دعوای والدین
دعوا و مشاجره برخاسته از اختلافات عقیده و سوء تفاهمات میان زوجین می‌باشد. در واقع زوجین وقتی نتوانند مسئله پیش آمده بین خود را به نحو صحیح مدیریت کنند، ممکن است کار به دعوا بکشد.

البته که دعوا و مشاجره تا حدی امری طبیعی بوده و نمی‌توان خانواده‌ای را یافت که در آن هیچ اختلافی وجود نداشته باشد. ولی مسئله مهم این است که چگونه با اختلافات و تعارضات برخورد کنیم تا میزان آسیب در حداقل باشد.

به طور کلی دعوا کردن باعث فشار روانی روی طرفین می‌شود و به جای حل مسئله، مسئله را بغرنج‌تر می‌کند و هر دو طرف دعوا آسیب و صدمه می‌بینند. زن و شوهری که از قبل ازدواج مهارت‌های حل مسئله را نیاموخته‌اند نمی‌توانند در مواجهه با چالش‌های پیش آمده واکنش‌های مناسبی از خود نشان دهند و از طرفی نمی‌توانند چنین مهارتی را به فرزندان خود انتقال دهند.

در این بین در خانواده‌های دارای فرزند، والدین علاوه بر آسیب به رابطه زناشویی خود، به کودکشان بیشتر آسیب می‌زنند؛ چرا که کودکان در مقابل مشکلات آسیب پذیرتر هستند. بنابراین آگاهی از روش‌های کنترل خشم در مقابل کودکان اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. 1

واکنش کودکان هنگام مشاجره والدین چیست؟
– کودکان وقتی در معرض مشاجره‌های داغ والدین خود قرار می‌گیرند ترسیده و احساس ناامنی می‌کنند.

– گاهی ساکت، آرام و سردرگم می‌شوند زیرا نمی‌دانند چه واکنشی باید نشان دهند.

– کودکان نوپا زمانیکه والدین خود را در حال مشاجره می‌بینند شروع به گریه می‌کنند.

– بیشتر کودکان رفتار والدینشان را حین بازی، مدرسه و رفتار با خواهر و برادرشان تقلید می‌کنند. ازاین‌رو ممکن است آن‌ها نیز رفتار والدین خود را تقلید کرده و به زورگویی و قلدری بپردازند.

– برخی هم از لحاظ جسمی به خود آسیب وارد می‌کنند و یا ممکن است با موجودات اطراف خود از قبیل حشرات، حیوانات خانگی و … خیلی بی‌رحمانه رفتار کنند.

– برخی کودکان نیز عصبانیت و پرخاشگری خود را به والدین منتقل می‌کنند.

– برخی نیز خودشان را مقصر مشاجره والدین می‌دانند.

– کودکان بزرگ‌تر هم ممکن است به فکر فرار از خانه بیفتند و یا ماندن در مدرسه و یا هر مکانی خارج از خانه را به حضور در منزل ترجیح دهند.2

علائمی که نشان می دهد دعواهای والدین بر روی کودک تأثیر گذاشته است
خانواده هایی که در حضور کودک جر و بحث و دعوا می کنند، ممکن است که نشانه های زیر را در کودک خود مشاهده کنند :

در اولین دقیقه از دعوای والدین شروع به گریه و زاری می کند .

هنگام دعوای آن ها کاملاً ساکت می شود .

به گونه ای رفتار می کند یا صحبت می کند که انگار احساس نا امنی دارد .

کودک هنگام بحث و دعوا به شدت می ترسد .

کودک نیز همیشه سعی دارد با هم سن و سالان خود دعوا کند و هرگز با آن ها کنار نمی آید .

رفتاری ضد اجتماعی را از خود نشان می دهد .

علائمی از رفتارهای غیر طبیعی را از خود بروز می دهد .

هنگام دعوای والدین علائمی مثل خجالت زدگی را از خود نشان می دهد .

نشانه های افسردگی دارد .

در مدرسه ضعیف عمل می کند و نمی تواند در فعالیت های گروهی باشد .

همیشه مایل است که دور از والدین باشد .

دائما از مشکلاتی مثل سردرد، دل درد و دیگر مشکلات سلامتی و کمبود توجه شکایت می کند .

نکته
اگر کودک شاهد نزاع والدین نباشد و تنها تنش را در محیط خانه حس کنند ممکن است دچار علائم بالا شوند.3

تأثیرات دعوای والدین بر کودکان
تاثیر دعوای والدین بر کودکان بر جنبه‌های مختلف روانی کودک اثر می گذارد، به همین دلیل لازمه که هر پدر و مادری از وقتی که تصمیم به بچه دار شدن گرفتند، یاد بگیرند که چگونه باید او را بزرگ کنند. در اینجا به مهم‌ترین احساسات و آسیب‌ها که در کودکان به دلیل جو ناآرام خانه ایجاد می‌شود اشاره می کنیم:

1. بروز احساس گناه در کودک
کودکان در سنین خیلی پایین به درستی متوجه علت دعوای پدر و مادر خود نمی‌شوند. همین امر ممکن است موجب شود در این شرایط احساس گناه پیدا کنند و فکر کنند در دعوای پدر و مادرشان مقصر هستند. با ایجاد احساس گناه در کودکان آسیب‌های دعوا چند برابر می‌شود.

2. بی اعتمادی در روابط
کودکانی که دائما در معرض دعوای والدین خود قرار دارند ممکن است بی اعتمادی را پرورش دهند. کودک همواره یکی از والدین خود را مقصر بداند و او را در ذهن خود متهم سازد و همین امر باعث تخریب رابطه کودک با آن والد شده و تبدیل به اتحادی نانوشته و ناگفته با والد دیگر می‌شود. این امر ممکن است از طرف والدین هم بر کودک تحمیل شود.

در کودکان بزرگتر این بی اعتمادی گفته شده ممکن است ادامه پیدا کرده و کودک نسبت به ازدواج و روابط زن و مرد باورهای غلطی را شکل دهد که در آینده گذر از آن‌ها برایش دشوار باشد. علاوه بر این کودک ممکن است این الگوی ارتباطی والدین خود را درونی کرده و در بزرگسالی دقیقا به همان شیوه با همسر یا شرکای عاطفی‌اش رفتار کند.

3. الگوبرداری کودک از پرخاشگری والدین
الگوبرداری‌های کودکان موجب می‌شود پرخاشگری را یاد بگیرند. رفتارهای پرخاشگری کودکان در چنین خانواده‌هایی بیشتر به چشم می‌خورد. آن‌ها یاد می‌گیرند، به جای حل مسئله با داد و بی داد باید به سراغ مشکلات بروند و از این طریق بر آن‌ها غلبه کنند. در این زمینه مطالعه مقاله والدین پرخاشگر و پرخاشگری کودکان می‌تواند مفید باشد.

4. طرف کشی میان دعوای والدین
برخی والدین هنگام دعوا و مشاجرات کودکان خود را وارد دعوا می‌کنند. دعوا کردن در مقابل کودکان به قدر کافی استرس زا و آسیب زننده هست، ولی وقتی که والدین کودکان را وارد میدان جنگ می‌کنند، اوضاع چندین برابر مخرب می‌شود.

گفته می‌شود که استرس این کار برای کودکان برابر با صدمه‌های جنسی و جسمی است. به خصوص والدینی که از کودک خود می‌خواهند تا تعیین کند حق با کدام یک از والدین است.

5. انتقال تنش و اضطراب از دعوای والدین
دعوا از یک طرف هم می‌تواند باعث آموزش پرخاشگری به کودکان شود و هم از طرف دیگر باعث شود کودکان دائما در معرض اضطراب شدید قرار گیرند و نتیجتا اختلالات اضطرابی و افسردگی را پرورش دهند و گوشه گیر شوند.

6. فحاشی و بد دهنی کودک
در نهایت این که معمولا در دعواها الفاظ خوشایندی استفاده نمی‌شود و دو طرف به یکدیگر توهین می‌کنند. چنین کاری باعث تخریب تصویر خوب والدین در برابر کودک می‌شود. به علاوه آن که کودکان این الفاظ را یاد گرفته و تکرار می‌کنند.1

توصیه های کاربردی برای والدین
در برابر فرزندان به یکدیگر احترام گذاشته و هیچ‌وقت در مقابل فرزندان به هم توهین نکنید.

وضعیتی ایجاد نکنید که کودک شما از آن سوءاستفاده کند.

به زبان و لحن مورداستفاده خود با یکدیگر دقت کنید.

در مورد بحث و اختلاف نظرات با کودکتان صحبت کنید.

هیچگاه برای آشتی فرزندتان را به عنوان واسطه قرار ندهید و به آن‌ها نشان دهید که بزرگ‌سالان خودشان مسئول حل‌وفصل اختلافات هستند.

هنگام مشاجره کودکان را درگیر بحث خود نکنید.

با مراجعه به مشاور خانواده، طریقه رفتار با همسرتان را اصلاح کنید.

اگر مشاجره را در حضور کودکان آغاز کرده‌اید سعی کنید با حضور آن‌ها به مشاجره‌تان خاتمه دهید.

ناراحتی هایتان را روی کاغذ بیاورید. به این ترتیب می توانید آنها را به همسرتان نشان داده و آنها هم جوابتان را روی کاغذ بیاورند. معمولاٌ آوردن افکار روی کاغذ شما را متوجه می کند که موضوع چندان شدیدی برای دعوا و مشاجره وجود نداشته است. وقتی افکار در ذهن ما بماند، شدت آنها بیشتر و بیشتر خواهد شد.

یک قدم به عقب بردارید، تا ده بشمارید، آرام شوید و خودتان را از محیط خطر دور کنید. بهترین علاج عصبانیت، به تاخیر انداختن آن است.

سعی نکنید با سکوت عصبانیتتان را نگه داشته یا آنرا مخفی کنید. بچه ها به همان اندازه که نسبت به دعوا و مشاجرات حساسند، به ناسازگاری های غیرکلامی نیز حساسیت دارند.

با نشان دادن علاقه خود به همسرتان جلوی چشم بچه ها، مشاجراتتان را با محبتتان متوازن کنید. در مورد ناسازگاری ها با فرزندتان صحبت کنید.2

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.ana.press.com
3.www.namnak.com