انتخاب با شماست
یک پرونده جمع وجور درباره تعیین جنسیت جنین
گفت و گو با پروفسور فرهود درباره تعیین جنسبت نوزاد قبل از بارداری
حتماً شما هم در میان آشنایان تان افرادی را دارید که با آرزوی به دنیا آوردن پسر یک خانواده چندین نفری از دختران را تشکیل داده اند یا برعکس. مسلماً اداره چنین خانواده ای آسان نیست ولی این روزها شما می توانید با مراجعه به متخصصان ژنتیک جنسیت فرزندتان را قبل از تولد با درصد موفقیت بالا تعیین کنید. دکتر فرهود از پیشکسوتان این علم در ایران، پروفسور در ژنتیک پزشکی از دانشگاه مونیخ، بنیانگذار، استاد ومدیرگروه ژنتیک انسانی دانشکده بهداشت دانشگاه تهران، دراین باره ما را راهنمایی کرده اند.

روش تعیین جنسیت

زمانی که خانمی باردار می شود می توانیم بفهمیم این جنین پسر است یا دختر. این کار معمولاً درهفته دهم بارداری انجام می شود. این یک روش تعیین جنسیت است؛ ولی زمانی هست که خانمی قبل از باردار شدن می خواهد جنسیت فرزندش را تعیین کند. به طور مثال خانمی 4 پسر دارد یا 4 دختر وحالا یک جنس مخالف می خواهد. اگرما به او کمک کنیم. به این خواسته برسد، به این مسئله نیز انتخاب جنسیت گفته می شود. پس 2 نوع انتخاب جنسیت وجود دارد.

پسرها بیش از دخترها

درایران تحقیقات بسیاری انجام شد تا تفاوت نسبت جنسی درشهرهای مختلف، آب وهواهای مختلف وشهر و روستا به دست آید. به طورکلی بین 104 تا 106 پسر به ازای هر 100 دختر به دنیا می آیند. شاید موازنه طبیعت هم این چنین باشد. درست است که ظاهراً پسرها یعنی زودتر از بین می روند ودخترها ماندگاری بیشتری دارند. جدا از این درسن بلوغ احتمال درخطر قرار گرفتن پسرها بیشتر از دخترهاست.
میانگین سن ماندگاری زندگی در آقایان مثلاً 72 سال است ودرخانم ها 80 سال یعنی خانم ها نسبت به آقایان عمر بیشتری می کنند. حالا این، هم به دلیل مسائل کاری است وهم به دلیل بیماری هایی که بیشتر برای آقایان پیش می آید، مثلاً سکته که در آقایان 6 برابر بیشتر از خانم هاست. روش زندگی آقایان نیز مهم است. مثلاً در شرایط کاری آنها آسیب پذیرند. این که در قدیم به خانم ها می گفتند ضعیفه درواقع باید به آقایان بگویند چون جنس مردها اصولاً شکننده تر و آسیب پذیرتر از جنس زن است.
تعیین جنسیت به نظر من به هیچ عنوان غیر اخلاقی وغیر شرعی نیست وبا هیچ چیز ممانعت و مخالفتی ندارد.

پیشرفت علم وحل مشکل

درزمان های قدیم می گفتند اگرسردی بخوری بچه ات دختر می شود واگر گرمی بخوری پسر می شود و… وهمه گونه پیشگویی وخرافات هم با آن همراه بود؛ اما امروزه دانشمندان درمباحث علمی وفیزیولوژی بدن تحقیق کرده ومشاهده کرده اند هورمون ها وفیزیولوژی بدن در این مورد دخیل است، نه نوع غذا و چیزهایی دیگر. مثلاً بعضی از خانواده ها دختر زا و بعضی از خانواده ها پسر زا هستند.

4 روش تعیین جنسیت

مجموعه روش هایی که به نام روش های طبیعی می توان از آن یاد کرد شامل چند مورد است. این کارها باید قبل ازلقاح انجام شود واین که می گویند اگر بچه درشکم تکان خورد شروع کنید به عسل خوردن، این ها همه خرافات است. 20 ثانیه بعد از این که یک اسپرم وارد هسته یک تخمک شد لقاح انجام شده ودیگر هیچ کاری نمی توان کرد، چون مجموعه ای از یک ست کامل کروموزوم مادری با یک ست کامل کروموزوم پدری با هم مخلوط شده است.بنابراین باید بدانیم از کروموزوم پدری اسپرم حاوی کروموزوم Y وارد تخمک شده. تخمک 22 کروموزوم معمولی دارد و2 کروموزوم X دارد. بنابراین اسپرم پدر است که جنسیت را تعیین می کند، ولی باز هم تخمک مادر است که اجازه می دهد یکی از آنها وارد شود. پس هرکاری که می توان برای تعیین جنسیت انجام داد تا قبل از لقاح است وبعد ازآن همه کارها بیهوده است کل این کارها بر 4 محور پیش می روند:
1-اولین روش این است که زمان تخمک گذاری را معلوم کنند وتخمک گذاری را هم از نخستین روز شروع عادت ماهانه محاسبه کنند. با سونوگرافی این زمان تعیین می شود؛ بعضی ها هم از روی بدن شان می توانند بفهمند تخمک شان چه زمان آزاد شده است. برخی هم با اندازه گیری درجه حرارت این کار را اندازه گیری می کنند. هنگامی که تخمک گذاری می شود یکی دو روز قبل از آن درجه حرارت بدن بالا می رود. البته این افزایش حرارت بدن درحد یک درجه است، مثلاً بالای 36 باشد می شود 37 یا 38. 3 یا 4 روز بالا می ماند وبعد پایین می آید. البته تنها به این نمی توان اعتماد کرد وبهترین کار همان سونوگرافی است که ما هم با همین روش متوجه می شویم که تخمک چه زمان آزاد شده است.
2-یکی دیگر از روش ها این است که بدانیم تخمک چه زمان آزاد شده وزمان لقاح چه موقع است واین که بدن را به طریقی یا اسیدی یا قلیایی کنیم. 4 عامل داریم که سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم است. این 4 ماده تعیین کننده PH یعنی اسیدی یا قلیایی بودن هستند. سدیم وپتاسیم همیشه بدن را به سمت قلیایی شدن می برند درحالی که کلسیم ومنیزیم بدن را به سمت اسیدی بودن می برند. دراین صورت بسته به این که بدن به کدام یک از این اسپرم ها اجازه فعالیت بدهد، فرق می کند. فرض کیند ماهی آب شیرین را بریزید در ظرف آب شور یا ماهی آب شور را در ظرف آب شیرین بریزید. مسلماً ماهی بعد ازمدتی کم تحرک می شود واز بین می رود، چون محیط آن آب شور بوده است. بنابراین اسپرم های Yو X درمحیط های اسیدی وقلیایی متفاوت عمل می کنند. این محور دومی است که ما برای اثر گذاشتن روی تعیین جنسیت بچه از آن می توانیم استفاده کنیم.
3-روش سوم یک کار خارجی است یعنی شست وشویی است که قبل از نزدیکی خانم باید انجام بدهد که البته کمک خوبی می کند. بعضی ها می گویند مثلاً جوش شیرین بخورید. جوش شیرین اصلاً ماده خوبی نیست و دلیل ندارد فرد معده اش را خراب بکند، زیرا باید مقدار زیادی جوش شیرین بخورد که از این همه، مقدار بسیار ناچیزی وارد گردش خون بدن می شود و PH بدن را تغییر می دهد. ما اصلاً این را توصیه نمی کنیم. بنابراین بهتر است هر خانم با محلول ویژه ای که تجویز می کنیم خود را شست و شو دهد.
4-درکنار این روش های طبیعی یکسری روش های آزمایشگاهی هم وجود دارد. این روش، دستکاری در روند باروری طبیعی محسوب می شود. دراین روش های آزمایشگاهی که روش IVF است، تخمک گذاری یا باروری درمحیطی غیر از بدن زنده انجام می شود ویک کار آزمایشگاهی است. برای این کار روش خاصی به نام تشخیص ژنتیک وجود دارد که قبل از لانه گزینی تخمک در جداره رحم انجام می شود. این ها بعداً با روش های به خصوصی وارد محوطه شکم می شوند.

خطر و موفقیت

این روش تهاجمی (روش شماره 4) نیز مضرات خودش را دارد. درست است که در روش طبیعی اگر خوب عمل شود. حدود 85 درصد جواب خواهد داد ولی ضریب روش های آزمایشگاهی خیلی بالاتر ومثلاً 95 درصد است، ولی مشکلات دیگری دارد. اول این که کار جراحی انجام می شود. وبا جراحی تخم وارد بدن مادر می شود. دوم این که ممکن است دو قلوزایی وسه قلوزایی وحتی چهار قلوزایی به همراه داشته باشد که هر چه تعداد قل ها بیشتر باشد، این ها شانس های یکدیگر را از بین می برند. فرض کنید دررحم وقتی یک دانه جنین می ماند. بیشتر شانس موفقیت دارد تا بخواهد 3 عدد جنین دررحم جای بگیرد وموجب سقط می شود. معمولاً هم دراین روش با یک تخمک IVF انجام نمی دهند. آنها ممکن است از مادر 12 یا 15 یا 16 تخمک دریک ماه بگیرند ومعلوم است که به او باید مقدار زیادی کورتون بزنند. این یک شوک هورمونی به بدن مادر وارد می کند. این بمباران هورمونی خودش مضراتی دارد وممکن است بعدها تبدیل به سرطان شود. توصیه می کنیم خانواده ها حتماً سود وزیان آن ها را در نظر داشته باشند.

اخلاق چه می گوید؟

مسئله دیگری که وجود دارد اخلاق است. به نظر من اگر انسان قادر باشد بعضی از کارها را انجام دهد این دست بردن درکار خدا نیست. زیرا خدا خودش این علم وقدرت رادر وجود آدمی نهاده تا به این درجات بالای علمی برسد. مثلاً خانواده ای بچه اولش دختر می شود و دوست دارد بچه بعدی پسر شود وبچه دوم نیز دختر می شود وبه امید این که بچه سوم پسر شود. مادر باردار می شود وبچه سوم نیز دختر می شود وهمین طور ادامه پیدا می کند 5-4 دختر به دنیا می آید ولی اگر از همان اول تعیین جنسیت می کرد وبه جنس مطلوب خود می رسید دیگر 4 دختر بعدی به دنیا نمی آمدند وجمعیت افزایش پیدا نمی کرد.
منبع: نشریه شهرزاد، شماره22.