زن و مرد با انتخاب همسر، سفر پرفراز و نشیبی را آغاز می‌کنند که شمار زیادی از اعضای جامعه به ویژه نسل‌های بعدی را در برخواهد گرفت. خانواده به مثابه نخستین پایگاه آموزش و پرورش، اساسی‌ترین عامل شکل‌گیری شخصیت و هویت فرزندان می‌باشد.
به همین لحاظ هر گونه نارسایی و یا ناهنجاری در ساختار خانواده می‌تواند در روند رشد و پرورش کودکان تأثیر کاملا نامطلوبی داشته باشد.امروزه ثابت شده است به همان میزانی که فضای خانواده مه‌آلود باشد ، بهداشت روانی فرزندان نیز به همان نسبت در معرض خطر و آسیب قرار می‌گیرد. در صورتی که خانواده‌ها فلسفه وجودی خود را به بوته فراموشی بسپارند و یا اصولا ندانند با چه هدفی تشکیل یافته‌اند، چهره مقدس خانواده خدشه‌دار گردیده و ستیزه‌جویی‌ها، مجادله‌ها، طردها و قهرها، تأییدها و تکذیب‌های ناروا و نابخردانه بر فضای خانه بال خواهد گشود و در این میان والدین که عهده‌دار مدیریت، هدایت و اداره امور خانوادگی می‌باشند به کلی نقش و نفوذ منطقی و ارشادی خود را از دست خواهند داد.
در یک چنین خانواده‌هایی فرزندان احساس آرامش و ایمنی نداشته و با مشاهده نابسامانی‌های موجود در خانه، مدام نگران آینده‌شان می‌باشند.در اینجا باید این نکته را متذکر شد که محیط و شرایط خانوادگی می‌تواند عاملی تشویق کننده و یا بازدارنده در زندگی فرزندان باشد. خانواده‌هایی که افراد آن با هم هستند، با هم کار و تفریح می‌کنند، همیاری و در امور مختلف رایزنی و اتفاق نظر دارند، نوجوانانی با اعتماد به نفس بالا خواهند داشت.اما کودکان و نوجوانانی که در خانواده‌هایی پرتنش همراه با سوءظن و عیب‌جویی‌های همیشگی رشد می‌کنند و بزرگ می‌شوند، درتشخیص هویت خویش دچار سردرگمی و تناقض شده و به بیراهه می‌روند.البته دختران به علت آسیب پذیری بالاتر، تاثیر بیشتری می گیرند. برآورده نشدن نیازهای شخصیتی و اجتماعی نوجوانان در حد معقول، مشکلات فراوان رفتاری برای آنان و به خصوص دختران نوجوان در پی خواهد داشت.
دختران نوجوان در شرایط نامساعد و ناسازگار خانوادگی فشار بیشتری احساس کرده و در معرض آسیب‌های بیشتر روحی و روانی نسبت به پسران نوجوان قرار دارند.در سنین نوجوانی که مرحله شکل‌گیری شخصیت و آماده شدن برای ورود به عرصه‌های مختلف زندگی است و فرد باید از حمایت‌ها و راهنمایی‌های عاطفی پدر و مادر بهره‌مند گردد، چنانچه یک دختر نوجوان احساس ناامنی و بی‌پناهی کند دچار انواع اختلالات رفتاری و شخصیتی خواهد شد.الگوپذیری کودکان، از پدر و مادر آغاز وبه پذیرش نقش‌های جنسی در دوران بلوغ و پس از آن می‌انجامد. با فقدان و یا قطع روابط سالم و اصولی خانوادگی، فرایند هویت‌یابی دچار اختلال خواهد شد.
مشاجرات دائمی میان پدر و مادر یا سایر افراد خانواده موجب برهم خوردن تعادل عاطفی در دختران می‌شود و آنان همواره در اضطراب و ترس، زندگی خواهند نمود چرا که دائما نگرانند مبادا این منازعات و تنش‌ها باعث محرومیت‌شان از محبت مادر یا پدر بشود. به همین دلیل پدران و مادران آگاه باید توجه داشته باشند که تشنج در محیط خانوادگی منجر به تشویش، فشار روانی، ناامنی و میل به افکار ناسالم در دختران نوجوان خواهد شد.تعارضات میان اعضای خانواده به وحدت و یگانگی آن لطمه زده و موجب بروز پرخاشگری و زوال آن می‌گردد.
در چنین خانواده‌هایی، یک دختر نوجوان احساس خواهد کرد که به خانواده‌اش تعلق ندارد، آنها را الگوی خوبی برای تبعیت نخواهد دانست و به سمت رفتارهای متعارض و ناسازگار کشیده خواهد شد. اهمیت این قضیه آنچنان است که می‌توان گفت نوجوانان دختر دارای مسائل شخصی و ناسازگاری‌های بیشتر، عمدتا در خانواده‌های پرمشاجره مشاهده می‌شوند وبه همین لحاظ است که باید دانست در هر دوره و جامعه‌ای که نهاد خانواده رو به ضعف و سستی نهاده، بنیادهای اخلاقی و اجتماعی در کل جامعه متزلزل خواهد شد و در این میان نقش دختران نوجوان به عنوان مادران و همسران آینده، نقشی بسیار مهم و اساسی در شکل‌گیری آینده جوامع خواهد بود.
پیام پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به دختران
بر دختر بودن خود ببالید :
وقتی باور غالب جامعه “زن” را مایه عار می‌دانست و از “دختر” نفرت داشت و حتی آن را زنده به گور می‌ساخت؛ در چنین محیطی ” اسلام” جایگاه انسانی زن را احیا کرده و او را ریحانه؛ یعنی شاخه گلی ظریف می‌نامد. یکی از ارمغان‌های زیبای پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) شخصیت دادن به دختر و زن می‌باشد، بدان حد که پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) می‌فرمود:
« بهترین فرزندان شما، دخترانتان می‌باشند و از خوش قدمی زن، این است که نخستین فرزندش دختر باشد»
پس بر خود ببالید و از آن دسته دخترانی باشید که پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) درباره ایشان فرمود:
« چه خوب فرزندانی اند دختران محجوب !»
حیا را پاس دارید:
”حیا ” سرچشمه همه زیبایی‌هاست و در فقدان حیا، هیچ کار زیبایی انجام و هیچ کار زشتی ترک نمی‌شود.حیا همان دگرگونی حال و انکسار و دوری گزینی از کار زشت است؛به خصوص آنکه انسان احساس کند ناظری او را می‌بیند و آگاهی و نظارت خداوند ، عامل برانگیختن حیا است. رسول خدا (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود:
« شرم کنید امروز از اینکه خداوند از تمام امور شما، مطلع است.»
بزرگترین سرمایه دختر و زن مسلمان “حیا ” است که ثمره آن، مهار شهوت و تضمین عفت او خواهد بود.
