و اعبد ربّک حتّی یأتیک الیقین.
و پروردگارت را عبادت کن تا یقین (مرگ) فرا رسد.«حجر / 99»
دستور به پیامبر میدهد که دست از عبادت پروردگارت در تمام عمر برمدار و همواره او را بندگی کن تا یقین فرا رسد «اعبد ربک حتی یأتیک الیقین.»
معروف و مشهور در میان مفسران این است که منظور از (یقین) در اینجا مرگ است و به این جهت مرگ، یقین نامیده شده که یک امر مسلم است، در هر چیز شک کند در مرگ نمیتواند تردید به خود راه دهد.
و یا اینکه به هنگام مرگ پردهها کنار میرود و حقایق در برابر چشم آشکار میشود و حالت یقین برای او پیدا میگردد. در سوره مدثر آیه (46 ـ 47) از قول دوزخیان میخوانیم:
و کنا نکذب بیوم الدین حتی أتانا الیقین (ما همواره روز رستاخیز را تکذیب میکردیم تا اینکه یقین (مرگ ما) فرا رسید).
از اینجا روشن میشود که آن چه از بعضی از صوفیه نقل شده که آیه فوق را دستاویزی برای ترک عبادت قرار دادهاند و گفتهاند آیه میگوید: عبادت کن تا زمانی که یقین فرا رسد، بنابراین بعد از حصول یقین نیازی به عبادت نیست! گفتار بیاساس و بیپایهای است، چرا که اوّلاً: به شهادت بعضی از آیات قرآن که در بالا اشاره کردیم یقین به معنی مرگ است، که هم برای مؤمنان و هم برای دوزخیان، برای همه خواهد بود.
ثانیاً: مخاطب به این سخن، پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ است، و مقام یقین پیامبر و همه محرز است آیا کسی میتواند ادعا کند که دارای مقام یقین از نظر ایمان نبوده است و ثالثاً: تواریخ متواتر نشان میدهد که پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ تا آخر ساعات عمرش عبادت را ترک نگفت و علی ـ علیه السّلام ـ در محراب عبادت کشته شد، و همچنین سایر امامان.[1]
[1] . تفسیر نمونه، ج 10، ص 143.