این مقاله در مورد سماق(درخت سماق ،تاریخچه و فواید ) می باشد که هرکدام از آنها را به صورت مفید، مختصر و زبان ساده مورد بررسی قرار داده است.

از سماق استفاده کنیم!

از گذشته های دور در ایران همراه چلوکباب و برخی از غذاها، سماق استفاده می شده است. امروزه مقالات متعددی حاکی از آن است که این ماده خاصیتی چندکاره دارد و مواد موجود در آن خواص ضدمیکروبی بسیار قوی دارند. به عنوان نمونه، از آنجا که گوشت مورد استفاده برای طبخ کباب چرب است، سماق موحب کاهش کلسترول و جذب چربی موجود در آن می شود. همچنین سماق آلودگی موجود در گوشت را از بین می برد و از طرفی خاصیتی قابض دارد؛ یعنی اگر التهابات یا زخم هایی در مسیر لوله گوارش باشد تا حدودی موجب بهبود آنها شده و محافظ خوبی برای کبد است.
این گیاه اغلب در مناطق جنوب ایتالیا، مدیترانه آسیای شرقی به ویژه در ایران دیده می ‌شود. انواع متنوعی دارد که برخی از آنها جنبه ‌ی تزیینی‌ داشته و اگر می ‌تواند موجب مسمومیت و خارش گردد.در برخی از کشورها از سماق نوشیدنی تهیه می‌ کنند که جهت تسکین درد معده و اختلالات هضمی موثر است.
خاصیت سماق در ممانعت از ترکیب گلوکز با مولکول‌های پروتئین‌های حیاتی بدن باعث شده تا این‌ گیاه برای بیماران مبتلا به دیابت، مفید تشخیص داده شود.

خواص دارویی ای که سماق دارد :

خاصیت سماق در ممانعت از ترکیب گلوکز با مولکول‌های پروتئین‌های حیاتی بدن تا میزان ۸۰/۸% باعث شده تا این‌ گیاه برای بیماران مبتلا به دیابت، مفید تشخیص داده شود. درمان رماتیسم، نقرس و خاصیت ضد میکروبی این گیاه نیز به اثبات رسیده است. سماق برای دندان‌ درد مفید است و اشتها را تحریک می‌کند.
لثه را تقویت و از خونریزی معده جلوگیری می‌کند. به‌دلیل داشتن تانن فراوان قابض و پاک کننده معده می‌باشد. خوردن سماق تازه ایجاد مسمومیت می‌کند. سماق از نظر طبیعت سرد و خشک است، قابض و مقوی معده است، از اسهال صفراوی و مزمن و اسهال خونی و آمدن خلط خونی از سینه جلوگیری میکند و خونریزی را بند می آورد. مالیدن سماق به دندان برای تقویت و استحکام لثه ها مفید است و مضمضه خیس کرده سماق در آب نیز برای زخم دهان و تقویت لثه ها مفید است.
میوه سماق نباید تازه مصرف شود زیرا ایجاد مسمومیت میکند و همیشه باید خشک آن سائیده و مصرف شود.
سماق یکی از منابع مهم ویتامین ث است و سموم را از بدن بیرون می راند دفع خونریزی معده و اسهالها را قطع می کند ، چه در مورد اسهال مزمن و مسمومیت غذایی و چه در مورد گرمازدگی- خوردن آن باعث افزایش ترشح غدد بزاقی شده و در نتیجه عمل هضم غذا را آسانتر می کند.- آب جوشانده برگهای سماق ، آرامبخش کولون (گرفتگی روده) ، برطرف کننده خارش بدن و درمان بی اختیاری ادرار است.- خوردن مرتب سماق برای مبتلایان به دیابت مفید است زیرا یکی از عوامل به وجود آمدن عوارض و بیماریهای مختلف درافراد دیابتی ترکیب شدن گلوکز با مولکولهای پروتئین های حیاتی بدن ات که به تغییر ساختار شیمیایی و عملکرد این پروتئین ها می انجامد. مطالعات انجام شده بر روی گیاه سماق نشان می دهد که سماق در حدود 81 درصد از بروز این فرایند جلوگیری می کند.- ضماد برگهای آن بر روی شکم کودکان ، اسهال و شکم پیچه را برطرف می سازد- از آنجایی که سماق خاصیت آنتی بیوتیکی و ضد عفونی کننده دارد در اسهالهای ناشی از مسمومیت بسیار مفید است.- خوردن سماق با زیره اشتها را زیاد می کند- مسواک زدن با گرد سماق بارای تقویت لثه و معالجه زخمهای دهان مفید است.- جهت سیاه کردن موی سر هم به کار می رود در این صورت باید برگ درخت سماق را در آب پخته ، مدتی بر روی مجازات قرار دهید.

اطلاعاتی در مورد درخت سماق

سماق درختچه ای است کوهستانی که میوه‌های خوشه‌ای دارد. رنگ میوه ی آن قرمز و قهوه‏ای است و طعم آن گس است، ولی پس از رسیدن ترش می‏شود. میوه‌ ی سماق پس از کوبیدن به عنوان چاشنی، همراه با غذاهایی مانند کباب استفاده می‌شود.
نام علمی سماق Rhus coriaria است. “سماق” در قدیم “سماک” نیز تلفظ می‌شده است، در حقیقت فارسی آن سماک و عربی آن سماق است.
این گیاه اغلب در مناطق مدیترانه‌، جنوب ایتالیا و آسیای شرقی به ویژه در ایران دیده می ‌شود. انواع متنوعی دارد که برخی از آنها جنبه ‌ی تزیینی‌ داشته و اگر حواسمان نباشد، می ‌تواند موجب مسمومیت و خارش گردد.
در یونان باستان از چوب سماق برای رنگ آمیزی پارچه‌های پشمی استفاده می‌شده است و در کشور ایتالیا از این گیاه برای رنگ دادن به چرم استفاده می کردند.
در برخی از کشورها از سماق نوشیدنی تهیه می‌ کنند که برای تسکین درد معده و اختلالات گوارشی موثر است.
سماق از نظر طب قدیم، سماق سرد و خشک است.
-حال خواص دیگر سماق عبارتند از :
– خاصیت ضد میکروبی دارد.
– خاصیت آنتی اکسیدانی دارد.آنتی اکسیدان ها موادی هستند که از عمل رادیکال های آزاد در بدن جلوگیری می کنند. رادیکال های آزاد با تخریب سلول های بدن نقش مهمی در بروز انواع سرطان دارند. بنابراین آنتی اکسیدان ها از بروز سرطان ها جلوگیری می کنند.
– برای بیماران دیابتی مفید است، زیرا یکی از عوامل به وجود آمدن عوارض مختلف در دیابتی ها، ترکیب شدن گلوکز (قند خون) با پروتئین های حیاتی بدن است که به تغییر ساختار شیمیایی و عملکرد این پروتئین ها می انجامد. مطالعات نشان می دهد که سماق تا 81 درصد از بروز این فرایند جلوگیری می کند.
– برای دندان درد مفید است.
– اشتها را تحریک می‌کند.
– به دلیل داشتن تانن فراوان، قابض و پاک کننده معده می‌باشد.
– خاصیت ادرارآور یا دیورتیک دارد.
– تب را پایین می آورد.
– در درمان بیماری‌های روماتیسمی و نقرس موثر است.
– خون را تصفیه می کند و مواد زائد خون (مانند اوره) را دفع می ‌کند.
– لثه‌ها را تقویت کرده و آنها را محکم می ‌سازد.
– برای برطرف شدن تهوع و بی اشتهایی مفید است.
– تقویت کننده ی دستگاه گوارش است.
– از خونریزی معده جلوگیری می‏کند.
– علت افزودن سماق به کباب این است که خوردن گوشت کباب شده باعت تولید آنزیم‌هایی در بدن می‌شود که مضر هستند. سماق می‌تواند اثر این آنزیم ها را خنثی کند.

– در رفع غلظت خون موثر است.
– خوردن گرد سماق با آب سرد از خونریزی داخلی جلوگیری می کند.
– غرغره ی جوشانده سماق برای ورم گلو و دهان مفید است.
– مالیدن آب جوشانده ی سماق روی محل ضربه دیده، از ورم آن جلوگیری می کند.
– گردی که روی میوه سماق می‏نشیند و به آن خاک سماق می‏گویند، بسیار قابض و کمی تلخ است و به علت داشتن املاح، از ترشحات بی رنگ زنانه جلوگیری می‏کند.
– منوراژی (خونریزی رحم) و خونریزی در فواصل قاعدگی را کاهش می دهد.
– خونریزی سینه (هموپتزی) را کم می کند.
– اسهال معمولی و اسهال خونی را برطرف می کند.
– کمپرس با سماق در التیام زخم، سوختگی، اگزما، ترک نوک سینه و عضو ضرب دیده موثر می باشد.
– برای رفع تهوع و استفراغ ، سماق را با زیره و آب سرد مخلوط کرده و مصرف نمایید.
– چای سماق برای کاهش تعریق به کار می رود.
– کسانی که هموروئید (بواسیر) دارند و زنانی که ترشحات بی رنگ زنانه دارند، سماق را جوشانده و داخل لگنی بریزند و در آن بنشینند.
– در قدیم برگ درخت سماق را دم کرده و برای سیاه کردن مو از آن استفاده می کردند.
– در قدیم سماق برای درمان سوزاک و سل به کار می رفته است.
– در قدیم شیره خارج شده از درخت سماق را برای درمان بیماری های دستگاه ادراری به کار می بردند.

هشدارها :

* خوردن سماق تازه باعث مسمومیت می شود. بنابراین فقط باید خشک آن را مصرف نمود.
* به دلیل اینکه طبیعت سماق سرد است، برای افراد سردمزاج مناسب نیست و باید با گیاهان گرم مصرف شود.
* مصرف بیش از حد سماق می ‌تواند مسمومیت زا باشد.
* سماق را باید به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری نمایید.

منابع:
سایت دانشگاه علوم پزشکی تبریز
کتاب از هر چمن گلی تالیف آقای حمیم اسکوئی1382