لِاَمْرِک، لامَعْبوُدَ سِواکَ؛ خدایا به حکم تو راضی ام؛ بر بلای تو صابرم؛ دستورهایت را تصدیق می کنم؛ و جز تو معبودی نیست».
نترسیدن از تهدید

عَقْبَه بن سَمْعان می گوید: «از مدینه تا مکه و از مکه تا عراق و تا لحظه شهادت حسین علیه السلام حضور داشتم. خطبه ها، گفتگوها و سخنان و احتجاجات او را شنیدم. او هرگز حاضر به بیعت و تسلیم نشد و هرگز سخنی از او مبنی بر این که بگذارید بروم، از او شنیده نشد، مگر برای اتمام حجّت». آن حضرت شجاعت و بلندنظری داشت، روح او کریم و بزرگوار بود، دارای شهامت و حمیّت بود و لحظه ای تسلیم ستم نشد. آن همه توطئه، آن همه محاصره، ترور مؤمنان و صحابه پیامبر و داستان مسمومیّت برادرش امام مجتبی علیه السلام هرگز او را مرعوب نکرد و مانع ادامه راه او نشد و حتی لحظه ای هرچند کوتاه، تسلیم تهدیدها و تطمیع های دشمن نشد.
برخی از آثار نهضت عاشور

گرچه در ماجرای نهضت عاشورا امام حسین علیه السلام و یاران باوفایش به ظاهر شکست خوردند، اما از توجه به دست آوردهای این واقعه به خوبی معلوم می شود که پیروز واقعی امام حسین علیه السلام است. آن حضرت با انتخاب شهادت و جنگ با دشمن موجب شد که:

1. اسلام از نابودی حتمی که در پی سلطه یزید پیش می آمد نجات یافت؛

2. نفوذ دینی و سیاسی بنی امیّه بر افکار عمومی قطع شد؛

3. روح مبارزه با ستم در رگ های آحاد جامعه اسلامی از نو به جریان افتاد؛

4. روحیه شهادت طلبی و صبر و مقاومت را در مردم تقویت کرد؛

5. بیداری مردم و تقویت مسئولیت اجتماعی را در آنها موجب شد؛

6. الگویی عینی برای نهضت های آزادی بخش به وجود آورد؛

7. اسباب نابودی حکومت ستمگر یزید را فراهم کرد؛

8. زمینه شناخت بیشتر امامت را فراهم ساخت.
رمز جاودانگی عاشورا

ویژگی های خاصی که نهضت امام حسین علیه السلام داشت موجب شد که این حرکت بزرگ همیشه ماندگار باشد. در پاسخ به این پرسش که «چه عواملی موجب جاودانگی این نهضت شد؟» پاسخ های مختلفی بیان شده که از جمله می توان به این موارد اشاره کرد:

1. خدایی بودن نهضت؛ یعنی امام حسین علیه السلام و اصحابش در این قیام و مبارزه بزرگ انگیزه الهی داشتند و هدفشان حمایت از دین و احیای احکام آن بود؛

2. رهبری بی نظیر امام حسین علیه السلام ؛

3. تلاش های اهل بیت علیه السلام پس از حادثه کربلا؛

4. اهتمام شیعیان به پاسداری از دست آوردهای انقلاب عاشورا و پافشاری بر زنده نگه داشتن خاطره عاشورا در طول تاریخ؛

5. کیفیّت خود حادثه عاشورا و وجود مردان شجاع و فداکار و بااخلاص و مؤمن از یک سو و دژخیم های حیوان صفت که اثری از خوی انسانی و اخلاق شایسته در آنها دیده نمی شود و از ارتکاب هرگونه جنایت و رذالت خودداری نکردند، از سوی دیگر.
اهداف قیام امام حسین علیه السلام

در مجموعه سخنان امام حسین علیه السلام و اصحاب فداکارش و همین طور روایات اهل بیت علیه السلام به برخی از اهداف قیام جاودانه عاشورا اشاره شده است. برخی از اموری که هدف قیام امام حسین علیه السلام ذکر شده اند، عبارتند از:

1. زنده کردن اسلام و پاسداری از دست آوردهای آن؛

2. آگاه کردن مردم از ماهیّت واقعی زمام دارانی چون یزید؛

3. احیای سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و سیره علی علیه السلام ؛

4. اصلاح وضع جامعه اسلامی و از بین بردن فسادهای ناشی از حاکمیت ستمگران؛

5. آزادسازی مسلمانان از سلطه زر و زور و تزویر؛

6. حاکمیّت بخشیدن به مجموعه تعالیم اسلامی و فراهم کردن زمینه رشد و تربیت انسان های صالح؛

7. از بین بردن بدعت ها و کج روی ها؛

8. تقویت اراده امت اسلامی و ترویج روحیه سلحشوری و جوان مردی در بین آحاد جامعه اسلامی.
عزاداری برای امام حسین علیه السلام

برپایی مراسم عزاداری برای امام حسین علیه السلام علاوه بر زنده نگه داشتن خاطره شهید کربلا و تقویت روحیه مسئولیت پذیری و نشان دادن احساسات پاک انسان های با ایمان نسبت به اهل بیت علیه السلام و ارزش های متعالی، نوعی اعتراض به ستمگران و حمایت از مستضعفان و مظلومان است. این امر حسّ عدالت خواهی و انتقام جویی از ستمگران و ظالمان را تقویت می کند و باعث وحدت و یک دلی نیروهای مؤمن و متعهد می شود. هم چنین عزاداری برای امام حسین علیه السلام سبب می شود که شور و عاطفه از شعور و شناخت برخوردار شود و مکتب عاشورا به مانند فکری سازنده و حادثه ای الهام بخش هموار تأثیر خود را حفظ کند و در نهایت عزاداری، احیای خط خون و شهادت و رساندن صدای مظلومیت اهل بیت علیه السلام به گوش تاریخ است.
برخی از شعارهای عاشورا

در روز عاشورا و قبل و بعد از آن جملات بسیار ارزشمندی از امام حسین علیه السلام و یاران شجاع و فداکارش بیان شده است که هریک اهداف و پیام های آموزنده و هشدارهای حیات بخشی را گوش زد می کنند که توجه به آنها در طول حیات بشر آموزنده است. برخی از آن سخنان نورانی را با هم مرور می کنیم:

1. مرگ سرخ بهتر از زندگی ننگین است.

2. اگر دین ندارید و از معاد نمی ترسید، دست کم در دنیا آزادمرد باشید.

3. مرگ بهتر از تحمل ننگ و ننگ بهتر از داخل شدن در آتش دوزخ است.

4. محال است که تن به پستی بدهیم.

5. خشنودی خداوند خشنودی ماست. ما بر بلا و امتحان او صبر می کنیم.
عاشورا و امر به معروف و نهی از منکر

از جمله اهداف مهم حماسه خونین کربلا احیای عنصر امر به معروف و نهی از منکر است. امام حسین علیه السلام در وصیتی که به برادر بزرگوارشان محمد حنفیّه می نویسند، در این باره چنین می فرمایند: «من نه به سبب خودخواهی یا خوشگذرانی و نه برای ایجاد فساد و ترویج ستمگری قیام کرده ام؛ بلکه انگیزه من از قیام انجام دادن تکلیف «امر به معروف و نهی از منکر» است. می خواهم از این طریق اصلاحاتی را در امت جدم رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم انجام دهم و روش من روش رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم و پدرم علی بن ابیطالب علیه السلام است».

بر همین اساس در زیارت آن حضرت تصریح می کنیم: «اشهد انّک… اَمَرتَ بِالمعروف و نَهَیتَ عن المنکر و جاهدتَ فی سبیلِ اللهِ حتی اَتاکَ الیقین؛ شهادت می دهم که تو امر به معروف و نهی از منکر کردی و آن گونه در راه خدا به جهاد پرداختی که به یقین کامل دست یافتی».

منبع: گلبرگ – فروردین 1381