نویسنده:‌ مهندس علیرضا ابراهیمیان

قدمت استفاده از آب جهت درمان به زمان های گذشته بر می گردد در آن زمان جهت به دست آوردن آرامش و رفع خستگی یا برای درمان برخی از بیماری ها خود از آب درمانی استفاده می کردند. در هنگام قرار گرفتن یک جسم در آب به اندازه وزن حجم آبی که جابه جا می شود. از وزن جسم کاسته می شود. از ویژگی های فوق (کاهش یافتن وزن اندام در آب) می توان جهت اهداف درمانی استفاده نمود. بنابراین از اثرات مستقیم آب درمانی می توان به این موارد اشاره نمود:
-عضو یا اعضایی که به خاطر نداشتن عصب و عضله در خشکی حرکت ندارند به دلیل سبک شدن بدن در آب، این اعضاء‌ توسط عضلاتی که اعصاب دارند به حرکت در می آیند.

-جریان خون عضو فلج شده زیاد شده و تغذیه آن بهتر می شود.
-از تحلیل رفتن عضلات نیمه فلج جلوگیری می شود.
-از اثرات مستقیم آب درمانی ایجاد روحیه نشاط و شادابی و سرزندگی و جلوگیری از عوارضی همچون خمودگی، گوشه نشینی و رکود است که منجر به افسردگی ها و ناراحتی های روحی و روانی می گردد.
-اسپاسم یکی از معضلات بیماران نخاعی است. آب تا حد بسیار زیادی اسپاسم را کم می کند بخصوص اگر این آب گرم باشد.
-اثرات گرما نیز به حرکت در آب اضافه شده و تأثیر بسزایی در کاهش اسپاسم می گذارد.
-افزایش گردش خون و گرم شدن نواحی دردناک روی دریچه درد در شاخ نخاع اثر گذاشته و از شدت درد می کاهد. حرکت در آب و آب درمانی اثرات غیر مستقیم بسیاری دارد که می توان به آن موارد اشاره کرد:
-از بین بردن محدودیت حرکتی در مفاصلی که عضلات فلج و یا نیمه فلج دارند.
-جلوگیری از پوکی استخوان
-از دیگر فوائد غیر مستقیم حرکت در آب برای کسانی که مشکل حرکتی دارند و یا دچار ضایعه نخاعی هستند و یا قطع عضو هستند (به خصوص در افرادی که صدمه نخاع دیده اند) عدم تغییر-کل در ستون فقرات می باشد. در افراد دچار ضایعه نخاع به علت عدم استفاده بیش از حد از ویلچر و نشستن دراز مدت در آن،‌ انحنایی بصورت جانبی در ستون فقرات ایجاد می شود (اسکلیوز) که این معضل با حرکت درمانی در آب حل می شود. زیرا در آب ستون فقرات به حالت کشیده در می آید و حرکت دستها در آب به تقویت عضلات ناحیه پشت کمک کرده و از ایجاد اسکلیوز جلوگیری می نماید.
-این ورزش با ایجاد افزایش گردش خون در ناحیه کلیه ها و مثانه از رسوب مواد معدنی به شکل سنگ در کلیه ها و مجاری ادرار جلوگیری نموده و تخلیه بهتر مثانه را سبب می شود.

-حرکت در آب، حجم تنفسی را بالا برده، از تجمع ترشحات و خلط در ریه و ایجاد عفونت در آن جلوگیری کرده و با تنفس بهتر، سلامت بیشتر ریه ها را تضمین می نماید. لازم به تذکر است که آب به دلیل برخی خواص فیزیکی نظیر چسبندگی، شناوری، فشار و غلظت (ویسکوزیته) اثرات بسیار مفیدی در انجام حرکات ورزشی دارد و از این خواص در دستگاه های هیدروتراپی استفاده می شود. در هیدرو تراپی عمومی معمولاً از استخر یا وان های پروانه ای شکل استفاده می گردد. در حالی که در هیدروتراپی موضعی از وان های کوچک یا وان گردابی استفاده می شود. برخی از دستگاه های آب درمانی به گونه ای طراحی شده اند که می توانند آب را با فشار زیاد به اندام ها بپاشند و یا حالت گردابی در آب ایجاد نمایند. در این حال علاوه بر استفاده از اثرات حرارتی آب، از اثرات مکانیکی آن نیز بهره برد. حالت گردابی آب همچون ماساژ عمل می کند و از طریق تحریک اعصاب حسی سبب تسکین دردهای موضعی و بهبود گردش خون می شود. در آب درمانی دمای آب،‌ مدت استفاده از آب و تعداد جلسات درمانی،‌ متناسب با شدت بیماری و شرایط جسمی و روانی بیمار تنظیم می شود. پس از صحبت درباره آب درمانی به شیوه مدرن بهتر است به درمان به وسیله آب های معدنی نیز اشاره شود. استفاده از آب های معدنی طرفداران زیادی در سراسر جهان پیدا کرده است. در ایران نیز به دلیل وجود چشمه های فراوان آب گرم بسیاری از بیماران از این گونه حمام ها برای درمان دردهای خود استفاده می کنند. به طور خلاصه می توان گفت که آب درمانی و یا حرکت در آب و جنب و جوش در آب می تواند فواید زیر را داشته باشد:

-جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات
-رفع محدودیت حرکتی و یا پیشگیری از آن
-جلوگیری از پوکی استخوان
-پیشگیری از ایجاد انحراف در ستون فقرات
-ایجاد روحیه نشاط و شادابی
-پیشگیری از رسوب سنگ در کلیه ها و مجاری ادرار
-کارکرد بهتر کلیه ها
-افزایش حجم تنفسی و کارکرد بهتر ریه ها
-کاهش اسپاسم
-کاهش درد
-افزایش حرکت روده ها و جلوگیری از یبوست
-تقویت عضلات
-ایجاد روحیه اعتماد به نفس و ایجاد روحیه قدرتمندی برای انجام کارهای روزمره به خصوص در افراد نخاعی
-ارتقاء بهداشت پوست و مو و جلوگیری از ایجاد زخم فشاری
منبع:نشریه از نو، شماره 5و6